مازوت، تهديد خاموش روزهاي سرد تبريز

به گزارش خبرگزاري مهر؛ اين در حالي است که تردد خودروها در شهرها هم از مهم‌ترين علت آلايندگي هواي شهرها شناخته مي‌شود. از سوي ديگر فرهنگ استفاده از خودروهاي عمومي ديگر کمرنگ‌تر شده و اغلب مردم به دنبال خودروهاي تک سرنشين هستند و حال و حوصله‌ي استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومي را ندارند.

تبريز نيز يکي از کلان شهرهاي آلوده کشورمان است که با ورود فصل پاييز نفس او هم مي‌گيرد، چند روزي تا فصل پاييز باقي نمانده و مانند سال‌هاي گذشته بحث مازوت سوزي نيروگاه تبريز بازهم داغ شده و به دغدغه اصلي مسئولين استان تبديل شده است چراکه آلودگي هوا يکي از معضلات اصلي اين شهر محسوب مي‌شود.

مازوت نوعي نفت کوره به شمار مي‌آيد که کيفيت پايين و ويسکوزيته بالايي دارد و در نيروگاه‌هاي حرارتي و موارد مشابه از آن استفاده مي‌شود که گرماي سوختن بسيار بالايي دارد. از عوامل مهم در درجه‌بندي اين سوخت بايد به محتواي گوگرد آن اشاره کرد که متأثر از منبع اصلي آن است.

اثر سوزاندن سوخت‌هاي فسيلي حاوي گوگرد همچون مازوت، ترکيباتي موسوم به SOx منتشر مي‌شوند که بخش بيشتر آن‌را SO2 تشکيل مي‌دهد. SO2 گازي سمي است که براي سلامتي مضر است. اين گاز، وزن بيشتري نسبت به هوا دارد و زماني که غلظت آن در هوا به بيش از 500 ppb برسد، بوي بدي خواهد داشت که در اين سطح، کشنده است.

ضرورت توقف مازوت سوزي در نيروگاه حرارتي تبريز

بهرام سرمست، استاندار آذربايجان شرقي در جلسه کارگروه ملي کاهش آلودگي هوا به رياست معاون اجرايي رئيس جمهور شرکت کرد و خواستار توقف مازوت سوزي در نيروگاه حرارتي تبريز شد.

استاندار آذربايجان شرقي همچنين با اشاره به بحران آلودگي هواي تبريز گفت: براساس اعلام سازمان محيط زيست، 25 درصد آلودگي هواي تبريز در سايه مازوت سوزي نيروگاه است که با اجراي توسعه نيروگاه تبريز، حجم اين آلودگي به شدت کم خواهد شد.

وي توسعه نيروگاه تبريز را نياز فوري و حياتي براي مردم تبريز عنوان کرد و از وزرا و مديران صباانرژي و مپينا، موکدا خواستار اقدام عملي براي تأمين مالي و اجراي پروژه در مدت زمان 18 ماهه مقرر شد.

مجيد فرشي، مديرکل مديريت بحران آذربايجان شرقي نيز، آغاز روند گازسوز کردن نيروگاه تبريز را نقطه اميد در مديريت بحران آلودگي هوا توصيف کرد و گفت: انتظار داريم محيط زيست با جديت بيشتري اجراي وظايف قانوني را پيگيري کند تا در فصل‌هاي سرد شاهد کاهش ملموس آلاينده‌ها باشيم.

وي به وضعيت منابع آبي استان اشاره کرد و يادآور شد: تأمين حقابه تالاب‌هايي مثل قوري‌گول، قره‌قشلاق و حتي درياچه اروميه با مشکلات جدي روبه‌رو است. اگر اين روند ادامه پيدا کند، هم بحران گرد و غبار تشديد مي‌شود و هم تنوع زيستي منطقه به خطر خواهد افتاد.

استفاده از مازوت در نيروگاه، از اصلي‌ترين دلايل افزايش آلودگي هواي تبريز

مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، استفاده از مازوت در نيروگاه‌هاي استان را يکي از اصلي‌ترين دلايل افزايش آلودگي هواي تبريز معرفي کرد و گفت: سوزاندن اين سوخت سنگين حجم زيادي از ذرات معلق و دي‌اکسيد گوگرد وارد هوا مي‌کند که مستقيماً سلامت شهروندان را تهديد مي‌کند. به همين دليل، گازسوز کردن نيروگاه‌ها بايد در اولويت همکاري وزارت نيرو و شرکت گاز قرار گيرد.

محمدحسين حسن زاده در ادامه افزود: آمارها نشان مي‌دهد 74 درصد مونوکسيدکربن ناشي از خودروهاي سواري است، در حالي‌که فقط 16 درصد سفرهاي شهري با مترو و اتوبوس انجام مي‌شود. اين يعني توسعه حمل‌ونقل عمومي و خارج کردن خودروهاي فرسوده از چرخه تردد، نقش اساسي در کاهش آلودگي
دارند.

حسن‌زاده همچنين با اشاره به وضعيت هواي تبريز اظهار کرد: سال گذشته 59 روز ناسالم براي گروه‌هاي حساس و 12 روز ناسالم براي همه شهروندان داشتيم. عمده اين آلودگي مربوط به ذرات معلق زير 2.5 ميکرون و دي‌اکسيد نيتروژن بود که هم با سوخت‌هاي سنگين در نيروگاه‌ها و هم با تردد خودروهاي ديزلي ارتباط مستقيم دارند.

به گفته او، نيروگاه‌ها و صنايع اطراف تبريز به ترتيب 35 درصد از دي‌اکسيد گوگرد و 28 درصد از اکسيدهاي نيتروژن را منتشر مي‌کنند. ادامه اين روند در زمستان‌هاي آينده مي‌تواند به افزايش بيماري‌هاي قلبي، تنفسي و حتي مرگ‌ومير زودرس منجر شود.

مديرکل حفاظت محيط زيست استان آذربايجان شرقي بر لزوم توسعه ايستگاه‌هاي پايش آلودگي و نظارت مستمر بر صنايع تأکيد کرد و افزود: سلامت مردم تبريز خط قرمز ماست و اگر واحدهاي آلاينده همکاري نکنند، از مسير حقوقي پيگيري خواهيم کرد.

وي همچنين در خصوص قانون هواي پاک گفت: سلامت مردم خط قرمز ماست و قانون هواي پاک ابزار الزام‌آوري است که همه دستگاه‌ها و صاحبان صنايع بايد به آن تمکين کنند. اجراي ماده 14، به‌ويژه انتقال واحدهاي آلاينده به نقاط مناسب، نه تنها يک تکليف قانوني بلکه ضرورتي براي حفظ سلامت عمومي است

پيامدهاي استفاده از سوخت‌هاي سنگين بر سلامت انسان

يک کارشناس سلامت محيطي درباره پيامدهاي استفاده از سوخت‌هاي سنگين مانند مازوت در نيروگاه‌ها به خبرنگار مهر توضيح داد: مازوت حاوي مقادير بالايي گوگرد و ترکيبات مضر است که هنگام سوختن در هوا آزاد مي‌شوند و سلامت شهروندان را تهديد مي‌کنند. ذرات معلق توليدشده، به ويژه آنهايي که کمتر از 2.5 ميکرون هستند، مي‌توانند عميقاً وارد ريه‌ها شوند و باعث التهاب مجاري تنفسي، تشديد آسم و برونشيت مزمن، و حتي مشکلات قلبي شوند. دي‌اکسيد گوگرد حاصل از اين سوخت با رطوبت هوا ترکيب شده و اسيد سولفوريک ايجاد مي‌کند که تحريک چشم و پوست و تشديد بيماري‌هاي تنفسي را به دنبال دارد. حتي مواجهه کوتاه‌مدت با اين آلاينده‌ها مي‌تواند باعث کاهش عملکرد ريه و افزايش مراجعات درماني شود.

صادقي ادامه داد: در شرايط وارونگي دما که معمولاً پاييز و زمستان رخ مي‌دهد، آلاينده‌هاي حاصل از مازوت در لايه‌هاي پايين جو محبوس شده و غلظت آنها به شدت افزايش مي‌يابد. در کلانشهرهايي مانند تبريز، که تعداد خودروهاي تک‌سرنشين زياد و استفاده از حمل‌ونقل عمومي کاهش يافته، اين اثر مضاعف مي‌شود و حتي افراد سالم نيز ممکن است دچار مشکلات تنفسي شوند.

وي همچنين به پيامدهاي اجتماعي و اقتصادي ادامه مازوت‌سوزي اشاره و بيان کرد: هر سالي که مازوت سوزانده شود، نه تنها آلودگي و بيماري‌ها افزايش مي‌يابد، بلکه هزينه‌هاي درماني و اجتماعي نيز بالا مي‌رود. مراجعات بيشتر بيماران تنفسي و قلبي، کاهش بهره‌وري نيروي کار و حتي افزايش مرگ‌ومير زودرس تنها بخشي از تبعات اين روند است. بنابراين پيشگيري از مازوت‌سوزي و جايگزيني سوخت پاک بايد در اولويت اقدامات مسئولان قرار گيرد.

در پايان، کارشناس سلامت تأکيد کرد: همراه با تلاش مسئولان براي گازسوز کردن نيروگاه‌ها، مردم نيز مي‌توانند نقش پيشگيرانه خود را ايفا کنند. کاهش ترددهاي غيرضروري، استفاده از حمل‌ونقل عمومي، پرهيز از سوزاندن زباله و رعايت نکات محيط زيستي کوچک اما اثرگذار، همگي مي‌توانند به کاهش آلودگي کمک کنند. در مجموع، همکاري مسئولان، صنايع و مردم، مي‌تواند از بحران‌هاي تنفسي و قلبي پيشگيري کند و کيفيت زندگي در کلانشهرها به ويژه تبريز را در فصل‌هاي سرد حفظ کند.

تجربه سال‌هاي اخير نشان داده است که تداوم مازوت‌سوزي در نيروگاه تبريز، تنها به معناي توليد برق نيست، بلکه بهاي آن با سلامت مردم، تخريب محيط زيست و افزايش هزينه‌هاي اجتماعي و درماني پرداخت مي‌شود. هرچند آغاز روند گازسوز کردن نيروگاه نقطه اميدي به شمار مي‌رود، اما سرعت عمل در اين مسير تعيين‌کننده است.