چين چگونه با اسباب بازي اقتصاد دنيا را فتح کرد؟

شرکت‌هاي اسباب بازي چيني سال گذشته ميلادي در مجموع حدود 13 ميليارد دلار اسباب بازي توليد کردند. در همان سال صادرات اسباب بازي از چين به 10 و نيم ميليارد دلار بالغ شد که بخش اعظم آن روانه بازارهاي اروپا و آمريکاي شمالي شد.

«شن جن» يکي از شهرهاي استان جنوبي «گوانک دونک» چين، بزرگترين توليدکننده اسباب بازي در جهان است. امروزه 80 درصد توليد اسباب بازي جهان در چين صورت مي‌گيرد. درواقع چين ميراثي که از آن خود را به اقتصاد جهاني شناساند را هنوز با قدرت تمام ادامه داده است. حفظ اين امر نشان مي‌دهد که علاوه بر توليد انبوه و قيمت پايين اين کشور به تنوع توليد و حتي کيفيتي که همواره متهم مي‌شود که توجهي به آن ندارد، فکر مي‌کند.

اما اين حکايت چين براي تصاحب بازار جهاني تنها براي امروز نيست. چيني‌ها براي رسيدن به جايگاه امروز خود در اقتصاد جهاني که حالا «دونالد ترامپ» رئيس جمهور آمريکا به عنوان يک سرمايه‌گذار اين کشور را خطر بزرگي براي ايالات متحده مي‌داند، اقدام به استفاده از صنايع کوچک کرد.

اقتصاد سوپرمارکتي چين

«سون تزو» استراتژيست مهم چيني که کتاب «هنر جنگ» وي زبانزد است اعلام مي‌کند براي اينکه به اهداف بزرگ دست يابيم، نياز به اقدام‌هاي کوچک و شکستن آن هدف به اهداف کوچکتر داريم. کاري که چيني‌ها آن را از حوزه جنگي به اقتصاد آوردند و با گسترس صنايع کوچک و کارگاهي و استفاده از نيروي کار خود که کم کم آنان را به عنوان ابزار حرفه‌اي سامان دادند توانست در دنيا حرف اول را در کميت بزند و سپس در حوزه کيفيت اقدامات قابل توجهي انجام دهد. البته صنايع چيني تنها به موارد کوچک بسنده نکرد و قدم به توليد کالاهاي بزرگ و پيچيده نيز گذاشت اما در اين راه از ساخت کالاهاي کوچک و ساده شروع کرد.

چين به مثابه يک سوپرمارکت بزرگ در حوزه اقتصادي مطرح است. اين کشور از شير مرغ تا جان آدميزاد را در سوپر مارکت اقتصادي خود دارد. از سوزن گرفته که شايد بسياري توليد آن‌را بي‌ارزش بدانند تا صنايع بزرگ و ساخت جنگنده‌هاي به روز مشابه آمريکايي و غربي و ... چين در هر عرصه‌اي در حال کار است. اين تجربه نشان مي‌دهد که چيني‌ها براي بزرگ شدن خود را کوچک کرده‌اند. بنابراين در عرصه سرمايه‌گذاري، چيني‌ها همه کالاهاي ريز و درشت را در نظر گرفته‌اند.

مشارکت اجتماعي در توسعه چين به وضوح به چشم مي‌خورد. اين کشور از همه ابزارهاي توسعه بهره برده است و هيچ ظرفيت بالقوه‌اي را مسکوت نگذاشته
است.

مشارکت مردمي در چين يکي از کليدهاي مهم پيشرفت است و موتور محرک اقتصاد آن محسوب مي‌شود. نيروي انساني اصل اساسي و بنيادين اقتصاد اژدهاي زرد را تشکيل مي‌دهد. بر همين اساس اگر به حوزه سرمايه‌گذاري چيني رجوع کنيم. اول اين کشور بر روي آنچه داشت يعني نيروي انساني خود سرمايه‌گذاري کرد و بعد وارد صنايع مختلف شد.

سرمايه‌گذاري محلي؛ هنر بزرگ چيني‌ها

گمان مي‌رود که توسعه صنعتي فرآيندي پيچيده و آکنده از تغييرات اقتصادي و البته اجتماعي است که هر کشور و ملتي در اين خصوص توانسته مشارکت مردمي خود را به سمت اقتصادي صنعتي سامان دهد از اين مزيت مهم اقتصادي سود و بهره برده است. چين با داشتن 20 درصد از کل جمعيت جهان تنها 6 درصد از منابع آب و 9 درصد زمين‌هاي قابل کشت جهان را در اختيار دارد. با اين حال توانسته خود را به عنوان يک اقتصاد قدرتمند در دنيا مطرح کند.

صنايع کوچک در اقتصاد چين توانسته تحولات شگرفي ايجاد کند. داستان «گو ژن» شهري در گواندونگ در سواحل جنوب شرقي چين در اين حوزه بسيار قابل توجه است. اين شهر در اوائل دهه 1980 روستايي فقير به شمار مي‌رفت. در حال حاضر به خاطر توليد لوازم روشنايي مشهور است. در دهه 1980 دولت محلي اقدام به انتقال دو شرکت مونتاژ لوازم روشنايي از هنگ کنگ به اين روستا کرد و کارآفرينان محلي آموزش لازم را دراين حيطه ديدند.

هنگامي که شرکت‌هاي محلي شروع به توسعه کردند دولت محلي انواع پشتيباني خود را در زمينه تامين منابع مالي، ارايه اطلاعات، آموزش نيروي کار و مساعدت در زمينه انتقال فن آوري را به اين شرکت‌ها پيشنهاد داد. از سال 1999 به بعد از زماني که اقتصاد محلي رونق گرفته و کارخانه به صورت قارچ‌گونه افزايش يافته و مقياس توليد آن‌ها نيز گسترده شده بود، دولت محلي گو ژن هر ساله نمايشگاه‌هاي بين‌المللي براي گسترش محصولات شرکت محلي در بازارهاي بين‌المللي داير مي‌کرد.

سفارتخانه‌هاي چين يا مرکز بازاريابي و بازارسازي جهاني؟

اين داستان به خوبي نشان مي‌دهد که چين در تمامي سطوح دولت مرکزي و محلي انگيزه بسيار زيادي براي فراهم کردن تسهيلات و خدمات مورد نياز شرکت‌ها در راستاي کمک به جذب سرمايه و اطلاعات کسب و کارهاي محلي دارد. در هر يک از شهرستان‌هاي اين کشور دست کم يک پارک صنعتي پايه‌ريزي شده بود.

درواقع همين داستان نشان دهنده سه موضوع محوري اقتصاد محلي، توجه و پشتيباني دولتي و مشارکت مردمي است که چيني‌ها در اين خصوص به صورت سريع و جدي عمل مي‌کنند و اقتصاد محلي را به خوبي با فعاليت شهروندان توسعه داده‌اند.

پشتيباني دولتي و نياز سنجي مردمي هم در اقتصاد اين کشور بسيار قابل توجه است. چيني‌ها در نيازسنجي از همه ابزارهاي خارجي خصوصا ديپلماتيک و سفارتخانه‌هاي خود در کشورهاي مختلف استفاده مي‌کنند. سفراي چين در کشورهاي مختلف و زيرمجموعه‌هاي آنان خود به عنوان يک بازارياب و بازارساز بين‌المللي براي اژدهاي زرد به کار مي‌اندازند.

حتي در اين نيازسنجي سراغ کالاهايي که ريشه در فرهنگ سنتي کشورهاي مختلف دارد نيز مي‌روند. اينکه چين کالاهايي مثل «لنگ» و «عروسک‌هاي انيمشين شکرستان» توليد کند نشان دهنده نوع بازاريابي و بازار سنجي عميق چيني‌هاست. چنين همه ابزارهاي و امکانات خود را از سطح محلي تا ملي و بين‌المللي دراختيار توليد قرار داده و سال‌هاست از اين مسير به پيشرفتي شگرف و خارق العاده دست يافته است.