نگاهي به سيره زندگي حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها

مقدمه:

آموزش سبک زندگي حضرت زهرا عليها سلام بعنوان الگوي زنان ومردان شيعه جهان در طول تاريخ پاسخگوي بسياري از نيازهاي اعتقادي ، اخلاقي ، احکام حلال و حرام ، صفات شجاعت، مردانگي، محبت ، اراده قوي، پاک زيستي ، تقوي و کنترل نفس ، ايثار نسبت به همسر ، شناخت اصول عقايد ، تمسک به ولايت اميرالمومنين عليه السلام ، عدالت ، شناخت حلال و حرام ، تربيت ديني فرزندان ، برخورد منطقي و اخلاقي با مردم ، رشد و تکامل بر اساس اسلام محمدي ، استفاده از رهنمودهاي قرآن و اهل بيت و ... خواهد بود. مروري بر کتب تاريخي در باره سبک زندگي امام علي و حضرت زهرا عليهما سلام و روش برخورد با دوستان و دشمنان و غاصبين حق خلافت و چرايي خطبه خواندن و محتواي سخنراني حضرت زهرا و حضرت زينب در برابر دشمنان و منافقين همه اينها مارا آشنا با سيره اهل بيت ميکند و اين که چگونه در پستي و بلندي هاي زندگي برخورد عقلاني و منطقي و مستدل داشته باشيم. کجا بايد ساکت باشيم و کجا فرياد بزنيم و حقمان را بستانيم. چه وقت تقيه کنيم و چه زمان افشا کنيم. بهرحال همه اين مباحث در زندگي پر افتخار حضرت زهرا و امام علي مشهود و براي ما الگوي برتر است.

نگاهي کوتاه به بخشي از خطبه فدکيه : علت برخي از احکام :

...خداوند ايمان را مايه پاکي دلها و تطهير از شرک قرار داد ؛ نماز را وسيله دوري شما از کبر و خودبزرگ بيني ( اگر نماز بخوانيم و بازهم متکبريم و عجب داريم پس اقامه نماز نکرده ايم و فقط خوانده ايم!) ؛ زکات را موجب تزکيه نفس و افزايش رزق حلال ؛ روزه را براي تقويت اخلاص بندگان ؛ حج را براي استحکام دين؛ عدالت را سبب پيوستگي دلها ؛ اطاعت از ما اهل بيت را باعث نظم امت ؛ امامت را مايه ايمني از تفرقه ؛ جهاد را باعث عزت اسلام ؛ صبر را کمکي براي رسيدن به پاداش الهي ؛ امر به نيکيها را وسيله اي براي اصلاح جامعه ؛ نيکي به والدين را مانع از خشم خدا ؛ صله رحم را عامل طول عمر و افزايش جمعيت ؛ قصاص را براي حفظ نفوس ؛ وفاي به نذر را براي رسيدن به آمرزش الهي ؛ کامل دادن پيمانه را براي رفع کمبودها؛ نهي از شرابخواري را سبب دوري از پليديها ؛ پرهيز از تهمت را براي مصونيت از لعنت ؛ ترک سرقت را براي ايجاد عفت ؛ پرهيز از شرک به خدارا براي اخلاص در ربوبيت ؛ و...پس پروا کنيد از خداوند و نميريد جز آنکه مسلمان باشيد و خدارا به امر و نهي اش اطاعت کنيد.

ديدگاه حضرت زهرا در مورد حجاب :

رسول خدا صلي الله عليه و آله درباره حجاب پرسش کردند بهترين پاسخ را حضرت زهرا سلام الله عليها دادند. ايشان فرمودند :  بهترين چيز براي زن مومن آن است که مردي را نبيند و مردي اورا نبيند . حضرت رسول فرمودند : راست گفت زهرا ، فاطمه پاره تن من است. [1]

اميرالمومنين علي عليه السلام فرمودند :  مردان از جنس خاک و زمين خلق شده اند و همتشان در زمين است . زنان از گل مردان خلق شده اند و جذبشان بسوي مردان است ، لذا براي سالم ماندن زنان بهتر است بيشتر کار منزل کنند و با شوهرشان باشند . [2]

اختلاط زنان و مردان نامحرم شبيه آتش است و بنزين ، اگر زن و مرد نامحرم باهم يکجا باشند احتمال فساد و فريب شياطين زياد است و لذا خداوند حجاب و پوشش مناسب را بيشتر براي زنان که خودنمايي و آرايش دارند واجب کرده است تا حريم هاي عفت حفظ شود و حرمت زن و مرد محفوظ بماند. رسول اکرم صلي الله عليه و آله فرمودند : جهاد زن خوب شوهرداري کردن و فرزند پروري است . دليل اصلي وجوب حجاب براي زن بخصوص حفظ هويت و شخصيت و حرمت و حريم و ارزش طلاگونه آنان است تا زن سالم بماند و هم جامعه پاک و بدور از هيجانات و با آرامش بماند. برخي از زنان مسلمان احکام قرآن و اسلام را نميدانند و يا بعللي اجرا نميکنند و هرچه هواي دلشان بخواهد عمل ميکنند ولذا برخي مردان بوالهوس به زنان آسيب وارد ميکنند . البته برترين الگو در حجاب و سبک زندگي پاک حضرت زهرا عليها سلام هستند. حجاب قرآني براي زنان مومن است ولي درمورد اهل کتاب و غير مسلمين حجاب واجب نيست بلکه بهتر است در جوامع اسلامي حد متعارف و متوسط پوشش را رعايت کنند تا فساد و خيانت و هرج و مرج بوجود نيايد و جنايت توسط جنس مخالف ايجاد نشود.

حضرت زهرا عليها سلام در آيه نور :

 امام جعفر صادق عليه السلام فرمودند : « در سوره نور آيه 35 آمده است : الله نور السموات و الارض مثل نوره کمشکات ( فاطمه) فيها مصباحٌ ( امام حسن ) المصباح في زجاجه ( امام حسين ) الزجاجه کانها کوکب دُري ( فاطمه مثل ستاره درخشان ) يوقد من شجرةٍ مبارکه ( ابراهيم) لا شرقيه ولا غربيه ( نه يهودي و نه نصراني ) يکاد زيتها يضيء ( علم ائمه ) ولو لم تمسسه نارٌ نورٌ علي نور ( امامي پس از هر امام ) يهدي الله لنوره من يشاء ...[3]

البته در برخي تفاسير نام تمام ائمه را از آيه نور تاويل کرده اند و يهدي الله لنوره يعني امام مهدي عليه السلام .

حديث :  دو امانت گرانبها از زبان حضرت زهرا عليها سلام :

  پيامبر در حين بيماري آخر عمرشان در برابر مردم فرمودند :« هان اي مردم بهوش باشيد که من در ميان شما دو سرمايه گرانبها باقي ميگذارم يکي کتاب پروردگارم قرآن و ديگري عترت و خاندانم » .[4]

حديث درباره جنگ دو ارتش ظالم : دو ارتش ظالم زماني که با هم ميجنگند خداوند هردو را بحال خود واميگذارد و برايش مهم نيست کداميک چيره شود . سرنوشت ذلت بار براي سرکش ترين آن دو لشکر ستمکار خواهد بود » . [5]

براي رفع بلاها اين دعا را بخوانيم :  « اللهم بحق يس و القرآن الحکيم و بحق طه و القرآن العظيم يا من يقدر علي حوائج السائلين يا من يعلم ما في الضمير يا منفس عن المکروبين يا مفرج عن المغمومين يا راحم الشيخ الکبير يا رازق الطفل الصغير يا من لا يحتاج الي التفسير صل علي محمد و آل محمد و افعل بي ...» .[6]

نگاهي به جريان ازدواج حضرت زهرا عليها سلام :

پيامبر اسلام فرمودند :« وقتي کسي به خواستگاري دختر شما آمد اگر اخلاق و دينش را پسنديديد با او وصلت کنيد و جواب رد ندهيد اگر برخلاف اين عمل کرديد مفاسد زيادي برايتان ايجاد خواهد شد ». [7]

الگوي کامل خانه داري حضرت زهرا عليها سلام :

مهريه حضرت فاطمه کم بود . اگر مهريه سنگين باشد زندگي برکت ندارد ممکن است دختر دنياپرست باشد و مهريه اش را به اجرا بگذارد و پسر نتواند بپردازد. امروزه حتي برخي دختران يا پسران مسلمان پر توقع شده اند و لذا ميزان ازدواج کم و طلاق زياد شده است. حضرت زهرا عليها سلام در زندگي خانوادگي محبت و مودت و ايثار داشتند و بيشتر کارهاي خانه و شوهرداري و پرورش فرزندان و حتي پخت نان را در منزل انجام ميدادند. خانه ساده امام علي و حضرت زهرا سلام الله عليهما کانون صفا و صميميت و صداقت بود. در اداره منزل هردو با هم کمک ميکردند . رسول الله صلي الله عليه و آله فرمودند :« بهتر است کارهاي خانه به عهده فاطمه باشد و کارهاي بيرون و اشتغال بعهده امام علي باشد» .[8]  اگر وظيفه شوهرداري و پرورش فرزند بعهده زن باشد فرزندان بشرطي که مادران آگاهي از تکاليف خود در برابر اولاد داشته باشند و کتاب مطالعه کرده باشند و احاديث امامان را ديده باشند اولاد با هويت و شخصيت رشد ميکنند اما اگر زن بيرون منزل کار کند تربيت فرزند و رسيدگي به شوهر مختل ميشود و هرگز مدرسه و مهد کودک تربيت عقيدتي و اخلاقي کودکان را نميتوانند جبران کنند.

زماني که امام علي و حضرت زهرا عليهما سلام نزد پيامبر رفتند و درخواست کمک براي کارهاي خانه کردند پيامبر فرمودند : پس از هرنماز 34 بار الله اکبر ، 33 بار الحمدلله و 33 بار سبحان الله بگوييد. البته بعدا فضه را براي خدمات منزل فرستادند. [9]

شوهرداري حضرت زهرا عليها سلام :

حضرت زهرا عليها سلام ميدانستند که پيشرفت يا درجازدن مرد بستگي به قدرت روحي و انگيزه دادن زن به شوهر است و لذا همواره حضرت زهرا عليها سلام امام علي عليه السلام را تشويق به تلاش کرده و با ايشان و اولاد محبت کامل داشتند . برخورد حضرت زهرا با امام علي بسيار با عطوفت و اخلاق نرم بود تا خستگي شوهر رفع شود. پيامبر فرمودند: جهاد زن خوب شوهرداري کردن است . امام علي عليه السلام ميفرمودند : هرزمان به خانه مي آيم و به حضرت زهرا مينگرم تمام غم هايم برطرف ميشود. حضرت زهرا عليها سلام هرگز بدون اذن شوهر از خانه بيرون نميرفتند و هرگز شوهر را  از خود ناراضي نميکردند. امام علي عليه السلام فرمودند : هرگز فاطمه عليها سلام را خشمگين نکردم و هرگز فاطمه عليها سلام مرا خشمگين نکرد. [10]

امام علي و حضرت زهرا عليهما سلام با فقر يا دارايي سازش داشتند و اصل را در زندگي محبت و عشق به يکديگر و اولاد ميدانستند.

حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها مظهر تمام پاکيها و اخلاق متعالي و انجام احکام خدا و رعايت حلال و حرام خدا و عامل به اصول عقايد و فروع بودند . زمانيکه براي اقامه نماز مي ايستادند ملائک به حيرت مي افتادند زيرا تمام حواس و روح حضرت به خداي متعال بود و مدينه از نور وجود ايشان منور ميشد.

حضرت زهرا بهترين شيوه تربيتي را براي پرورش اطفال انجام ميدادند و زحمات پرمشقتي را در خانه براي راحتي شوهر بکار مي بستند. هرگز امام علي عليه السلام را با کلام يا عملي ناراحت نکردند و در همه چيز الگوي برتريها بودند. حضرت حتي در ميدان جنگ کمک و پرستاري پدر ميکردند. زماني که حق امام علي عليه السلام را 3 خليفه غاصب غصب کردند و کودتا کردند و به خانه وحي حمله کرده و خيانت و تجاوز کرده حضرت زهرا را مجروح کردند و محسن سقط شد حضرت براي احقاق حق ولي شان امام علي با همان حال رنج به مسجد پيامبر رفتند و از ايشان شجاعانه دفتع کردند.

پي نوشت:

[1]دعائم الاسلام ، ج2  ص215

[2]  الکافي ، ج5 ص 337

[3]   تفسير قمي ، ج2 ص 103  / بحار الانوار مجلسي  ج4 ص 19

[4]  ينابيع الموده ، قندوزي ، ص44

[5] مسند فاطمه زهرا  ، عزيز الله عطاردي  / کشف الغمه ، ج1 ، ص553

[6] مهج الدعوات

[7] وافي ، کتاب نکاح ،  فيض کاشاني ص 17

[8]  بحار الانوار ، ج43 ص 81

[9]  بحار الانوار ، ج43 ص 50

[10]  مناقب خوارزمي ، ص 256