مرکز توطئه صهيونيست‌ها اين‌بار در آفريقا است

گروه اقتصادي خبرگزاري فارس؛ درک سياست‌هاي اسرائيل در آفريقا، به‌ويژه در شاخ اين قاره، تنها از منظر روابط دوجانبه يا تعاملات اقتصادي قابل تبيين نيست. اين تحرکات بخشي از راهبرد کلان اسرائيل براي تحقق رؤياي «اسرائيل بزرگ» است؛ پروژه‌اي ژئوپليتيکي که هم با طرح «کريدور داوود» براي نفوذ در سوريه و عراق و هم با دسترسي به منابع نيل و درياي سرخ در آفريقا پيوند دارد.

در اين چارچوب، حضور فعال اسرائيل در اتيوپي را بايد تلاشي براي محاصره محور مقاومت از جنوب، ايجاد عمق استراتژيک و تقويت جايگاه منطقه‌اي دانست.

سفر ديپلماتيک در اوج بحران‌هاي امنيتي

هم‌زمان با تشديد حملات به غزه و ناآرامي‌هاي مرزي، سفر گدعون ساعر، وزير خارجه اسرائيل در هشتم ماه مه(18 ارديبهشت جاري)، به اتيوپي بار ديگر توجه‌ها را به سياست‌هاي بلندمدت تل‌آويو در شرق آفريقا جلب کرد.

اين سفر نه‌تنها نشان از اهميتي ويژه دارد، بلکه به گمانه‌زني‌هايي درباره نقش اتيوپي در تأمين منافع ژئوپليتيکي اسرائيل، مقابله با حملات يمن و حتي تنش‌هاي آبي با مصر دامن زده است.

محوريت اتيوپي در نقشه نفوذ منطقه‌اي اسرائيل

از منظر اسرائيل، اتيوپي در مرکز استراتژيک شاخ آفريقا قرار دارد و با توجه به احاطه شدن توسط کشورهاي عربي و اسلامي، براي توازن‌سازي منطقه‌اي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

سفرهاي متعدد مقامات اسرائيلي به آديس‌آبابا، از جمله بنيامين نتانياهو، رئيس‌جمهور ريولين و وزراي خارجه مختلف، نشانگر عمق روابطي است که فراتر از همکاري‌هاي ديپلماتيک معمول تلقي مي‌شود.

روابط اسرائيل و اتيوپي سابقه‌اي طولاني دارد و حتي به پيش از تشکيل رسمي رژيم صهيونيستي بازمي‌گردد. تشکيل اتحاد پيراموني با اتيوپي، ترکيه و ايران در دهه‌هاي 50 و 60 ميلادي، از نخستين تلاش‌هاي اسرائيل براي دور زدن محاصره ژئوپليتيکي جهان عرب بود. عمليات موساد در دهه 80 براي انتقال يهوديان اتيوپيايي نيز نمونه‌اي از سرمايه‌گذاري اسرائيل بر موقعيت استراتژيک اين کشور است.

اقتصاد سياسي نيل: نفوذ بر منبع حيات مصر

يکي از مهم‌ترين ابعاد راهبردي اسرائيل در اتيوپي، کنترل منابع آبي نيل است. با سرمايه‌گذاري‌هاي مستقيم يا پنهان در پروژه‌هايي همچون سد النهضه، اسرائيل در موقعيتي قرار گرفته که مي‌تواند بر مصر، به‌عنوان کشوري حياتي در معادلات منطقه‌اي و عضو محور مقاومت، فشار وارد کند. حضور تل‌آويو در اين حوزه نه‌تنها فني يا مشاوره‌اي، بلکه بخشي از سياست مهار رقباي منطقه‌اي است.

بازار انرژي و امنيت دريايي؛ تمرکز بر باب‌المندب

نزديکي جغرافيايي اتيوپي به تنگه استراتژيک باب‌المندب و سواحل درياي سرخ، انگيزه‌اي جدي براي سرمايه‌گذاري‌هاي امنيتي و اقتصادي اسرائيل در منطقه است. از منظر تل‌آويو، تسلط غيرمستقيم بر اين گذرگاه انرژي، نه‌تنها تهديدات احتمالي از سوي نيروهاي مقاومت را کاهش مي‌دهد، بلکه به حضور چين و ايران در منطقه نيز پاسخ مي‌دهد.

سرمايه‌گذاري در زيرساخت؛ ابزاري براي نفوذ اطلاعاتي

شرکت‌هاي اسرائيلي به‌ويژه در زمينه‌هاي کشاورزي، فناوري آب، انرژي و زيرساخت‌هاي ارتباطي در اتيوپي فعال‌اند. با اين حال، بسياري از ناظران معتقدند اين پروژه‌ها تنها پوششي براي حضور امنيتي، استقرار سامانه‌هاي نظارتي و آموزش نيروهاي بومي هستند. همکاري‌هاي نظامي و اطلاعاتي ميان دو کشور، به‌ويژه در مناطق مرزي و ساحلي، شواهدي از همين رويکرد است.

نقش اتيوپي در بازگشت اسرائيل به اتحاديه آفريقا

در سال‌هاي اخير، اتيوپي يکي از کشورهاي کليدي در تلاش براي بازگرداندن اسرائيل به عنوان عضو ناظر در اتحاديه آفريقا بوده است. اين رويکرد بخشي از ديپلماسي اسرائيل براي مقابله با انزواي بين‌المللي است که پس از جنگ غزه شدت گرفته است. هم‌زمان، اسرائيل نيز با حمايت از شخصيت‌هايي چون تدروس آدهانوم در ساختارهاي بين‌المللي، بده‌بستاني سياسي با اتيوپي داشته است.

تحکيم جايگاه ژئوپليتيکي از طريق ابزارهاي اقتصادي

همان‌طور که از همکاري‌هاي چندوجهي اسرائيل با اتيوپي برمي‌آيد، تل‌آويو از ابزار اقتصادي براي تحقق اهداف سياسي و امنيتي استفاده مي‌کند. کمک‌هاي فني در زمينه مهندسي سدسازي، آموزش کشاورزي هوشمند، يا همکاري در حوزه سلامت، همگي در راستاي ايجاد وابستگي ساختاري ميان اتيوپي و اسرائيل طراحي شده‌اند.

اتيوپي به‌عنوان حلقه طلايي پروژه اسرائيل بزرگ

با نگاهي به اقدامات اسرائيل در اتيوپي، مي‌توان گفت اين کشور نه‌تنها يک شريک اقتصادي است، بلکه حلقه‌اي کليدي در راهبرد «کمربند نفوذ» تل‌آويو در منطقه به‌شمار مي‌رود. از نيل تا باب‌المندب و از درياي سرخ تا مديترانه، اسرائيل در تلاش است با بهره‌گيري از ابزارهاي اقتصادي، جايگاه ژئوپليتيک خود را تثبيت کند و در عين حال، محور مقاومت را از جنوب نيز تحت‌فشار قرار دهد.