چرخ اين کشور بدون نفت ايران نمي‌چرخد

غيرقانوني بودن فعال کردن مکانيسم ماشه در دو حوزه مناسبات و ساختار سازمان ملل و هم در بعد حقوقي توافق برجام و تعهدات آن مورد مناقشه قرار گرفته
است.

طبق ساختار سازمان ملل بايد اين موضوع ابتدا در کميته حل اختلاف مطرح مي‌شد اما سه کشور اروپايي براي اينکه زمان را از دست ندهند اقدام به ارسال آن به طور مستقيم به شوراي امنيت
کردند.

همچنين با توجه به اينکه برجام با انواع و اقسام بدعهدي آمريکا و اروپا همراه بوده است و حالا طرفي که به تعهدات خود عمل نکرده مدعي شده و مکانيسم ماشه را فعال کرده است، اعتبار حقوقي اسنپ بک نيز به طور جدي زير سئوال است.

با اين اوصاف دو کشور چين و روسيه نسبت به عدم رعايت اين موضوع براي خود استدلال قانوني قائل هستند و اين اقدام را فاقد منشأ حقوقي مي‌دانند.

چين دست از نفت ايران نمي‌کشد

در حوزه اقتصاد بين المللي اگرچه رسانه‌هاي بين‌المللي از تحديد اقتصاد ايران سخن مي‌گويند اما اين موضوع را کتمان نمي‌کنند که چين همچنان خريدار نفت ايران مي‌ماند. اقدامات غيرقانوني تروئيکاي اروپايي قطعا اين امکان را مي‌دهد که خللي در اين راستا ايجاد نشود.

خبرگزاري رويترز با بيان وابستگي نفت چين به ايران نوشت:« طبق گزارش کپلر، سال گذشته، ميانگين خريد نفت چين از ايران 1.48 ميليون بشکه در روز يا حدود 14.6 درصد از واردات چين بود.»

اين رسانه مي افزايد:« پکن تحريم‌هاي يکجانبه را رد مي‌کند و از تجارت خود با ايران به عنوان امري مشروع دفاع مي‌کند.»

اين موارد حاکي از يک شکاف عمده در حوزه بين المللي است. چين ممکن است با حمايت سياسي يا ديپلماتيک از ايران در برابر تحريم‌ها وارد عمل شود، مثلاً در لابي‌گري در سازمان ملل يا ارائه کمک‌هاي مالي، فناوري و سرمايه‌گذاري که کمتر به چشم مي‌آيد.

همچنين عنوان مي‌شود چين ممکن است تلاش کند ايران را به عنوان شريک راهبردي در مقابل نفوذ غرب جذب‌تر کند.

تبعات اقتصادي شکاف بين المللي ميان کشورها

آثار منفي اين تحريم‌ها بر اقتصاد جهاني نيز باعث شده برخي از کشورهاي از رعايت اين موضوع اجتناب کنند.

رويترز در اين باره با طرح اين سوال که «چگونه جديدترين تحريم‌هاي اتحاديه اروپا عليه ايران بر بازارهاي جهاني نفت تأثير خواهد گذاشت؟» نوشت:«بازارهاي جهاني نفت پس از تصميم اتحاديه اروپا براي فعال کردن مکانيسم ماشه عليه ايران، وارد دوره‌اي از عدم قطعيت فزاينده مي‌شوند.»

اين رسانه در ادامه تاکيد مي‌کند:« دولت آمريکا در سال‌هاي اخير تعداد تحريم‌ها را به شدت افزايش داده و هزاران نفر، نفتکش، تاجر و پالايشگاه‌ها و بنادر چيني را هدف قرار داده است تا صادرات ايران را محدود کند. اما اين تلاش‌هاي بي‌هدف، تأثير کم و اغلب کوتاه‌مدتي بر جريان نفت داشته‌اند.»

همين رسانه مي افزايد:« از زمان پايين‌ترين سطح صادرات نفت ايران در سال 2020، صادرات نفت خام ايران به تدريج بهبود يافته و در سال 2024 به 1.5 ميليون بشکه در روز رسيده است که طبق داده‌هاي شرکت تحليلي کپلر، تقريباً چهار پنجم آن به چين تحويل داده شده است. صادرات امسال تاکنون به 1.6 ميليون بشکه در روز افزايش يافته است.»

براي بازارهاي جهاني، اين به اين معني است که نفت ايران ممکن است به صورت مخفيانه به جريان خود ادامه دهد و پتانسيل اختلال در عرضه ناشي از تحريم‌ها را محدود کند.

نشانه‌هاي ناديده گرفتن تحريم ايران توسط چين

دو نشانه قوي وجود دارد که نفت ايران حتي در صورت بازگشت تحريم‌هاي سازمان ملل، همچنان به چين جريان خواهد داشت. اول، قيمت‌هاي نفت خام واکنش کمي به تهديد «بازگشت تحريم‌ها» نشان داده‌اند.

اين نشان مي‌دهد که معامله‌گران انتظار دارند صادرات حدود 1.5 ميليون بشکه نفت در روز ايران حفظ شود.

دوم، اگر پالايشگاه‌هاي چيني انتظار داشتند که «بازگشت تحريم‌ها» بر توانايي آنها در خريد نفت ايران تأثير بگذارد، احتمالاً در چند ماه گذشته افزايش واردات رخ مي‌داد - تا از تخفيف‌هاي ايران در حالي که وجود دارد استفاده کنند و سفارشات را با انتظار افزايش احتمالي قيمت نفت، افزايش دهند.

الگوهاي خريد چيني‌ها در طول تابستان عمدتاً به تغييرات تقاضاي سوخت واکنش نشان داده است، نه نگراني‌ها در مورد عرضه. همانطور که گرگوري برو، تحليلگر انرژي گروه اوراسيا، اخيراً استدلال کرده است ، شواهد نشان مي‌دهد که «تحريم‌هاي نفتي ديگر کارساز نيستند.»

امکان تعميق روابط اقتصادي روسيه و ايران

روسيه و چين اعلام کرده‌اند که ممکن است تحريم‌ها را ناديده بگيرند و به همکاري‌هاي تجاري و نظامي خود، ادامه دهند.

روسيه نيز در اين بخش با توجه به اينکه خود درگير تحريم‌هاي مختلف با اروپا و آمريکاست، پيش بيني مي‌شود که تعميق روابط ضدتحريمي صورت مي‌گيرد.

 به طور خلاصه، اگرچه هدف از بازگشت تحريم‌هاي اتحاديه اروپا مهار برنامه هسته‌اي ايران است، اما تأثير آن بر بازار نفت ممکن است به دليل استراتژي‌هاي فرار و حمايت متحدان کاهش يابد.