وضعيت افسارگسيخته سگ‌گرداني در کشور

اين موضوع علاوه بر اينکه باعث ترس والدين از حضور کودکان‌شان در بوستان‌ها و خطر حيوان‌گزيدگي شده، آثار زيان‌باري نيز بر سلامتي افراد جامعه دارد زيرا بسياري از موارد حيوان گزيدگي و انتقال هاري در کشور، عمدتاً از طريق سگ‌هاي صاحب‌دار رخ مي‌دهد که بدون نظارت و محدوديت خاصي در حال گشت و گذار هستند.

سگ گرداني بدون نظارت قانوني

در حالي که سگ‌ها در بسياري از کشورها با قوانين مشخصي در فضاهاي عمومي حضور دارند و صاحبان آن‌ها مسئوليت‌هايي در قبال رفتار و نگهداري از حيوانات خود دارند، در ايران اين موضوع هنوز تحت پوشش قانون قرار نگرفته است. حضور آزادانه سگ‌ها در معابر عمومي باعث بروز مشکلات زيادي از جمله نگران‌کننده‌ترين آن‌ها، حيوان گزيدگي، مي‌شود که مي‌تواند پيامدهاي جبران‌ناپذيري براي سلامت افراد جامعه داشته باشد.

آمار قابل تأمل حيوان گزيدگي در ايران

محمدرضا شيرزادي، رئيس اداره پيشگيري و کنترل بيماري‌هاي قابل انتقال از طريق دام به انسان وزارت بهداشت گفت: «مهم‌ترين بيماري که از سگ‌ها و گربه‌ها به انسان منتقل مي‌شود هاري است؛ هاري يک عفونت ويروسي است که به دنبال گزش سگ‌ها اتفاق مي‌افتد.»

شيرزادي ادامه داد: «سال گذشته بيش از 380 هزار نفر در کشور دچار حيوان گزيدگي شدند که به مراکز بهداشت مراجعه و واکسن و سرم ضد هاري دريافت کردند. در کل کشور بالغ بر 770 مرکز وجود دارد که به صورت شبانه‌روزي اقدامات شست‌وشوي محل حيوان گزيدگي و واکسيناسيون هاري را براي افراد را انجام مي‌دهند و اين خدمات براي مردم رايگان است، اما براي دولت هزينه‌هاي بسياري دارد زيرا واکسن هاري يکي از گران‌ترين واکسن‌هاست. با وجود اين، به علت اهميت موضوع، دولت اين واکسن‌ها را خريداري کرده و در اختيار اين مراکز قرار مي‌دهد.»

آمار 380 هزار موردي حيوان گزيدگي در سال گذشته در حالي است که به اذعان شيرزادي، در سال 1401 تعداد موارد حيوان‌گزيدگي 320 هزار مورد بوده که اختلاف 60 هزار موردي با آمار سال گذشته دارد و نشانگر رشد شتابان و نگران‌کننده اين آمار در کشور است.

18 مرگ ناشي از هاري در سال جاري

رئيس اداره پيشگيري و کنترل بيماري‌هاي قابل انتقال از طريق دام به انسان وزارت بهداشت همچنين به مرگ‌هاي ناشي از بيماري هاري اشاره کرد و افزود: «در سال جاري 18 مورد فوتي ناشي از هاري داشتيم. بيماري هاري به گونه‌اي است که اگر علائم بيماري در فردي ظاهر شود، مرگ او قطعي خواهد بود. متأسفانه بيشترين موارد حيوان‌گزيدگي انسان‌ها توسط سگ‌ها رخ مي‌دهد و همچنين موارد قابل توجهي از ابتلا به هاري در کشور ما در پي گزش سگ‌هاي صاحب‌دار رخ مي‌دهد.»

اين اظهارات هشداردهنده‌اي است که نشان مي‌دهد نبود قوانين کافي براي کنترل سگ گرداني و نظارت بر رفتار صاحبان سگ‌ها در محيط‌هاي عمومي مي‌تواند به قيمت جان افراد تمام شود.

تنها بند قانوني که مي‌توان آن را به موضوع سگ‌گرداني اندکي مرتبط دانست، ماده 501 قانون مجازات اسلامي است که بر اساس آن «هرگاه کسي به‌روي شخصي سلاح بکشد يا حيواني مانند سگ را به‌سوي او برانگيزد يا هر کار ديگري که موجب هراس او مي‌گردد مانند فرياد کشيدن يا انفجار صوتي انجام دهد و بر اثر اين ارعاب، شخص بميرد يا مصدوم گردد حسب مورد بر اساس تعاريف انواع جنايات به قصاص يا ديه محکوم مي‌شود.»

به جز اين ماده قانوني، تقريباً هيچ قانون ديگري مستقيما در رابطه با سگ‌گرداني و مقابله با اين معضل اجتماعي وضع نشده و اين در حالي است که سال به سال بر آمار حيوان‌گزيدگي و ابتلا به هاري در کشور افزوده مي‌شود.

افزايش روند موارد حيوان گزيدگي انساني در کشور سالانه مبالغ زيادي بابت خريد سرم و واکسن ضد هاري جهت درمان و پيشگيري به سيستم بهداشتي و درماني کشور تحميل مي‌کند در حالي که با آموزش اصول ساده بهداشتي به صاحبان سگ‌ها و وضع قوانين کافي براي وضعيت لجام گسيخته سگ گرداني به ويژه در معابر و اماکن عومي، مي‌توان از بسياري از اين هزينه‌ها جلوگيري کرد. معضلي که دولت و مجلس، هرچه زودتر بايد فکري به حال آن کنند تا در آينده به بحراني در حوزه اجتماعي و بهداشتي تبديل نشود.

منبع: تسنيم