قمار بزرگ وليعهد عربستان در مورد حمله اسرائيل به ايران

اين پايگاه خبري به اين مساله اشاره مي‌کند که عربستان سعودي قبل از حمله اسرائيل به ايران، از اراده خود براي افزايش توليد نفتش در ماه دسامبر خبر داد.

اقدامي که چراغ سبزي روشن براي جبران کاهش احتمالي نفت عرضه شده از سوي ايران در بازار جهاني انرژي بود با اين حال، ديپلماسي فعال ايران و تهديدات اين کشور مبني بر هدف قرار دادن سايت‌هاي نفتي کشور‌هاي عربي حاشيه خليج فارس سبب شد تا اين طرح شکست بخورد. البته که دولتمردان ارشد آمريکايي نيز هيچکدام مايل به تحقق سناريوي حمله به سايت‌هاي نفتي ايران از سوي اسرائيل نبودند.

 از زماني که ايران در تاريخ يکم اکتبر در يک حمله موشکي قابل توجه، اقدام به شليک حدودا 200 موشک بالستيک به اراضي اشغالي کرد، نفس‌ها در منطقه خاورميانه از ترس آغاز جنگي بزرگ و واکنش اسرائيل به اين حرکت حبس شد. ايران اعلام کرد که حمله اش در پاسخ به اقدام اسرائيل در ترور اسماعيل هنيه رئيس دفتر سياسي جنبش حماس در تهران و البته ترور سيد حسن نصرالله دبير کل حزب الله لبنان و همچنين يکي از فرماندهان سپاه قدس (شهيد عباس نيلفروشان) در بيروت بوده است.

جو بايدن رئيس جمهور آمريکا نيز بار‌ها در موضع گيري‌هاي خود به اين مساله داشت که از اقدام اسرائيل عليه ايران حمايت مي‌کند. با اين حال، بايدن اصرار داشت که اقدام اسرائيل بايد متناسب باشد و به نحوي صورت نگيرد که به يک جنگ تمام عيار عليه ايران منجر شود.

در اين راستا، پس از يک هفته رايزني‌هاي فشرده ميان بايدن و نتانياهو، نخست وزير اسرائيل در بيانيه‌اي تاکيد کرد که ما به ديدگاه‌هاي دولت آمريکا گوش مي‌دهيم با اين حال، تصميم نهايي را بر پايه منافع ملي و نياز‌هاي امنيتي خودمان مي‌گيريم. اين بيانيه پس از آن صادر شد که نشريه واشينگتن‌پست در گزارشي مدعي شده بود که نتانياهو به بايدن گفته است که وي اقدام عليه ايران را به سايت‌هاي نظامي اين کشور محدود خواهد کرد.

با اين حال، در شرايطي که جو بايدن به شدت با حمله به سايت‌هاي اتمي ايران مخالفت مي‌کرد، او در تاريخ سوم اکتبر از انجام رايزني‌هاي مختلف با محوريت حمله به تاسيسات نفتي ايران خبر داد. موضوعي که صِرف مطرح شدن آن موجب شد تا قيمت نفت 5 درصد افزايش يابد.

در نتيجه، او خيلي زود موضع خود را تصحيح کرد و گفت: «اگر من جاي اسرائيل بودم، به ديگر گزينه‌ها به جاي حمله به تاسيسات نفتي ايران فکر مي‌کردم». با توجه به اينکه انتخابات رياست جمهوري 2024 آمريکا نزديک است و نظرسنجي‌ها از رقابت نزديک ميان کامالا هريس و دونالد ترامپ حکايت دارند، جو بايدن به واسطه رايزني‌هاي گسترده با نتانياهو سعي داشت مانع از حمله رژيم اسرائيل به تاسيسات نفتي ايران شود. رويدادي که موجب افزايش قيمت نفت در بازار‌هاي جهاني مي‌شد و اين مساله يک ضربه جدي را به اقتصاد آمريکا وارد مي‌کرد و بر شانس هم حزبي بايدن يعني کامالا هريس در انتخابات آتي آمريکا نيز اثرگذاري به شدت منفي داشت.

بايد توجه داشت که مخالفت‌هاي نتانياهو با ابتکار‌هاي آتش بس دولت بايدن در غزه و لبنان، صرفا با هدف تضمين بقاي سياسي وي انجام نمي‌گيرند بلکه سعي دارند دولت دموکرات آمريکا را از هرگونه دستاورد بزرگ در بحبوحه تحولات خاورميانه نيز محروم کند. مساله‌اي که در جريان انتخابات 2024 آمريکا تا حد زيادي براي آن مفيد خواهد بود. نتانياهو به خوبي مي‌داند که ترامپ بيش از هر فرد ديگري با دستورکار‌هاي اسرائيل همراهي خواهد کرد با اين حال، او از ترس اينکه مبادا با اقدام عليه تاسيسات نفتي ايران، در انتخابات آمريکا مداخله کرده باشد، از انجام اين حرکت خودداري کرد.

نتانياهو، طي ماه‌هاي گذشته با حملات سنگين به غزه و لبنان علي رغم فشار‌هاي دولت بايدن جهت متوقف کردن حملات عليه افراد غيرنظامي نشان داد که به دنبال به چالش طلبيدن رويکرد اين دولت در قالب تحولات منطقه‌اي است. البته که انفعال دولت بايدن در برابر نتانياهو نيز نخست وزير اسرائيل را جسور کرده است.

نتانياهو اندکي پس از حمله ايران به اسرائيل در يکم اکتبر گفت که «ايران اشتباه بزرگي کرد و بهاي آن را خواهد پرداخت». با اين حال، زماني که صحبت از هدف قرار دادن ايران مي‌شود، نتانياهو به خوبي مي‌داند که اسرائيل به سادگي نمي‌تواند مواضع آمريکا را به چالش بکشد، زيرا اين رژيم در رابطه با ايران به آمريکا وابسته است و نمي‌تواند به تنهايي حرکتي را انجام دهد.

در مدت اخير و قبل از حمله اخير اسرائيل به ايران بسياري از تحليلگران اسرائيلي و آمريکايي اين سوال را مطرح مي‌کردند که بهتر است در فضاي تداوم درگيري ميان اسرائيل با حماس و حزب الله، تل آويو به سايت‌هاي نفتي و اتمي ايران حمله کند. با اين حال، اين قبيل درخواست‌ها در پرتو تجديد قدرت قابل توجه حزب الله لبنان و افزايش حملات آن عليه اسرائيل به ويژه در مواردي نظير حمله به پايگاه نظامي بنيامينا و منزل شخصي نتانياهو، با يک بن‌بست جدي رو به رو شدند.

در اين ميان، محمد بن سلمان وليعهد عربستان و حاکم پشت پرده اين کشور نيز اگرچه تمايل خود را براي بازگشت ترامپ به کاخ سفيد پنهان نمي‌کند با اين حال، او هم در سال 2019 وقتي با انفعال دولت ترامپ در حمايت از عربستان در رابطه با واقعه حمله به تاسيسات نفتي اين کشور از سوي حوثي‌هاي يمني رو به رو شد، تا حد زيادي از وي (ترامپ) دلسرد شد.

اساسا به همين دليل بود که شاهد بوديم در ماه مارس سال 2023، محمد بن سلمان به سمت حصول توافق تنش زدايي از روابط دوجانبه با تهران حرکت کرد. وي از اين طريق هم سعي داشت که به جنگ بيهوده‌اي که با يمن آغاز کرده بود خاتمه دهد و هم بازدارندگي قابل توجه نفتي ايران را تضعيف کند و راه را براي اسرائيل و آمريکا جهت هدف قرار دادن ايران با مصونيت هموار سازد.

از نگاه محمد بن سلمان، تغيير ناگهاني رويکرد اسرائيل از تمرکز صِرف بر حماس، به تشديد حملات عليه حزب الله لبنان و هدف قرار دادن رهبر اين جنبش، فرصتي عالي را ايجاد کرد تا از طريق آن بتوان دولت بايدن را وادار کرد که به اسرائيل چراغ سبز نشان دهد و راه براي حمله به تاسيسات نفتي و اتمي ايران هموار شود.

براي تحقق اين هدف، رياض در تاريخ 26 سپتامبر اين سيگنال را صادر کرد که قصد دارد توليد نفت خود را در ماه دسامبر افزايش دهد. اقدامي که سعودي‌ها مدعي شدند براي حراست از سهمشان در بازار جهاني انرژي صورت مي‌گيرد با اين حال در واقعيت، اين حرکت سعي داشت تا اين پيام را به دولت بايدن برساند که اگر تاسيسات نفتي ايران هدف قرار گيرند، نفت کافي در بازار وجود خواهد داشت که آسيبي به بازار جهاني انرژي وارد نشود.

حتي با اين اقدام سعودي‌ها نيز بايدن-هريس در رابطه با نشان دادن چراغ سبز به اسرائيل براي حمله به تاسيسات نفتي ايران ترديد‌هاي جدي داشتند. دليل اصلي آن‌ها هم تمرکزشان بر انتخابات 2024 آمريکا بود. ايران نيز به خوبي اين تحرکات را رصد مي‌کرد و تاکيد داشت که هرکدام از کشور‌هاي عربي که حريم هوايي و زميني خود را در اختيار اسرائيل جهت اقدام عليه ايران قرار دهند عملا عليه اين کشور اقدام جنگي انجام داده اند. تهران تهديد کرد که حمله به تاسيسات نفتي ايران مي‌تواند امنيت تاسيسات نفتي ديگر کشور‌هاي منطقه نظير عربستان را هم به خطر بيندازد.

درست به همين دليل هم بود که عربستان سعودي و ديگر کشور‌هاي عربي حاشيه خليج فارس براي اينکه به دامان يک جنگ بزرگ نيفتند، به اسرائيل اعلام کردند که حق ندارد از حريم هوايي آن‌ها استفاده کند. گزارش‌هاي مختلف حاکي از اين بودند که اين دسته از کشور‌ها از طريق دولت آمريکا به اسرائيل اعمال فشار مي‌کردند تا اقدام خود عليه ايران را محدود کند.

هم نتانياهو و هم بن سلمان مايل هستند که حماس و حزب الله لبنان نابود شوند. آن‌ها هر دو مايل به پيروزي ترامپ در انتخابات آتي آمريکا هستند و از اين رهگذر به دنبال پيشبرد دستورکار عادي سازي روابط دوجانبه خود هستند. با اين حال، آن‌ها سعي دارند تا جاي ممکن آمريکا را به ميدان درگيري با ايران بکشانند. در عمل، آن‌ها هر دو با يک مانع بزرگ رو به رو هستند: نه ترامپ و نه بايدن و نه هريس، هيچکدام علاقه‌اي براي ورود به فضاي جنگ و درگيري با ايران ندارند.