مردمي‌سازي امور؛ از امنيت تا معيشت

در حقيقت هنر امامين انقلاب تعيين درست شاخصه‌ها و ساختارهاي رهيافت به راهبردها (استراتژي) و رهنامه‌ها (دکترين) است. مردمي بودن انقلاب اسلامي و اهميت به نقش مردم را نمي‌توان تنها در مسئله انتخابات ديد و انقلاب اسلامي براي نيل به اين راهبرد نيازمند ايجاد ساختار بود، جهاد سازندگي اولين تدبير حضرت امام خميني رحمت الله عليه براي اين موضوع بود، اما تسخير لانه جاسوسي بزرگ آمريکا در ايران و احتمال حمله نظامي آمريکا به کشور تدبير تشکيل بسيج 20 ميليوني را موجب شد تا ساختار دخالت مردم در امور کشور سازماندهي شود.

قطعا دفاع مقدس با همين دو تدبير مردمي اداره شد؛ اينکه در خطوط مقدم جنگ و شب پيش از عمليات غذاي گرم و پخته شده، به سرعت در خطوط توزيع مي‌شد، از نگاه متخصصين لجستيک نظامي چنين اقدامي با قدرتمندترين شبکه پشتيباني هم ممکن نيست و عامل آن همين مشارکت مردم بود، چه اينکه خود حضور رزمندگان بسيجي عامل اصلي اقتدار کشور در اين دوران بود و ستادهاي مردمي پشتيباني از جنگ عملا خلا بزرگ دولت را با آن همه ضعف که غير قابل چشم پوشي بود، پر مي‌کرد. هرچند که نخست وزير وقت داراي ديدگاه سوسياليستي بود و عمده رفتار دولت در تقابل با ديدگاه رياست جمهوري وقت (آيت الله خامنه‌اي مدظله العالي) که ديدگاه مردمي کردن امور داشت، رفتار دولت پايه تلقي مي‌شد.

سال‌هاي پس از دفاع مقدس البته دوران سرنوشت سازي براي تثبيت اين الگو بود. هرچند در تقابل اين الگو با الگوهاي رايج اقتصاد در واگذاري امور به دولت و بازار حتي همان دولت‌هاي سوسياليستي چرخش ديدگاه به سمت نئوسوياليسم و تلفيق با ليبراليسم را پيدا کرده و در حوزه فرهنگي به‌صورت کلي گرايش ليبراليستي پيدا کرد که نمود آن را در دولت اصلاحات ديديم و دولت سازندگي که پس زا جنگ مستقر شد هم بصورت کلي معتقد به ليبراليسم؛ هم در حوزه اقتصاد و هم فرهنگ، بود، بنابراين اصولا هيچ جايگاهي براي اين نگاه مردمي سازي امور قائل نبودند و صرفا با همان نگاه محدود دانش اقتصاد امور را بين دولت و بازار تقسيم مي‌کردند.

زمزمه‌هاي حذف جهاد سازندگي، کميته‌هاي انقلاب، تلفيق سپاه در ارتش، محدودسازي بسيج و گرفتن سلاح از بسيج و... نمونه‌هايي از مقاومت انديشه شرقي و غربي در مقابل انديشه اسلام ناب و انقلاب اسلامي، تبيين شده توسط امامين انقلاب بود.

اما گذر سال‌ها کارآيي الگوي امامين انقلاب را هر روز بيشتر ثابت کرد. حضور موثر بسيج به عنوان بازوي مردمي سپاه و انقلاب در ساماندهي مردم در امداد بلايا، اقتصاد مقاومتي، امنيت، دفاع و همچنين تاسيس دوباره نهاد جهاد سازندگي در قالب بسيج سازندگي پيشروي اين الگو را در گفتمان انقلاب اسلامي ميسر ساخت.

گذر از فتنه‎هاي امنيتي پيچيده؛ تير سال 78، فتنه هشت ماهه سال 88، فتنه‌هاي سال 96 و 98، جنبش براندازي 1401 بدون حضور موثر بسيج هرکدامشان عملا مي‌توانستند براندازي را محقق کنند. ساختار بسيج سازندگي هم توانسته با سازماندهي ظرفيت گروه‌هاي مردمي و جهادي، اشتغال‌زايي و... ابرپروژه‎هاي مردمي که با همکاري سپاه پاسداران در حال انجام است را محقق کند، جهاد آبرساني، آبخيزداري و آبخوان‌داري، نهضت کاشت درخت و... نمونه‌هاي عيني اين موضوع است.

در بعد امنيتي امروز سپاه بزرگترين شبکه اطلاعاتي کشور را در قالب بسيج سازماندهي کرده که از حوزه امنيت انتظامي تا حوزه راهبردي اطلاعات و امنيت از اين شبکه بهره مي‌برد. نمونه امروزي آن را بايد در ايجاد يگان‌هاي امنيتي در قالب گردان‌هاي مختلف که شايد بيان نام آنها جايز نباشد، است.

نمونه بارز اهميت مردمي کردن امنيت را بايد در کشاکش درگيري اخير با رژيم صهيونيستي آن‌هم در شرايطي که عوامل داخلي رژيم بيش از خود ارتش رژيم در سه روز اول نبرد به مردم ضربه وارد کردند.

حضور نيروهاي امنيتي بسيج در قالب گشت‌زني‌هاي عملياتي و اطلاعاتي، تورهاي ايست و بازرسي، جمع‌آوري اخبار محلي و... از جمله امور سازماندهي شده در اين مجموعه است، اما خروش خود جوش مردم برخي روستاهاي اطراف مراکز حساس براي مقابله با خودروهاي محمول پهپاد و ريز پرنده‌هاي موساد و دستگيري و شناسايي برخي از اين موارد نمونه بسيار زيبا و دقيقي از مردمي بودن انقلاب اسلامي است، تغيير وضعيت روز و شب اول تا چهارم وعده صادق دقيقا نقش مردم را نشان مي‌دهد، چه اينکه درصد بالايي از کشفيات تيم‌ها، خانه تيمي، کارگاه‌هاي ساخت بمب و پهپاد، وانت و کاميون‌هاي حامل پهپاد و بمب و... با گزارشات مردمي کشف شده است.

گذر در اين نبرد سرنوشت ساز نبايد موجب آن شود که در ادامه روند، نقش مردم و مردمي سازي را ناديده گرفت و قطعا منويات امام خامنه‌اي در توجه ويژه به مردمي سازي اقتصاد در اين حوزه يک اولويت محسوب مي‌شود که به عنوان يک الگوي توحيدي فارق از دو طيف انديشه اقتصادي بايد به آن توجه داشت. اولويت‌هاي بعدي در حوزه امنيت و دفاع و سازندگي هم نيازمند بازنگري و بازآرايي دارد.

منبع: دفاع پرس

* عليرضا جلاليان