چگونه «ديپلماسي فرهنگي» صهيونيست‌ها در چين شکست خورد

وبگاه خبري-تحليلي «The Diplomat»، که عمدتا بر مسايل شرق و جنوب آسيا متمرکز است، اخيرا در مقاله‌اي تفصيلي به قلم يانگ منگ، افزايش چشمگير ديدگاه‌هاي ضدصهيونيستي در فضاي آکادميک و نخبگاني چين و در عين حال، انفعال و کارنابلدي سفير رژيم در پکن در ديپلماسي فرهنگي پرداخته است که از نظر نويسنده، باعث از دست رفتن فضاي افکار عمومي و تثبيت نگاه ضداسراييلي و ضدصهيونيستي در ميان نخبگان چيني شده است.

بازنشر اين مقاله از باب آگاهي از روايت‌هاي مختلف مرتبط با رژيم جعلي صهيوني است و طبعا، به معناي تاييد همه‌ي محتواي آن از سوي مشرق نيست.

وضعيت دشوار ديپلماتيک رژيم اسرائيل در برابر جمهوري خلق چين را نمي‌توان درک کرد، مگر اينکه ابتدا تحول عميق گفتمان چين درباره يهوديان و اسرائيل طي سه دهه گذشته بررسي شود. اين تغيير از طريق سه مرحله متمايز رخ داده که محيطي را که رژيم اسرائيل امروز بايد در آن حرکت کند، به طور اساسي دگرگون کرده است. مرحله اول در سال 1992 آغاز شد، زماني که دو کشور روابط ديپلماتيک برقرار کردند. در طول دهه 1990 و اوايل دهه 2000، گفتمان اصلي چين درباره اسرائيل به طور غالب مثبت بود، هرچند بر پايه کليشه‌ها. روايت‌ها حول هوش يهودي، سخت‌کوشي، موفقيت تجاري و نقش شانگهاي در پناه دادن به يهوديان در دوران هولوکاست مي‌چرخيد. اثر کلي، تحسين و نزديکي فرهنگي بود.

حدود سال 2010، ظهور رسانه‌هاي اجتماعي مرحله‌اي از انشقاق در آن روايت نسبتا يکپارچه را آغاز کرد. تصوير مثبت منسجم پيشين جاي خود را به تفسيرهاي رقابتي داد. خوانش‌هاي ملي‌گرايانه از ژئوپليتيک رژيم صهيوني ديده شد؛ نظريه‌هاي توطئه واردشده از غرب وارد فضاي ديجيتال چين شد؛ و مواجهه لحظه‌اي با درگيري‌هاي غرب آسيا، تصوير رژيم اسرائيل را از «قرباني تاريخي» به «بازيگر ژئوپليتيک» تبديل کرد.

مرحله سوم در دهه 2020 آغاز شد، زماني که اين روايت‌هاي تکه‌تکه‌شده به محيطي قطبي‌تر و به طور فزاينده خصمانه تبديل شدند. قالب‌هاي {به زعم صهيونيست‌ها} «يهودستيزانه» و روايت‌هاي ضداسرائيلي به طور گسترده گردش يافتند و توسط الگوريتم‌ها تقويت شدند. تشديد رقابت چين و آمريکا لايه‌اي ژئوپليتيکي را به برداشت‌ها از اسرائيل افزود. در عين حال، زيرساخت نهادي که زماني از تبادلات آکادميک، فرهنگي و آموزشي پکن و تل‌آويو حمايت مي‌کرد، عمدتاً فروپاشيده بود و مکانيسم‌هاي بسيار کمي براي تعامل معنادار اسرائيل با جامعه چين باقي مانده بود.

اين سه مرحله مستقيماً با محدوديت‌هاي ساختاري کنوني رژيم در چين مطابقت دارند. محيط سياسي سابقاً باز، تحت رقابت ژئوپليتيک چين و آمريکا تنگ‌تر شده؛ برداشت چين از اسرائيل از تحسين به سوءظن و خصومت تغيير کرده است؛ و فروپاشي تبادلات آکادميک و فرهنگي، ديپلمات‌هاي صهيونيست را از شبکه‌هاي لازم براي ديپلماسي عمومي مؤثر محروم کرده است.

دوره سفارت ايريت بن‌آبا (2021-2025) بايد در همين چشم‌انداز دگرگون‌شده درک شود. بن‌آبا اين چالش‌ها را ايجاد نکرد؛ دشواري‌هايي که در دوره او با آن مواجه شد، هم اشتباهات فردي او و هم ضعف‌هاي نهادي در سيستم ديپلماتيک رژيم را بازتاب مي‌داد. اين شکاف‌ها پس از 7 اکتبر 2023، زماني که عمليات طوفان الاقصي و حمله به شهرک‌هاي صهيونيستي جنگ غزه را شعله‌ور کرد، بسيار آشکارتر شد.

اولين مسئله بزرگ، ناکامي بن‌آبا در پاسخ به هشدارهاي اوليه درباره افزايش ديدگاه ضداسراييلي در رسانه‌هاي اجتماعي چين بود. خيلي پيش از 7 اکتبر، هم پژوهشگران چيني و هم اسرائيلي، سفير رژيم را از تشديد خصومت در پلتفرم‌هايي مانند ويبو، دويين (تيک‌تاک چيني) و بيلي‌بيلي آگاه کرده بودند. با اين حال اقدام کمي صورت گرفت.در عوض، در ماه مه 2023، سفارت رژيم به اشتباه سخنراني پروفسور يين گانگ، يکي از مدافعان سرسخت روابط چين و اسرائيل را تحريم کرد. هرچند بن‌آبا بعداً عذرخواهي کرد، اما اين حادثه به شدت اعتماد را تضعيف کرد. اين وارونگي حتي آسيب‌رسان‌تر از آن چيزي بود که در ابتدا به نظر مي‌رسيد: سفارت علناً يکي از قوي‌ترين حاميان رژيم را در چين تحريم کرد، اما درباره دانشگاهيان چيني که به طور فعال روايت‌هاي منتقد يا مخالف اسراييل را در دانشگاه و رسانه‌هاي اجتماعي ترويج مي‌کردند، هيچ نگفت. براي معدود پژوهشگران چيني که سال‌ها از رژيم صهيوني دفاع کرده بودند، اين توالي تصميمات به شدت نااميدکننده بود. اين نشان مي‌داد که تعهد آنها نه ديده و نه ارزشمند شمرده شده، در حالي که صداي ضداسراييلي{خوشبختانه} بدون چالش و مهار گسترش مي‌يافت.

ضعف دوم در دوري سفير از آموزش عالي نهفته بود. دانشگاه‌هاي چين نقش مرکزي در شکل‌دهي به نظر نخبگان ايفا مي‌کنند، اما در دوره بن‌آبا، سفارت رژيم به ندرت تلاشي براي پرورش روابط کرد. وقتي در سال 2021 بزرگ‌ترين برنامه درسي تمدن يهودي در چين از او دعوت به مشارکت کرد، درخواست بدون بحث رد شد. سفارت تنها پس از 7 اکتبر شروع به تماس با پژوهشگران کرد. چندين استاد ارشد چيني به طور خصوصي خاطرنشان کردند که سفارت رژيم سال‌ها با آن‌ها تماس نگرفته بود، اما با آغاز بحران ناگهان به سراغشان آمد. ديپلماسي عمومي را نمي‌توان بداهه اجرايي کرد؛ اين امر به پرورش بلندمدت، اعتماد و تداوم وابسته است. هيچ‌کدام از اينها در دوره بن‌آبا وجود نداشت.در نتيجه، پس از 7 اکتبر، سفارت رژيم خود را بدون هيچ دسترسي به دانشگاه‌ها و پژوهشگراني يافت که درک چين از رژيم اسراييل را شکل مي‌دهند.

بنابراين، چون هيچ رابطه آکادميک از پيش ساخته نشده بود، به سادگي هيچ کانالي براي سخن گفتن رژيم با مخاطبان مهم در جامعه چين وجود نداشت. اين روندها - ناديده گرفتن ديدگاه ضداسراييلي رو به رشد و عدم پرورش روابط - در آوريل 2022 در مراسمي در دانشگاه پکن براي بزرگداشت سي‌امين سالگرد روابط ديپلماتيک چين و رژيم صهيوني به يک رسوايي براي صهيونيست‌ها منجر شد. آن‌چه بايد جشني تاريخي و شکوهمند مي شد، به لحظه‌اي شرم‌آور تبديل شد. يک دانشجوي چيني با پوشيدن چفيه فلسطيني به عنوان اعتراض جلوي صحنه آمد. مجري برنامه عضو هيئت علمي دپارتمان عبري دانشگاه پکن بود که خود به طور گسترده به عنوان مخالف سياست‌هاي ضدانساني رژيم اسراييل در رسانه‌هاي اجتماعي چيني شناخته شده است. هيچ بررسي پيشينه، هيچ تحليل شهرت آنلاين، و هيچ ارزيابي ريسک. اين رسوايي براي مراسمي که سي‌امين سالگرد روابط ديپلماتيک را نشان مي‌داد، حيرت‌انگيز بود. لحظه‌اي که قرار بود نماد سه دهه همکاري باشد، به دليل نبود بررسي و ارزيابي ريسک اوليه از سوي سفارت، به صحنه‌اي براي محاکمه‌ي نمادين و افشاگري درباره ماهيت رژيم تبديل شد.

در همين حال، ارتباطات ديجيتال سفارت پس از 7 اکتبر مجموعه‌اي از رسوايي‌ها ايجاد کرد. پست‌هاي متعدد رسمي وي‌چت سفارت اسرائيل با ترجمه‌هاي ماشيني ويرايش‌نشده منتشر شد که منجر به پيام‌هاي ناجور، نادرست و از نظر فرهنگي بي‌ادبانه شد که براي خوانندگان چيني موهن جلوه مي کرد. حتي آسيب‌رسان‌تر، موارد متعددي بود که پست‌هاي وي‌چت به طور برجسته نظراتي با آواتار هيتلر را نشان مي‌دادند. هر کارمندي که حتي آشنايي حداقلي با ديدگاه‌هاي جهاني ضدصهيونيسم داشت بايد فوراً آن را تشخيص مي‌داد.

مشکلات مشابه در کنسولگري‌هاي اسرائيل در چين نيز ظاهر شد. همکاري عمومي کنسولگري شانگهاي با ليگ ضد افترا{يکي از منفورترين موسسات صهيونيستي که کارويژه‌ي ايذا و آزار مخالفان يا منتقدان اسراييل را برعهده دارد} واکنش شديد آنلاين را برانگيخت. کنسولگري رژيم در چنگدو نامه عمومي پر از اشتباهي را صادر کرد که به عنوان جوک وايرال شد و بيش از پيش به تصوير رژيم غاصب در زمان جنگ آسيب زد.

در اصل، اين حوادث چيزي عميق‌تر را نشان مي‌داد: ديپلمات‌هاي صهيونيست اصلاً جامعه چين را درک نمي‌کردند. آن‌ها نمي‌دانستند مردم چين چگونه مي‌خوانند، واکنش نشان مي‌دهند يا در فضاي آنلاين بسيج مي‌شوند. در نتيجه، کنسولگري‌ها نه تنها نتوانستند ارتباط برقرار کنند، بلکه تمسخر نيز ايجاد کردند و اعتبارِ نداشته‌ي اسرائيل را در لحظه‌اي حساس به باد دادند. در همين حال، سفارت همچنان درباره افزايش نگاه ضداسراييلي در چين سرش را در برف فرو کرده بود. بن‌آبا در مصاحبه نوامبر 2023 با صداي آمريکا وضعيت را نادرست توصيف و ادعا کرد که ضديت با اسراييل «فروکش کرده است». در حالي که پذيرفت بيزاري از اسراييل پس از 7 اکتبر به «روندي جهاني» تبديل شده، بن‌آبا ادعا کرد:

« اين قطعاً هرگز پديده‌اي در چين نبوده. حتي مي‌گويم برعکس آن صادق است، آن‌چه ما همه اين سال‌ها در چين ديده‌ايم نگرشي بسيار مثبت نسبت به يهوديان و اسرائيلي‌ها بوده است.»

اين ارزيابي به طور آشکار نادرست و حتي ابلهانه بود...

دوره سفارت بن‌آبا زودتر به پايان رسيد - اما نه به خاطر اشتباهات متعدد در کشور ميزبان. در عوض، او پس از انتقاد علني از دولت خود در مراسمي رسمي در سفارت، پست خود را از دست داد. مراسم خداحافظي برنامه‌ريزي‌شده او لغو شد.در اين‌جا طنزي تراژيک وجود دارد. بن‌آبا به طور معناداري با منفوريت رو به رشد رژيم صهيوني در چين مقابله نکرد، اما دولت خود را علناً به چالش کشيد. او در جايي که صداي او به شدت لازم بود - در مقابله با يهودستيزي در چين - سکوت کرد، اما در موردي که بايد ساکت مي‌ماند، يعني انتقاد از دولت خود، سخن گفت. سکوتش هيچ عواقبي براي حرفه‌اش نداشت؛ سخن گفتنش دوره‌اش را پايان داد.

اين موضوع آشکار مي‌کند که بن‌آبا مشکل نبود. او علامت بيماري بود: سيستمي ديپلماتيک که انتصاب‌هاي سياسي تضعيف شده و وفاداري شخصي را جايگزين تخصص حرفه‌اي کرده است؛ علامت ناکامي‌هاي نهادي که با نبود رويه‌هاي اوليه بررسي، نظارت مؤثر و هرگونه آمادگي معنادار براي پيچيدگي‌هاي گفتمان به سرعت در حال تغيير و محيط سياسي چين مشخص مي‌شود؛ و علامت ناکامي مداوم در جدي گرفتن چين به عنوان عرصه ديپلماتيک مهم، که باعث شده اسرائيل افراد ناآماده را به يکي از چالش‌برانگيزترين پست‌هاي خود بفرستد. اين ضعف‌هاي ساختاري خيلي پيش از سفير بن‌آبا وجود داشته و تا زماني که رفع نشوند، از او نيز فراتر خواهند رفت.

تاکنون نشانه‌هاي اوليه براي رژيم اميدوارکننده نيستند. سفارت اسرائيل هنوز پيامدهاي سياسي استقرار محکم «کرسي دولتي قطر» (تنها مرکز قطر در آسيا) در دانشگاه پکن را درک نکرده است. حضور نهادي قطر اکنون گفتمان غرب‌آسيايي(يعني بديل روايت اسراييلي) در برترين دانشگاه چين را بسيار فعال‌تر از خود اسرائيل شکل مي‌دهد.

حتي به عنوان تناقضي ريشخندآميز، برنامه زبان عبري در دانشگاه‌هاي چين که زماني رژيم صهيوني از آن حمايت‌هاي چشمگير مي‌کرد، طي سال‌ها به لنگرگاهي براي پژوهشگران چيني تبديل شد که خود به چهره‌هاي شاخص ضدصهيونيست در فضاي اجتماعي چين تبديل شدند! تحليل‌گران رژيم معتقدند که آنچه قرار بود پلي براي درک فرهنگي باشد، به جعبه پرورش خصومت تبديل شده است.تعداد کمي از تحولات، کوري‌هاي استراتژيک رژيم صهيوني را با چنين وضوحي آشکار مي‌کند. در جايي که رژيم ابدا فکرش را نمي کرد، يک اکوسيستم روايي کاملاً متفاوت پديدار شد که به فاش شدن ماهيت واقعي رژيم صهيوني کمک کرده است. تحليل‌گران درون رژيم هشدار مي دهند که اگر اسرائيل موضع ديپلماتيک خود نسبت به چين را به طور اساسي بازانديشي نکند، نفوذ خود را از دست خواهد داد و توانايي تعريف خود و چگونگي روايت داستانش را واگذار خواهد کرد.

منبع: مشرق