مشکل حقابه ايران و افغانستان ادامه دارد

به گزارش ايلنا؛ سيداويس ترابي درباره سدسازي در افغانستان و دامن زدن به کم‌آبي‌ها در ايران اظهار داشت: متاسفانه مرزکشي بين افغانستان، پاکستان، ارمنستان، آذربايجان، ترکمنستان و عراق و ايران که حدود 150 تا 200 سال پيش از سوي انگليسي‌ها عمدا بر مبناي عوارض طبيعي يعني رودخانه‌ها تعيين شد و هدف اصلي آن ايجاد اغتشاش بين همسايگان بود، به عبارت ديگر تعيين سرحدات بر مبناي مناقشات مرزي بوده است.

وي افزود: آن زمان مرزهاي ايران و افغانستان به گونه‌اي تعيين شد که سرچشمه منابع آبي هيرمند و هريررود در افغانستان و انتهاي حوضه آبريز در سيستان و تالاب  هامون صابوري داخل ايران است و يا اروند را به گونه‌اي که تقسيم کردند که موضوع اصلي جنگ ايران و عراق شد، وقتي حوضه آبريز به دو قسمت تقسيم مي‌شود درواقع پيش‌بيني مي شود که در آينده چنين مسائلي پيش خواهد آمد.

اين کارشناس حوزه آب گفت: افغانستان سال‌ها درگير جنگ بوده وقتي جنگ به پايان مي‌رسد و امنيت تاحدي در اين کشور برقرار مي‌شود؛ شروع به توسعه مي‌کند و در اين راستا يکي از اقدامات برنامه‌ريزي روي منابع آب‌هاي سطحي و احداث سد است نتيجه اينکه در پايين‌دست منابع آب را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد و اکنون پيامد اين اقدام را در هيرمند و هريرود و خرسان شمالي و سيستان شاهديم که آورد آبي کشور ما را تحت‌الشعاع قرار داده است.

وي خاطرنشان کرد: علاوه بر آنچه در مرزها رخ داده آنچه مسئله را بغرنج مي‌کند شيطنت‌هاي سياسي است مانند سدي که اخيرا توسط افغانستان در ايالت نيمروز احداث شده کاملا مبتني بر شيطنت بود. مثلا در هريرود سد سلما احداث شده و يا برخي بندهايي که به طور متواتر احداث مي‌شود مبتني بر نياز توسعه سرزميني نيست بر مبناي شيطنت‌هاي سياسي است و اينکه از کجا تحريک مي‌شود در هاله‌اي از ابهام است.

ترابي بيان داشت: همه مي‌دانيم هر کشوري به نفع خودش تلاش مي‌کند و اما همه کشورها اين را نيز در نظر داشته باشند که نوع چيدمان مرزها اينگونه بوده که منجر به مناقشه شود و در دوره توسعه تضاد منافع پيدا کنيم.

وي تاکيد کرد: راه برون‌رفت اين است که تصوير بزرگتر را بببنيم و بدانيم مرزها عامدانه به شکل کنوني تعيين شده و ادامه اين وضعيت امنيت همه کشورها را در معرض خطر قرار مي‌دهد. بايد بدانيم همه ما قبلا يک کشور بوده‌ايم اما بعدها مرزبندي به اين شکل شده و اکنون اگر ماجرا را از بالا نبينيم دچار چالش مي‌شويم، ما عمدا وارد اين عرصه شده ايم و گاهي هم شيطنت ها منجر به مشکل مي شود، مثلا بند کمال خان مصداق بارز شيطنت است و اين؛  موضوع را پيچيده تر و امکان حل را سخت‌تر مي‌کند.

وي خاطرنشان کرد: بايد باهم در قالب مشارکت بين دولتها و خارج از مسئله حوضه آبريز به برون رفت از شرايط کنوني برسيم، بايد بتوانيم گفت‌وگو را شروع کنيم، در غير اين صورت نمي‌توانيم از مسير معاهدات بين المللي به تنهايي مشکل حل نمي‌شود و تنها حل مشکل به تعويق مي‌افتد.

وي ادامه گفت: اکنون به توالي روي هريرود سد احداث مي شود و نياز آبي سد دوستي در پايين دست سد دوستي و چاه نيمه‌هاي سيستان به شدت تحت الشعاع قرار گرفته و به تبع آن زاهدان نيز منابع تامين آب  خود را از دست مي دهد و همه اين مشکلات سلسله وار جلو مي رود.

وي تاکيد کرد: ما بايد کمک کنيم تمام ملت‌هاي همسايه منافع را باهم ببينند و مسير برون رفت مبتني بر خرد، مستقل از مرزها و بر اساس منافع ملي و خارج از آنچه ما را بازي داده اند؛ باشد.

ترابي اظهار داشت: يکي از راهکارها اينکه با متخصصين دانشگاهي افغان پشت ميز مذاکره بنشينيم و باهم تصوير بزرگتري ايجاد کنيم، بايد بدانيم داخل بازي شديم که تداوم آن منافع همه را به خطر مي اندازد، بايد گفت‌وگو کنيم. راه حل معامله و تحت فشار قرار دادن نيست، تداوم اين وضعيت فقط اغتشاشات را بيشتر مي‌کند و در نهايت همه ملت‌ها باهم متضرر خواهند شد.

وي يادآور شد: بايد بتوانيم به جاي رويکرد سياسي با گفت‌وگو و فارغ از حب و بغض و در قالب منافع ملي مسئله را حل و فصل کنيم.