گسترش نفوذ اسرائيل در کشورهاي آفريقايي

براساس گزارش شبکه الجزيره، اين رأي‌گيري پس از دو سال جنگ ويرانگر غزه برگزار شد، جنگي که طبق آمار وزارت بهداشت غزه بيش از 67 هزار فلسطيني را به کام مرگ فرستاد و نشان‌دهنده يک شکاف غيرمنتظره بود. 38 کشور آفريقايي از اعلاميه حمايت‌کننده راه‌حل دو دولت حمايت کردند، 4 کشور ممتنع بودند و 12 کشور ديگر غايب بودند.

اين وضعيت صرفاً يک واکنش مقطعي نبود، بلکه نتيجه تلاش‌هاي مداوم اسرائيل طي دهه‌ها بود که توانست جبهه همبستگي تاريخي با فلسطين را تضعيف و ائتلاف‌هاي جديدي در قاره شکل دهد.

کشورهاي ممتنع:

اتيوپي سد النهضه و بهاي حمايت اسرائيل

اتيوپي، دومين کشور پرجمعيت آفريقا با 120 ميليون نفر و مقر اتحاديه آفريقا، از رأي دادن خودداري کرد. اين تصميم بازتاب شبکه‌اي پيچيده از منافع است. حدود 160 هزار يهودي اتيوپيايي در اسرائيل زندگي مي‌کنند و پروژه سد النهضه با هزينه 5 ميليارد دلار به حمايت فني اسرائيل وابسته است.

در فوريه 2025، توافق همکاري آبي اتيوپي و تل‌آويو نگراني‌هاي گسترده‌اي در قاهره ايجاد کرد. از لحاظ امنيتي نيز اتيوپي پس از جنگ تيگراي (2020-2022) اسرائيل را شريک قابل اعتماد مي‌ديد، در حالي که قدرت‌هاي غربي عقب‌نشيني کرده بودند. با افزايش تنش با اريتره در اکتبر 2025، اين ائتلاف به ستون ثبات رژيم اتيوپي تبديل شد.

کامرون «يگان اسرائيلي» حامي سلطنت

کامرون نمونه آشکاري از وابستگي بقاي حکومت به اسرائيل است. يگان مداخله سريع اين کشور که در 2001 تأسيس شد و به واحد اسرائيلي معروف است، توسط يک افسر بازنشسته اسرائيلي هدايت مي‌شود و مستقيماً با دفتر رئيس‌جمهور پل بيا (92 ساله) مرتبط است.

اين يگان در بحران آنگلوفوني از 2016 نقش مهمي ايفا کرده و از سوي سازمان نظارت بر نسل‌کشي به نقض جدي حقوق متهم شده است. کامرون همراه با اريتره از کشورهاي آفريقايي معدودي است که فلسطين را به رسميت نمي‌شناسند و تنها کشوري بود که در سال 2013 به نفع اسرائيل رأي داد.

در جولاي 2025، بيا نفوذ رهبران اين يگان را با اصلاحات وزارتي پيش از انتخابات تقويت کرد و همکاري‌ها در مقابله با بوکوحرام نيز ادامه يافت.

جمهوري آفريقاي جنوبي و جنوب سودان تولد دولت‌ها و حمايت اسرائيل

پس از استقلال جنوب سودان در 10 ژوئيه 2011، اسرائيل به سرعت آن را به رسميت شناخت و روابط ديپلماتيک برقرار کرد. گزارش‌هاي سازمان ملل نشان مي‌دهد که اسرائيل به تأمين سلاح براي جوبا کمک کرده است.

در مورد جنوب آفريقا، اين کشور در دسامبر 2023 شکايتي عليه اسرائيل در ديوان بين‌المللي دادگستري مطرح کرد و از حمايت تاريخي خود از فلسطين در راستاي مبارزاتش عليه آپارتايد خبر داد.

کنگو دموکراتيک توازن حساس

اگرچه کنگو به طور رسمي فلسطين را به رسميت مي‌شناسد، اما از رأي‌گيري خودداري کرد تا بين تعهدات تاريخي و منافع امنيتي و اقتصادي خود تعادل برقرار کند. اسرائيل از طريق توافقات امنيتي و حضور مشاوران نظامي در شرق کشور نفوذ قابل توجهي دارد و اين وابستگي باعث شده هر موضعي در حمايت از فلسطين براي کينشاسا بسيار پرهزينه باشد.

کشورهاي غايب و متوازن‌کننده:

مراکش و سودان به دلايل مختلف در رأي‌گيري حضور نيافتند؛ مراکش پس از توافق عادي‌سازي روابط با اسرائيل و سودان به دليل بحران داخلي از اتخاذ موضع عاجز بود.

رواندا، کنيا و زامبيا نيز با رويکردهاي متوازن و محافظه‌کارانه، روابط خود با اسرائيل را در حوزه‌هاي امنيت، فناوري و ديپلماسي حفظ کردند.

استراتژي اسرائيل در آفريقا:

از سال 1973 و پس از جنگ اکتبر، 28 کشور آفريقايي روابط خود با اسرائيل را قطع کردند. اما از اواخر دهه 1980، اسرائيل با محورهاي همکاري امنيتي، تجارت سلاح بدون شرط حقوقي و نفوذ تکنولوژيک، بازگشتي تدريجي به آفريقا داشت.

امروزه اسرائيل با 44 کشور آفريقايي روابط برقرار کرده و صادرات دفاعي آن به قاره آفريقا، سه درصد از مجموع 14-7 ميليارد دلار در 2024 را تشکيل مي‌دهد. دست‌کم هفت کشور آفريقايي از برنامه‌هاي جاسوسي اسرائيل بهره‌مند شده‌اند.

صداي مقاومت آفريقاي جنوبي:

آفريقاي جنوبي همچنان از فلسطين حمايت مي‌کند و رأي خود در سپتامبر 2025 به اعلاميه نيويورک نشان‌دهنده استمرار موضعش در حمايت از راه‌حل دو دولت و مخالفت با نقض حقوق فلسطينيان است.