12 ميليون مجرد درگير با چالش هاي ازدواج

حال بايد از نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري پيش رو و رئيس جمهور آينده پاسخ اين پرسش را جويا شد که براي امر ازدواج و تسهيل آن چه برنامه اي را پيش روي دولت خود دارند؟

12 ميليون جوان در سن ازدواج

ما در اين گزارش، ابعاد مسئله ازدواج، موانع و چالش هاي پيش روي آن را که مانع از افزايش جمعيت و فرزندآوري مي شود، بررسي مي کنيم. در نخستين گام بايد سرکي به آمار جوانان در سن ازدواج بکشيم. در اين زمينه، به تازگي سينا کلهر سخنگوي وزارت ورزش و جوانان و معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در نشستي خبري به آماري اشاره کرده است: «جوانان در شرف ازدواج از 16 ميليون به 12 ميليون کاهش يافته است. تغييرات جمعيتي کشور مهم‌ترين علت اين کاهش است.» در همين حال و هواي آماري، 26 ارديبهشت گذشته مسعود عالمي سرپرست مؤسسه تحقيقات جمعيت در نشست علمي «تحولات، سياست‌ها و برنامه‌هاي جمعيتي ايران» گفته است: «در بحث تجرد طبق آخرين آمار 11.6 ميليون مجرد در سن ازدواج داريم. اين عدد بسيار بزرگ است و همين بازه سني انباشت عدم ازدواج‌هايي است که در سال‌هاي گذشته اتفاق افتاده است.»

88 درصد علاقه مند به ازدواج هستند

جالب است که بدانيم تعداد قابل توجهي از اين حدود 12 ميليون دختر و پسر در سن و آماده ازدواج، تمايل به ازدواج دارند. سرپرست مؤسسه تحقيقات جمعيت مي گويد: «88 درصد جوانان در سن ازدواج، تمايل به ازدواج دارند و ما با مسئله عدم تمايل به ازدواج مواجه نيستيم. ما يک‎سري موانع اقتصادي مثل شغل و مسکن داريم که ناشي از سوء مديريت است.»

اما خانه ندارند

اگر دلايل ازدواج نکردن و به دنبال آن فرزندنياوردن را جست وجو کنيم، اشتغال و به ويژه مسکن سهم بيشتري در اين امر دارند. اين پژوهشگر حوزه جمعيت معتقد است: «از عوامل عدم فرزندآوري در کشور موضوع مسکن است چراکه سهم بالايي در سبد هزينه خانواده دارد. عرضه زمين ما محدود است ولي تقاضا مرتب زياد مي شود و قيمت زمين و مسکن افزايش پيدا مي‌کند. انباشت عدم ازدواج و عدم فرزندآوري ناشي از سوءمديريت است...» همچنين آخرين بررسي هاي مرکز افکارسنجي دانشجويان ايران(ايسپا) بر همين آسيب صحه مي گذارد که چون خانه نداريم، ازدواج نمي کنيم يا فرزند نمي آوريم. آذرماه 1402 اين مرکز درباره دلايل تمايل نداشتن به فرزندآوري به اين نتايج رسيده است: « جامعه آماري زنان و مردان متاهل که در سن باروري قراردارند نشان مي‌دهد، 75.4 درصد از مردان و 68.3 درصد از زناني که تمايل به فرزندآوري ندارند به مقدار زياد و خيلي زياد نداشتن مسکن مناسب را از دلايل عدم تمايل به فرزندآوري در کنار ساير عوامل و دلايل ذکر کرده‌اند.»

70 درصد حقوق براي اجاره

حال اگر جوان آماده ازدواج يا متاهل فاقد مسکن و کارگر يا حقوق بگير باشد، چند درصد دريافتي او صرف اجاره بها مي شود. دراين زمينه شايد دانسته ها و تجربه هاي پيراموني هر يک از ما، بهترين پاسخ اين پرسش باشد. در عين حال نماينده کارگران در شوراي عالي کار مراجعه معتقد است: «70درصد حقوق کارگران صرف اجاره بها و هزينه‌هاي مسکن مي شود.» بااين عدد و رقم و با يک ضرب وتقسيم ساده مي توان دريافت که از ميزان حقوق دريافتي يک کارگر چه ميزان از آن براي اجاره بها، هزينه مي شود.

قانون آمد، اما کارگشا نشد

قانون «جواني جمعيت» که سال 1400 به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد، از پرطمطراق ترين قوانين به ثمر رسيده يک دهه اخير در کشور است؛ اما آيا يک قانون هرچقدر هم جامع و کامل باشد، به تنهايي کافي است که مشکلات را برطرف کند؟ پاسخ طبيعتا منفي است، چون به باور برخي، قانون جواني جمعيت همچون سنگ بزرگي براي نزدن بود. قانوني که در سه سال گذشته و در جريان نظام بودجه ريزي هيچ گاه حق خود را از سبد بودجه کشور دريافت نکرده است.

قانون بدون بودجه

فاطمه محمدبيگي، عضو وقت کميسيون بهداشت مجلس، 23 ارديبهشت گذشته يکي از دردهاي اين قانون را اين طور روايت کرده است: «چرا بايد بودجه قانون جواني جمعيت و حمايت از خانواده از 10.5 هزارميليارد تومان در سال 1401، به 7.5 هزارميليارد تومان در سال 1402 و سپس به 6.5 هزارميليارد تومان در سال جاري کاهش يابد؟»

سخت مثل وام ازدواج

در اين ميان، شايد وام ازدواج آرام بخشي بر نگراني‌هاي يک زوج جوان باشد. اما اين وام در سال‌هاي اخير با مشکلات متعددي همچون تاخير در پرداخت و سخت گيري هاي بانک ها براي تضامين (با وجود تصريح بانک مرکزي براي کافي بودن يک ضامن) روبه رو بوده است. در اين زمينه به گزارش 16 خرداد باشگاه خبرنگاران مراجعه و حرف يک جوان را بازگو کنيم، خود بهترين درد از دردهاي اين وام است: «در مورد وام ازدواج که در بانک مسکن استان مرکزي ثبت نام کرديم و هشت ماه از ثبت نام ما مي‌گذرد و همچنان نفر صدم هستيم گزارش تهيه کنيد. از طرف ديگر دوستانمان که نوبت دريافت وام ازدواجشان فرا رسيده بود اين بانک از آن ها 3 نفر ضامن خواسته است خواهش مي‌کنم پيگيري کنيد.»

پس آقاي رئيس جمهور!

پس آقاي رئيس جمهور، اگر علاقه مند هستيد بنابر تکليف قانون جواني جمعيت ازدواج و فرزندآوري را آسان کنيد، با روند فعلي اين مطالبه و تکليف قانون محقق نمي شود و حتما مي دانيد که آمارهاي جمعيتي و سرعت پيرشدن کشور در چه شيب تندي قرار گرفته است، پس همين امروز اگر تدبيري در اين بخش نشود، قطعا فردا دير است.

منبع: روزنامه خراسان