ناخوانده‌هايي از زندگي حضرت خديجه(س)

حضرت خديجه(س) علاوه بر زحمات فراواني که در در دوران بعثت پيامبر(ص) و به ويژه در دوران غربت مکه، تحمل کرده است، در دوران قبل از بعثت نيز داراي خانداني معتقد به دين حضرت ابراهيم(ع) و معتقد به مباني اخلاقي بوده اند.

نسب‌هاي مشترک

حضرت خديجه(س) دختر «خويلد بن اسد بن عبدالعزي بن قصي الاسديه بن کلاب بن مره بن کعب بن لؤي بن غالب» و مادرش «فاطمه بنت زائده بن اصم بن رواحه الهرم ابن حجر بن عبد بن معيص بن عامر بن لؤي بن غالب بن فهر بن مالک بن النضر» بود. رسول خدا(ص) نيز از نوادگان «قصي» بود و به اين ترتيب، هر دو اين بزرگواران از نسلي واحد محسوب مي شوند. به همين دليلي نيز براساس برخي از منابع، اين دو گاه همديگر را «پسر عمو و دختر عمو» خطاب مي کردند.

مادر حضرت خديجه(س) جناب فاطمه دختر زائده بود که رسول خدا(ص) از طريق «لؤي» نيز با او نسل مشترک دارد . در کتاب «سيره ابن هشام» درباره نسب هاي مشترک رسول خدا (ص) و حضرت خديجه (س) آمده است : «تجتمع مع رسول الله في النسب الشريف في قصي من جهه ابيها و في لؤي من جهه امها فهي قرشيه اباً و اماً»

پدربزرگ حضرت خديجه(س)، «اسد» فرزند «عبدالعزّي»بود. او شخصي بود که پيمان معروف «حلف الفضول» را سال‌ها قبل از بعثت پيامبر (ص) بنيان نهاد تا در فضاي پر از تعصب قومي و عربي منطقه حجاز، حافظ حقوق مظلومان باشند. برخي از مورخين اين انجمن را اولين انجمن دفاع از حقوق بشر در جهان مي دانند و پيامبر(ص) تا سالها بعد از بعثت، از پيمان «حلف الفضول» تمجيد کرد و آن را مي ستود.

«خويلد» پدر حضرت خديجه (س) نيز از بزرگان و شخصيت هاي برجسته ي قريش و پيرو آيين ابراهيم(ع) بود، او وضعيت مالي بسيار خوبي داشت و در بين مردم صاحب نام و احترام بسيار بود. محبت «خويلد» به کعبه به ميزاني بود که با «تبع آخر»، حاکم يمن که مي خواست «حجر الاسود» را به يمن ببرد، به جدال پرداخت و او را از اين کار برحذر داشت و سرانجام حاکم يمني، بر اثر ديدن خوابي وحشتناک، از اين کار منصرف شد.

«خويلد» سه فرزند به نام هاي «خديجه»،«هاله» و «عوام» داشت، هاله تا آخرين روزهاي حيات خود و تا سال‌ها بعد از فوت حضرت خديجه(س)، مورد احترام رسول خدا(ص) بود و عوام نيز پدر صحابي مشهور پيامبر(ص)، «زبير بن عوام» است.

آشنايي با رسول خدا(ص)

برخي از منابع تاريخي، دليل آشنايي حضرت خديجه(س) و رسول خدا(ص) را مشارکت در تجارت دانسته اند که اين موضوع نمي تواند درست باشد. همان گونه که بيان شد، در جامعه طايفه اي آن زمان به بيان امروزي، پيامبر اسلام(ص) و حضرت خديجه(س) ، عموزاده بوده اند. همچنين ميان خانه جناب آمنه(س) به عنوان زادگاه رسول الله(ص) با منزل جناب خديجه(س)، فاصله اي کمتر از 200 قدم بود و اين نزديکي امکان اين شناخت را آسان مي کرد. اگر چه مکان اين دو منزل، توسط وهابيت تخريب شده است اما هم اکنون، مکان هر دو منزل در شهر مکه مشخص است. از سويي ديگر، شهرت رسول خدا(ص) در سال‌هاي قبل از بعثت به گونه اي بود که حضرت خديجه(س) مي توانست شناخت کاملي نسبت به ايشان داشته باشد.

اگر تفاوت سني زياد ميان حضرت خديجه(س) با رسول خدا(ص) را بپذيريم و از سويي ديگر اين فاصله نزديک ميان اين دو خاندان را بدانيم، مي توانيم بگوييم که حضرت خديجه(س) از ابتداي کودکي پيامبر(ص) از ايشان شناخت مستقيم داشته است. اگر هم فاصله سني زياد ميان اين دو، پذيرفته نشود باز هم بايد گفت که ويژگي اين دو خاندان به گونه اي بوده که دو فرزند تقريبا هم سن اين خاندان‌ها مي توانستند که شناخت خوبي از يکديگر داشته باشند. به ويژه آنکه مکه سرزمين شناخته شده براي زائرين خانه خدا و تجار مشهور سرزمين هاي مختلف بود و هر دو اين خاندان، نقش بسيار موثري در زيارت و تجارت در آن منطقه داشتند.

ازدواج با رسول خدا(ص)؛ شهرت و مظلوميت

رسول خدا(ص) و حضرت خديجه(س)، 25 سال زندگي مشترک داشته اند که 10 سال از اين دوران همراه با سختي هاي دوران آغاز اسلام بوده است. در همين دوران بود که فشارهاي مختلفي به مسلمانان مکه وارد مي شد و پيامبر اسلام(ص) و همسر ايشان، شاهد اين اتفاقات تلخ بودند.

مجموعه اي از دشمني ها و توطئه ها براي قتل، آزار، شکنجه، تحريم و تهديد شخص پيامبر اسلام(ص) و ديگر مسلمانان در اين دوران در مکه وجود داشت که حضرت خديجه(س) شاهد همه اين مصائب بود. حصر و تحريم مسلمانان در ماجراي شعب ابي طالب نيز نقطه اوج اين سختي ها بود که ثروت حضرت خديجه(س)، نقش موثري در تحمل اين دوران داشت. اما اين بانوي بزرگوار بر اثر تحمل اين سختي ها بعد از خارج شدن مسلمانان از محاصره در شعب ابي طالب، مدت زيادي عمر نکردند و به جوار رحمت الهي رفتند. شرايط مکه بعد از رحلت جناب ابوطالب(ع) و حضرت خديجه(س) به گونه اي براي رسول خدا(ص) سخت شد که ايشان مجبور به هجرت به مدينه شدند.

يکي از نکاتي که درباره 25 سال زندگي مشترک ميان رسول خدا (ص) و حضرت خديجه (س) قابل بيان است اين است که اگر چه ده سال از اين دوران، در دوران اسلام بود، ولي متاسفانه به دلايلي مختلف، تعداد روايت‌هاي نقل شده از حضرت خديجه(س)، بسيار اندک بوده و برخي تعداد اين روايات را تنها 5 روايت شمرده اند!! اگر احاديث اندک نقل شده از دختر گرامي رسول خدا(ص) يعني حضرت زهرا (س) را با هزاران حديث نقل شده از يکي از همسران پيامبر(ص) مقايسه کنيم مي توانيم به راز اندک بودن احاديث نقل شده از حضرت خديجه(س) پي ببريم.