نقش کلسترول در عملکرد مغز

تازه‌ترين آزمايش‌ها نشان مي‌دهد يکي از رازهاي آلزايمر در «کلسترول مغز» پنهان است و وقتي اين چربي حياتي درست به سلول‌هاي عصبي در مغز نرسد، به‌ويژه در افرادي که ژن پرخطر «اي‌پي‌اوئي4» (APOE4) دارند، خطر ابتلا به بيماري آلزايمر چندبرابر مي‌شود.

يک مطالعه تازه نشان مي‌دهد توانايي بدن در انتقال کلسترول به سلول‌هاي عصبي مغز مي‌تواند با خطر ابتلا به آلزايمر ارتباط داشته باشد. اين اختلال با ژن اي‌پي‌اوئي4 مرتبط است؛ ژني که از مهم‌ترين عوامل ژنتيکي شناخته‌شده در افزايش خطر ابتلا به آلزايمر به شمار مي‌رود.

اين کشف زيستي مي‌تواند راه را براي درک بهتر آلزايمر و حتي روش‌هاي پيشگيري آتي هموار کند.

اين مطالعه که در نشريه تحقيقات ليپيد (Journal of Lipid Research) منتشر شد، مايع مغزي‌ــ‌نخاعي (CSF) در 10 بيمار مبتلا به آلزايمر را با 10 فرد سالم مقايسه کرد. نتيجه نشان داد که ليپوپروتئين‌ها (ذراتي متشکل از چربي و پروتئين) در مايع مغزي‌ــ‌نخاعي بيماران مبتلا به آلزايمر، در رساندن کلسترول به سلول‌هاي عصبي، توانايي کمتري دارند.

سلول‌هاي عصبي مسئول انتقال پيام‌ها از مغز به سراسر بدن‌ هستند.

کلسترول چيست؟

به گزارش اينديپندنت، کلسترول يک مولکول ضروري و مومي‌شکل است که بدن براي سلامتي خود به آن نياز دارد. طبق اعلام موسسه ملي قلب، ريه و خون آمريکا (NHLBI)، کلسترول از طريق دو نوع ليپوپروتئين در بدن حمل مي‌شود: کلسترول ال‌دي‌ال يا همان «کلسترول بد» که مي‌تواند باعث تجمع پلاک در عروق و افزايش خطر سکته قلبي و مغزي شود و کلسترول اچ‌دي‌ال يا «کلسترول خوب» که معمولا خطر برخي مشکلات سلامتي را کاهش مي‌دهد.

زماني که تعادل کلسترول به هم بخورد، انتقال پيام‌هاي ضروري بين سلول‌هاي عصبي مختل مي‌شود و اين مسئله مي‌تواند به مشکلات شناختي منجر شود؛ همان چيزي که در بيماري‌هاي تحليل‌برنده عصبي مانند آلزايمر مشاهده مي‌شود. کلسترول همچنين ماده اوليه ساخت هورمون‌هاي استروئيدي است که عملکرد مغز را تقويت مي‌کنند.

البته اين بدان معنا نيست که هرچه کلسترول بيشتر باشد، بهتر است. سطح بالاي ال‌دي‌ال در مغز هم يک عامل خطر براي بروز سکته‌هاي ايسکميک يا همان انسداد عروق محسوب مي‌شود.

اين موضوع چه ارتباطي با آلزايمر دارد؟

اين مطالعه نشان داد که کلسترول موجود در ليپوپروتئين‌ها در بيماران مبتلا به آلزايمر متفاوت است. متخصصان مي‌گويند ارتباط ميان چربي‌ها و پروتئين‌ها در مغز «پيچيده» است. برخي پژوهشگران تاکنون علائم از دست رفتن حافظه در بيماران مبتلا به آلزايمر را ناشي از پروتئين‌هاي غيرطبيعي مي‌دانستند، اما اکنون شواهدي وجود دارد که سطح ليپيدهاي مغز اين افراد نيز ممکن است غيرطبيعي باشد.

پزشکان معمولا براي کاهش کلسترول و پايين آوردن خطر سکته داروهاي حاوي استاتين تجويز مي‌کنند. کاهش سطح ال‌دي‌ال مي‌تواند خطر ابتلا به برخي انواع زوال عقل از جمله زوال عقل عروقي، را کاهش دهد. با اين حال، هنوز مشخص نيست که کاهش ال‌دي‌ال بتواند خطر آلزايمر را هم کم کند. پژوهش‌هاي آينده بايد روشن کنند که آيا پايين آوردن سطح کلسترول واقعا مي‌تواند احتمال ابتلا به آلزايمر را کاهش دهد يا خير.