نگاهي به توانمندي‌هاي نظامي طالبان

دونالد ترامپ اخيرا اعلام کرد که ارسال کمک مالي به افغانستان را مشروط به بازگرداندن تسليحات آمريکايي جامانده در اين کشور کرده است. او روز يکشنبه 30 دي (19 ژانويه 2025)، در گردهمايي‌اي در واشينگتن، از دولت بايدن به دليل رها کردن تجهيزات نظامي به ارزش ميليارد‌ها دلار در افغانستان به‌شدت انتقاد کرد و گفت که اين تجهيزات عملاً به طالبان داده شده‌اند.

ترامپ تأکيد کرد که تقويت و مدرن‌سازي ارتش آمريکا را در اولويت قرار خواهد داد و افزود: «ما ارتشمان را دوباره تقويت و مدرن خواهيم کرد؛ کاري که آنها (دولت بايدن) نکردند. ما کل ارتشمان را از نو بازسازي کرده بوديم و سپس آنها اين ميليارد‌ها دلار را به شما دادند. طالبان يادتان هست؟ آنها را به طالبان دادند. بخش بزرگي از تجهيزات نظامي ما را به دشمن دادند.»

وي همچنين اعلام کرده است که پول کمک‌هاي آمريکا به افغانستان به دست طالبان مي‌رسد که نبايد برسد، و احتمال قطع کمک‌هاي مالي بشردوستانه آمريکا به افغانستان وجود دارد.

ترامپ در سخنراني خود در فلوريدا، در پاسخ به سؤالي درباره ارسال کمک‌هاي بشردوستانه ايالات متحده به افغانستان، گفت: «ما نه ميليون‌ها، بلکه ميليارد‌ها دلار به افغانستان و عملاً براي طالبان مي‌فرستيم. اين غيرقابل‌باور است و نبايد اتفاق بيفتد.»

ترامپ در سخنراني خود در فلوريدا گفت: «ما نه ميليون‌ها، بلکه ميليارد‌ها دلار به افغانستان و عملاً براي طالبان مي‌فرستيم. اين غيرقابل‌باور است و نبايد اتفاق بيفتد.»

ترامپ از خروج نيرو‌هاي آمريکايي از افغانستان انتقاد کرده و آن را اقدامي «احمقانه» دانست. او پيش‌تر نيز بار‌ها در کارزار‌هاي انتخاباتي خود، دولت بايدن را متهم کرده بود که تجهيزات نظامي به ارزش ميليارد‌ها دلار را در افغانستان رها کرده و اين تصميم را يک «اشتباه بزرگ» عنوان کرده بود.

به گفته ترامپ، خروج ناگهاني و بي‌برنامه ايالات متحده از افغانستان، به جايگاه جهاني آمريکا آسيب رسانده و باعث جسارت روسيه براي حمله به اوکراين شده است. تيم برچت، عضو مجلس نمايندگان آمريکا، نيز در نامه‌اي به ترامپ نگراني خود را نسبت به کمک‌هاي مالي دولت بايدن به طالبان ابراز کرده و خواستار توقف اين کمک‌ها شد.

او در اين نامه تأکيد کرد: «آمريکا نبايد دشمنان خود را تأمين مالي کند.» برچت همچنين اشاره کرده که در سال 2023 طرحي را براي متوقف کردن کمک‌هاي مالي به طالبان به کنگره ارائه داده که به تصويب رسيده، اما «چاک شومر، عضو مجلس سنا، از رأي‌گيري درباره آن جلوگيري کرده است.»

اين نماينده کنگره اعلام کرد که قصد دارد مجدداً اين لايحه را مطرح کند.

طالبان دارايي ها و تجهيزات نظامي خود را چگونه و از کدام کشورها تهيه کرده است؟

دونالد ترامپ در روز شنبه 22 فوريه 2025 (4 اسفند 1403) در جريان سخنراني خود در کنفرانسي در نزديکي واشنگتن دي‌سي خواستار بازپس‌گيري تجهيزات نظامي آمريکا از افغانستان شده و اين موضوع را به عنوان يکي از دلايل براي قطع کمک‌هاي مالي به اين کشور ذکر کرده است.

او گفت: «.. مي‌خواهم اين مساله را بررسي کنم، اگر قرار است به آنها پول بدهيم مشکلي نيست، اما از آنها مي‌خواهم تجهيزات نظامي که در اختيارشان است را پس بدهند» و به تانک‌ها، کاميون‌ها و سلاح‌هاي ارتش آمريکا اشاره کرد. او گفت که طالبان در افغانستان بخش «نسبتا کوچکي» از تجهيزات نظامي آمريکا را در اختيار دارد که با آن رژه مي‌رود و افزود که «وقتي اين را مي‌بينم خيلي عصباني مي‌شوم.»

دونالد ترامپ در کارزار انتخاباتي خود مدعي شد که افغانستان به يکي از بزرگ‌ترين فروشندگان تجهيزات نظامي آمريکا تبديل شده و خروج آمريکا را «شرم‌آورترين لحظه تاريخ» اين کشور دانست.

گفتني است طبق ادعاي ترامپ، ايالات متحده از سال 2002 تا 2020 حدود 88.6 ميليارد دلار براي تجهيز، آموزش و بازسازي نيرو‌هاي امنيتي افغانستان هزينه کرده بود.

نيرو‌هاي آمريکايي در تابستان سال 2021 از افغانستان خارج شدند و ساعاتي پس از آن کنترل فرودگاه کابل به دست طالبان افتاد.

پس از خروج نيرو‌هاي آمريکايي از افغانستان در اوت 2021، وزارت خارجه پاکستان تأکيد کرده که تسليحات و تجهيزات نظامي باقيمانده آمريکا در اين کشوربراي انجام حملات تروريستي در پاکستان مورد استفاده قرار مي‌گيرند و بار‌ها از حکومت طالبان در افغانستان خواستار اخذ اطمينان از اينکه تسليحات به دست تروريست‌ها نيافتد شده‌اند.

معاون سخنگوي حکومت طالبان، حمدالله فطرت، اعلام کرد که تمامي تجهيزات نظامي و تسليحات باقيمانده «به صورت محفوظ نگهداري مي‌شوند» و هيچ کس اجازه «سوءاستفاده» از آنها را نخواهد داشت.

تسليحات جا مانده امريکا در افغانستان. اين تجهيزات نه تنها به تقويت طالبان کمک کرده‌اند، بلکه امکان دسترسي گروه‌هاي ديگر به تسليحات پيشرفته را نيز فراهم کرده‌اند. اين تسليحات ممکن است به بازار‌هاي غيررسمي تسليحات راه پيدا کنند.

اما اين تجهيزات پيشرفته آمريکايي که در افغانستان جا مانده اند، چه تجهيزاتي هستند؟

گزارشي که توسط وزارت دفاع ايالات متحده به کنگره ارائه شده است، نشان مي‌دهد که در زمان خروج شتاب‌زده نيرو‌هاي آمريکايي از افغانستان، تجهيزات نظامي به ارزش تقريبي 7 ميليارد دلار که به دولت پيشين افغانستان تحويل داده شده بود، در اين کشور رها شد.

گزارش توسط وزارت دفاع ايالات متحده نشان مي‌دهد که در زمان خروج شتاب‌زده نيرو‌هاي آمريکايي از افغانستان، تجهيزات نظامي به ارزش تقريبي 7 ميليارد دلار که به دولت پيشين افغانستان تحويل داده شده بود، در اين کشور رها شد.

تصاويري که از شبکه خبري سي‌ان‌ان در تاريخ 27 آوريل پخش شد نشان مي‌داد که پس از خروج نيرو‌هاي آمريکايي، اعضاي نيرو‌هاي ويژه طالبان با تجهيزات کامل آمريکايي در يکي از آشيانه‌هاي فرودگاه بين‌المللي حامد کرزي کابل، در حال بررسي هليکوپتر‌هاي ترابري رهاشده توسط نيرو‌هاي آمريکايي بودند.

بر اساس درخواست کنگره، وزارت دفاع گزارشي ارائه داد که در آن توضيح داده شد که اموال، تجهيزات و تسليحاتي که به نيرو‌هاي دفاعي و امنيتي پيشين افغانستان تحويل داده شده بود، آيا نابود شده، از کشور خارج شده يا در افغانستان باقي مانده است.

طبق اين گزارش، از سال 2005 تا زمان خروج نيرو‌هاي آمريکايي در اواخر اوت 2021، ايالات متحده مجموعاً 18.6 ميليارد دلار تجهيزات نظامي به نيرو‌هاي دفاعي و امنيتي پيشين افغانستان ارائه داد که از اين ميزان، تجهيزاتي به ارزش 7.12 ميليارد دلار در زمان خروج در افغانستان رها شد. اين تجهيزات شامل هواپيما، بمب‌هاي هوايي، وسايل نقليه نظامي، سلاح‌ها و مهمات، و تجهيزات ارتباطي مي‌شوند.

پيش از خروج، نيرو‌هاي آمريکايي 78 فروند هواپيما به ارزش بيش از 923 ميليون دلار را در فرودگاه بين‌المللي کابل رها کردند. اين شامل هواپيما‌هاي نظامي و هليکوپترهاست که قسمتي از آنها به دست طالبان رسيده است. طبق گزارش، بخشي از اين هواپيما‌ها پيش از خروج به‌گونه‌اي تخريب شده‌اند که قابل استفاده نظامي يا هدايت نباشند. همچنين، 9524 بمب هوايي به ارزش 6.54 ميليون دلار، که بيشتر آنها بمب‌هاي غيرهدايت‌شونده بودند، در افغانستان رها شد.

پيش از به قدرت رسيدن طالبان در افغانستان، ايالات متحده 96 هزار دستگاه خودروي نظامي به اين کشور تحويل داده بود که از اين تعداد، بيش از 40 هزار دستگاه، شامل ده‌ها هزار خودروي نظامي هاموي، در افغانستان باقي ماند که مشخص نيست آيا اين وسايل نقليه همچنان قابل استفاده هستند يا خير.

از 427،300 قبضه سلاح انفرادي تحويل داده‌شده، بيش از 300،000 قبضه در افغانستان باقي ماند. همچنين، نيرو‌هاي آمريکايي مجموعاً 1،537،000 فشنگ مهمات ويژه و معمولي به ارزش 48 ميليون دلار و 181 هزار واحد مهمات را در افغانستان رها کردند.

بر اساس اين گزارش، تجهيزات رهاشده شامل تقريباً تمام دستگاه‌هاي ارتباطي مانند ايستگاه‌هاي پايه، راديو‌هاي دستي نظامي و تجهيزات رمزگذاري مي‌شوند. همچنين، تقريباً تمام دستگاه‌هاي ديد در شب، تجهيزات نظارتي، دستگاه‌هاي بيومتريک و مکان‌يابي، مجموعاً نزديک به 42،000 قطعه، و تجهيزات خنثي‌سازي و پاک‌سازي مواد منفجره، شامل 17،500 دستگاه تشخيص مواد منفجره، مسدودکننده‌هاي الکترونيکي و لباس‌هاي مخصوص خنثي‌سازي بمب، در افغانستان رها شدند.

تجهيزات رهاشده شامل تقريباً تمام دستگاه‌هاي ارتباطي مانند ايستگاه‌هاي پايه، راديو‌هاي دستي نظامي و تجهيزات رمزگذاري مي‌شوند. همچنين، تقريباً تمام دستگاه‌هاي ديد در شب، تجهيزات نظارتي، دستگاه‌هاي بيومتريک و مکان‌يابي، مجموعاً نزديک به 42،000 قطعه، و تجهيزات خنثي‌سازي و پاک‌سازي مواد منفجره، شامل 17،500 دستگاه تشخيص مواد منفجره، مسدودکننده‌هاي الکترونيکي و لباس‌هاي مخصوص خنثي‌سازي بمب، در افغانستان رها شدند.

وزارت دفاع در اين گزارش تلاش کرد توضيح دهد که بيشتر اين تجهيزات براي استفاده نياز به نگهداري تخصصي توسط پيمانکاران تعيين‌شده از سوي پنتاگون دارند.

گزارش همچنين اشاره مي‌کند که در ژانويه سال جاري، وزارت دفاع به کنگره اطلاع داده است که و اوکراين در مارس سال جاري تأييديه دريافت آنها را امضا کرده است.

ايالات متحده تسليحات و مهماتي را که براي ارتش پيشين افغانستان تهيه شده بود، اما هنوز تحويل داده نشده بود، به‌عنوان کمک به اوکراين ارسال کرد.

اين کمک‌ها شامل 37،000 گلوله توپ 122 ميلي‌متري، بيش از 15 ميليون فشنگ تفنگ، بيش از 99،000 نارنجک ترکش‌دار و حدود 119،000 گلوله خمپاره انفجاري بودند. ضمنا قرار بود 5 فروند هليکوپتر ترابري Mi-17 که براي استفاده ارتش پيشين افغانستان در نظر گرفته شده بود، رسماً به اوکراين تحويل داده شود. اين هليکوپتر‌ها پيش از خروج نيرو‌هاي آمريکايي براي تعمير و نگهداري به اوکراين ارسال شده بودند.

تجهيزات نظامي آمريکايي که پس از خروج نيرو‌هاي آمريکايي از افغانستان در آن کشور به جا مانده است.

افغانستان اينترنشنال نيز طي گزارشي به تجهيزات نظامي آمريکايي که پس از خروج نيرو‌هاي آمريکايي در دست طالبان باقي ماند پرداخت و نوشت که ارزش اين تجهيزات بيش از 7 ميليارد دلار تخمين زده مي‌شود که شامل موتور‌هاي نظامي، چرخ بال‌ها، سلاح‌هاي پيشرفته، تجهيزات خنثي‌سازي مواد منفجره و دستگاه‌هاي بايومتريک است. اين منبع بر نگراني‌هاي فزاينده در مورد استفاده طالبان از اين تسليحات عليه مردم افغانستان و کشور‌هاي همسايه تاکيد کرد. همچنين، اين مقاله به جشن طالبان از اين تجهيزات با رژه نظامي اشاره کرد و آن را «روز فتح» ناميد.

ارزش اين تجهيزات بيش از 7 ميليارد دلار تخمين زده مي‌شود که شامل موتور‌هاي نظامي، چرخ بال‌ها، سلاح‌هاي پيشرفته، تجهيزات خنثي‌سازي مواد منفجره و دستگاه‌هاي بايومتريک است. اين منبع بر نگراني‌هاي فزاينده در مورد استفاده طالبان از اين تسليحات عليه مردم افغانستان و کشور‌هاي همسايه تاکيد کرد.

بر اساس گزارش‌هاي موجود، پس از خروج نيرو‌هاي امريکايي از افغانستان، تجهيزات نظامي و فناوري پيشرفته‌اي به ارزش بيش از 7 ميليارد دلار در اين کشور جا مانده است که اکنون در دست طالبان قرار دارد.

طبق گزارش سربازرس ويژه براي بازسازي افغانستان (سيگار)، نيروي هوايي افغانستان در تابستان 2021، در مجموع 167 هواگرد (هواپيما و هلي‌کوپتر) در اختيار داشت، اما مشخص نيست چه مقداري از اين تجهيزات پس از سقوط دولت افغانستان به دست طالبان افتاده يا کارآمد شده باشد. بر اساس اين گزارش 78 فروند هواپيما به ارزش 923 ميليون دلار در فرودگاه بين‌المللي کابل باقي مانده است.

بيش از 40 هزار موتور از مجموع 96 هزار موتور نظامي که ايالات متحده به نيرو‌هاي افغان داده بود، در افغانستان باقي مانده‌اند.

بيش از 300 هزار سلاح از مجموع 427 هزار سلاح در اين کشور جا مانده است.

علاوه بر اين، 181 هزار واحد مهمات هوايي، 50 هزار و 150 عدد مهمات آموزشي و 9200 دستگاه پرتاب‌کننده مهمات نيز در افغانستان باقي مانده‌اند.

تقريباً تمام تجهيزات خنثي‌سازي مواد منفجره و مين‌زدايي، از جمله 17500 قطعه «تشخيص مواد منفجره، خنثي‌سازي و تجهيزات حفاظت فردي» در افغانستان باقي مانده است.دستگاه‌هاي اسکن اثر انگشت و فناوري‌هاي شناسايي در دست طالبان قرار گرفته است.

مهمترين نکته اين است که اگرچه آمريکا ادعا مي‌کند بخشي از تجهيزات (مانند هواپيماها) را «غيرفعال» کرده است، اما طالبان توانسته‌اند از برخي اين تجهيزات استفاده کنند يا تلاشي براي تعمير و نگهداري آنها داشته‌اند. ترامپ نيز در موارد مختلف تأکيد کرده که بازپس‌گيري اين تجهيزات يکي از اولويت‌هاي دولت اوست.

ادامه دارد