قلمرو ارمنستان توسط کشور ديگري کنترل نخواهد شد

«نيکول پاشينيان»  گفت: «به‌ويژه مي‌خواهم به سؤالي که بيش از همه مورد توجه اين مخاطبان است، بپردازم؛ آيا صلح پايدار و هميشگي در منطقه قفقاز جنوبي ممکن است و آيا واقع‌بينانه است؟ اين سوالي است که تنها ارمنستان نبايد به آن پاسخ دهد. من سعي مي‌کنم به اين سوال از طرف خودمان پاسخ دهم و ديدگاه ارمنستان را بيان کنم.»

نخست وزير ارمنستان با بيان اينکه «صلح پايدار در قفقاز جنوبي نه تنها ممکن، بلکه واقع‌بينانه است»، گفت: «اکنون سعي مي‌کنم با چند نکته کليدي توجيهات موضع خود را ارائه کنم. بايد به مذاکرات پيمان صلح بين ارمنستان و آذربايجان اشاره کنم.»

او افزود: «بسيار شنيده‌ايد که روي 80 درصد پيش‌نويس پيمان صلح، توافق شده است. بر اساس نتايج فعلي پيش‌نويس معاهده صلح، 13 ماده و مقدمه پيش‌نويس به طور کامل مورد توافق قرار گرفته است. سه ماده ديگر شامل 2 جمله‌اي است که تا حدي مورد توافق قرار گرفته است. يکي از جملات آن ماده، مورد توافق است و ديگري نه.»

پاشينيان در سخنانش با اشاره به بيانيه 9 نوامبر که پس از جنگ قره‌باغ در سال 2020 امضا شد، تاکيد کرد که «هيچ ماده‌اي وجود ندارد که بگويد به موجب آن، قلمرو ارمنستان توسط کشور ديگري کنترل شود.»

نخست‌وزير ارمنستان تاکيد کرد: «با توجه به اينکه مفاد مورد توافق شامل تمام يا کليدي‌ترين مفاد ايجاد روابط در سطح بين‌المللي است، ايروان پيشنهاد مي‌کند آنچه را که در حال حاضر توافق شده است، امضا کرده، سند اساسي داشته باشيم و سپس در مورد بقيه موضوعات بحث را ادامه دهيم. به خصوص که يکي از مواد توافق شده پيمان صلح، شامل سازوکاري است که هر 2 طرف را قادر مي‌سازد تا از طريق يک مکانيسم مشترک به گفت‌وگوها ادامه دهند.

او همچنين گفت: «ناگفته نماند که بخش توافق شده پيمان صلح، شامل مفاد برقراري روابط ديپلماتيک بين ارمنستان و آذربايجان است. بنابراين، ما مي‌توانيم به دنبال چنين راهکارهايي برويم. ما آن پيشنهاد را به صورت علني و رسمي ارائه کرده‌ايم و من آمادگي خود را براي امضاي متن توافقنامه صلح و برقراري روابط در اسرع وقت اعلام مي‌کنم.»

 تحولات در روند تعيين مرز ارمنستان و جمهوري آذربايجان

به گفته پاشينيان، موضوع مهم بعدي روند «تعيين حدود مرزهاست که در آن تغيير قابل‌توجهي هم وجود دارد. اين تغيير با اين واقعيت بيان مي‌شود که کميسيون‌هاي مربوطه ارمنستان و آذربايجان اخيرا آيين‌نامه فعاليت مشترک کميسيون‌هاي تعيين مرز را امضا کردند.»

براساس گزارش نيوز.اي‌ام، نخست‌وزير ارمنستان افزود: «در آن آيين‌نامه آنچه طرفين در پيام 19 آوريل اعلام کردند، ثبت شده است. به عبارت ديگر، اعلاميه آلماتي به‌عنوان اصل اساسي فرآيند مرزبندي ثبت مي‌شود و ثبت مي‌شود که طرفين در فرآيند تعيين مرز توسط آن اعلاميه هدايت خواهند شد. اکنون اين آيين‌نامه طي مراحل داخلي در حال هماهنگ‌سازي داخلي است. مطمئن هستم که در ارمنستان، ما هر کاري در رابطه با آن انجام خواهيم داد. دولت اين برنامه را پذيرفت و آن را براي تصويب قانون اساسي به شوراي کيفري فرستاد.»

اظهارات پاشينيان در شرايطي مطرح مي‌شود که پيشتر وزارت امور خارجه جمهوري‌ آذربايجان با پيشنهاد ارمنستان مبني بر امضاي معاهده صلح بر اساس مفاد قبلا توافق‌شده، مخالفت کرده و در عين حال گفت به بحث در مورد مسائل حل‌نشده ادامه مي‌دهد.

«آيخان حاجي‌زاده» سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري آذربايجان در واکنش به اظهارات وزير خارجه ارمنستان گفت اين پيشنهاد براي آن‌ها قابل قبول نيست. او تاکيد کرد که معاهده صلح تنها زماني مي‌تواند امضا شود که همه مفاد مورد توافق قرار گيرند.

پيشتر وزير امور خارجه ارمنستان در روز دوشنبه از ارائه پيش‌نويس توافق‌نامه صلح به جمهوري آذربايجان خبر داده بود. به گفته «آرارات ميرزويان» وزير امور خارجه ارمنستان، ايروان و باکو بر سر 13 ماده از 16 ماده پيمان صلح به طور کامل توافق کردند.

به گفته وزير امور خارجه ارمنستان، آخرين متن پيشنهادات معاهده صلح ارائه‌شده به جمهوري آذربايجان شامل مواد مورد توافق کامل يا بخش‌هايي از مواد مورد توافق است و در متن اين پيشنهادات، اختلاف‌نظر وجود ندارد. ميرزويان گفت: «رويکرد ما در روند مذاکرات اين است که بتوانيم متن مورد توافق را امضا کنيم. موضوعات باقي‌مانده ممکن است موضوع مذاکرات بعدي شود.»

پروژه «چهارراه صلح»

پاشينيان همچنين پروژه چهارراه يا تقاطع صلح را که توسط دولت ارمنستان توسعه يافته است، به شرکت‌کنندگان در کنفرانس «گفت‌وگوي ايروان» ارائه کرد.

به گزارش آرمن‌پرس، پاشينيان در سخنراني خود در اين کنفرانس گفت: «گشايش ارتباطات منطقه‌اي موضوع مهمي از نظر ارزيابي وضعيت در قفقاز جنوبي و ايجاد ثبات است.»

او افزود: «پروژه تقاطع صلح، نه تنها گشايش ارتباطات منطقه‌اي بين ارمنستان و آذربايجان، يعني راه‌آهن، بزرگراه، خطوط احتمالي، خطوط لوله گاز احتمالي، خطوط برق و ساير کانال‌هاي ارتباطي را پيش‌بيني مي‌کند، بلکه فرض بر اين است که چنين ارتباطي وجود دارد. توسعه در ارمنستان و ترکيه هم صورت خواهد گرفت. البته چهارراه صلح همچنين براي ما مهم است، چرا که اگر اجرا شود، فرصتي براي ارتباط ريلي با ايران به دست مي‌آوريم که روابط با آن براي ما بسيار مهم است، ما هم اين فرصت را داريم که با ترکيه، اروپا و روسيه ارتباط ريلي داشته باشيم.»

پاشينيان تاکيد کرد: «البته آذربايجان هم اين امکان را دارد که از طريق خاک ارمنستان با ترکيه، ايران ارتباط ريلي داشته باشد، البته ايجاد ارتباط جاده‌اي و ريلي بين نخجوان و بخش اصلي آذربايجان از طريق خاک ارمنستان هم حائز اهميت است.

ما آمادگي برقراري چنين ارتباطي را داريم، اما بايد اين را هم بيان کنيم که امروز نخجوان از ارتباط حمل و نقل محروم نيست، زيرا نخجوان از طريق خاک ايران و ترکيه امکان ارتباط با جهان خارج را دارد.»

نخست‌وزير ارمنستان افزود: «ارمنستان آماده اجراي اين پروژه در هر زمان از جمله ايجاد ارتباط حمل و نقل بين بخش اصلي آذربايجان و نخجوان است.»

نقض بيانيه 9 نوامبر

پاشينيان با اشاره به بيانيه سه‌جانبه 9 نوامبر سال 2020 ميلادي، همچنين جمهوري آذربايجان و روسيه را متهم کرد که به طور کامل به تعهدات بيانيه مذکور عمل نکرده‌اند.

پاشينيان اظهار داشت که دليلي براي متهم کردن ارمنستان به عدم اجراي مفاد بيانيه سه جانبه 9 نوامبر 2020 وجود ندارد. او گفت: «در بند هفتم بيانيه سه‌جانبه آمده است که آوارگان داخلي به قلمرو قره‌باغ و مناطق اطراف آن تحت نظارت دفتر کميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل متحد باز مي‌گردند.»

او افزود: «همان‌طور که مي‌بينيد، پس از 9 نوامبر 2020، زماني که رئيس‌جمهور فدراسيون روسيه، رئيس‌جمهور آذربايجان و من آن سند را امضا کرديم، نه تنها پناهندگان ارمني که در آن زمان قره‌باغ و مناطق اطراف را ترک کرده بودند، بازگشت نکردند، بلکه در نتيجه پاکسازي قومي که دقيقا يک سال پيش رخ داد، قره‌باغ کاملا خالي از سکنه شده است.»

نخست‌وزير ارمنستان همچنين بند هشتم بيانيه سه‌جانبه را يادآور شد که در آن آمده است: «اسيران جنگي، گروگان‌ها و ساير افراد بازداشت شده و همچنين اجساد کشته‌شدگان مبادله مي‌شود.»

نيکول پاشينيان خاطرنشان کرد که هنوز اسيران جنگي ارمني و ديگر افراد بازداشت شده در جمهوري آذربايجان وجود دارند که تا به امروز بازگردانده نشده‌اند.

او گفت: «اين ماده‌اي است که در بيانيه سه‌جانبه 9 نوامبر هم وجود دارد و همانطور که مي‌بينيد محقق نشده است. هيچ طرفي، دليلي براي متهم کردن ارمنستان به عدم اجراي هيچ يک از مفاد بيانيه سه‌جانبه 9 نوامبر 2020 ندارد. ارمنستان و هر ناظر بين‌المللي مستقل و عيني دلايلي دارند که بگويند ديگر شرکاي ما در بيانيه سه‌جانبه حداقل به طور کامل به تعهدات خود عمل نکرده‌اند».