فرانسه، کشوري که خود را به شعار «آزادي، برابري و برادري» ميبالد، امروز به دليل ايجاد فضايي مسموم و اسلامهراس، شاهد مهاجرت دهها هزار مسلمان از خاک خود است. رايان فِرِشي پژوهشگر ميگويد دستکم 10 هزار خانواده مسلمان ـ معادل 30 تا 40 هزار نفر ـ فرانسه را ترک کردهاند؛ پديدهاي که نه صرفاً يک آمار، بلکه تراژدي انساني است که پرسشهاي جدي درباره تعهد فرانسه به ارزشهاي ادعايي خود برميانگيزد.
قوانين محدودکننده؛ ريشه تبعيض ساختاري
به نقل از فايوپيلرز، چالشهاي مسلمانان در فرانسه در دل شبکهاي از قوانين و سياستهاي محدودکننده شکل گرفته که مستقيماً باورها و جلوههاي فرهنگي آنان را هدف قرار ميدهد. از سال 2004، استفاده از حجاب در مدارس دولتي ممنوع شده و دختران مسلمان را ناچار به انتخاب ميان ايمان و تحصيل ميکند. نقاب نيز در تمام اماکن عمومي قدغن است و عملاً يک انتخاب شخصي مذهبي را جرمانگاري ميکند. اين قوانين تحت عنوان لائيسيته (سکولاريسم فرانسوي) توجيه ميشوند، اما در عمل، مسلمانان را به حاشيه ميرانند و آنان را با هويت ملي فرانسه ناسازگار جلوه ميدهند.
انسداد نظاممند جامعه مدني مسلمانان
سياستهاي دولت فرانسه فراتر از محدوديت پوشش است. از فوريه 2018 تاکنون دستکم هزار سازمان اسلامي ـ از مساجد تا کسبوکارهايي چون رستورانها ـ تعطيل شده و حدود 30 هزار مورد ديگر نيز با بازرسيهاي ناگهاني و فشارهاي اداري روبهرو بودهاند. مجموع داراييهاي مصادرهشده از جامعه مسلمان به 55 ميليون يورو ميرسد. اين فشارها تنها نهادهاي ديني را هدف قرار نداده بلکه هر کسبوکار مسلماني را درگير کرده و شرايط بقا را دشوار ساخته است.
حذف تدريجي گزينههاي آموزشي براي خانوادههاي مسلمان
براي خانوادههاي مسلمان، وضعيت آموزشي نيز بحراني است. ممنوعيت عملي آموزش خانگي ـ که مورد علاقه بسياري از آنان بود ـ يک گزينه مهم را از ميان برده است. مدارس اسلامي خصوصي در کشور بسيار اندکاند (حدود 90 مورد) و همين تعداد محدود نيز دائماً زير فشار و تهديد تعطيلي قرار دارند. مدارس دولتي نهتنها حجاب را ممنوع کردهاند بلکه حتي نماز خواندن را هم تحمل نميکنند؛ تا آنجا که گزارشهايي از تماس معلمان با پليس يا خدمات اجتماعي در صورت مشاهده نماز دانشآموزان منتشر شده است. پيام اين اقدامات روشن است: هويت اسلامي در نظام آموزشي فرانسه جايي ندارد.
مهاجرت براي حفظ ايمان و آينده فرزندان
مطالعات نشان ميدهد اين موج مهاجرت صرفاً به دليل تبعيض شغلي نيست؛ هرچند موانع استخدام براي افرادي با پوشش اسلامي يا نامهاي مسلمان شناختهشده واقعيتي مستند است. بسياري از خانوادهها کشور را ترک ميکنند تا فرزندانشان بتوانند بدون ترس از فشار، همانگونه که ميخواهند زندگي و عبادت کنند. کارزار دولت عليه «جداييطلبي»، بهويژه در دوران رياستجمهوري امانوئل مکرون، با هدف ظاهري مقابله با افراطگرايي آغاز شد، اما دامنه آن تا پيگرد فعالان به خاطر استفاده از واژههايي چون «انتفاضه» در سخنرانيهاي طرفدار فلسطين گسترش يافته است.
هشدار به ديگر بهاصطلاح دموکراسيهاي غربي
بستن سازمانها، مصادره اموال و فشار بر فعالان تنها اقدامات اداري نيست، بلکه شکل نهادينهشدهاي از آزار دولتي است که صداي مسلمانان را سرکوب و حضورشان در عرصه عمومي را محدود ميکند. با وجود اين، از سال 2021 صداهاي تازهاي در جامعه مسلمانان فرانسه برخاسته که حق خود براي ديده شدن و سخن گفتن را مطالبه ميکنند. اين مقاومت، در برابر فضاي امنيتي و فشارهاي سياسي، نشان ميدهد که مبارزه مسلمانان در فرانسه تنها براي بقا نيست؛ بلکه تلاشي است براي بازپسگيري عامليت اجتماعي در کشوري که آنان را به حاشيه ميراند. تجربه فرانسه، هشداري براي ساير کشورهاي غربي است: سياستهاي اسلامهراسانه ميتواند راه را براي محدودسازي حقوق ديگر اقليتها نيز هموار کند.
اظهار نظر 0
روزنامه به دیدگاه شما نیازمند است،از نظراتتون روی موضوعات پیشوازی خواهیم کرد.