قاچاق سوخت مهم‌ترين عامل ناترازي بنزين است

به گزارش خبرگزاري تسنيم، حسين حيدريان کارشناس انرژي در رابطه با بهترين طرح روي ميز دولت براي اصلاح در وضعيت توزيع بنزين گفت: گزاره‌اي در چند روز اخير شکل گرفته است که بين گزينه‌هاي روي ميز دولت براي اصلاح وضعيت فعلي بنزين کدام طرح بهتر است و مزيت بيشتري دارد. به نظر من تخصيص يارانه بنزين به کد ملي نسبت به ديگر طرح‌ها نظير بنزين سه نرخي بهتر است و نتيجه بهتري براي جامعه دارد.

وي در ادامه با اشاره به مزيت‌هاي تخصيص يارانه بنزين به کد ملي در مقابل بنزين سه نرخي گفت: مزيت نخست طرح تخصيص يارانه بنزين به کد ملي در اين است که نفع اصلي به مردم مي‌رسد نه دولت. در حالي که بنزين سه‌نرخي، عملا با افزايش قيمت ميانگين بنزين مصرفي، درآمد بيشتري را به خزانه دولت واريز مي‌کند، اما سهم مردم از يارانه موجود کاهش مي‌يابد. در مقابل، در الگوي بنزين به نفر، سهم هر فرد از يارانه بنزين به‌صورت مستقيم و شفاف در حساب او ثبت مي‌شود و تصميم‌گيري درباره مصرف يا فروش اين سهم، کاملا در اختيار خود اوست. بنابراين عدالت در برخورداري از يارانه انرژي به معناي واقعي و به شکل سرانه و نه دارا بودن خودرو محقق مي‌شود و مردم مالک حقيقي يارانه‌اي مي‌شوند که سال‌ها بدون بهره‌مندي عادلانه از جيب عمومي پرداخت شده است.

حيدريان افزود: مزيت مهم دوم مربوط به کنترل مصرف و هدايت درست يارانه‌هاست. در طرح بنزين به نفر، بنزين صرفا براي مصرف شخصي تخصيص داده مي‌شود و صنعت حمل‌ونقل بر اساس پيمايش و از طريق سوخت‌هاي جايگزين مانند CNG يا برق يارانه دريافت مي‌کند. افزون بر اين، قيمت‌گذاري بنزين تدريجا از کنترل دولت خارج مي‌شود و سازوکار رقابتي و بازار، بخش مهمي از مديريت مصرف را برعهده مي‌گيرد. اما در بنزين سه‌نرخي، دولت همچنان بازيگر اصلي قيمت‌گذاري باقي مي‌ماند و ناکارآمدي‌هاي گذشته تکرار مي‌شود.

اين کارشناس انرژي در رابطه با مزيت مهم ديگر بنزين به نفر در مقابل بنزين سه نرخي در زمينه حذف کامل قاچاق سوخت گفت: مزيت بزرگ تخصيص يارانه بنزين به کد ملي، حذف کامل قاچاق سوخت است. زيرا هر ليتر بنزين سهميه‌اي با کد ملي قابل رهگيري است و در صورتي‌که مصرف نشود، تنها از مسير رسمي و در رقابت با صادرات بنزين به فروش مي‌رسد. در مقابل، در طرح بنزين سه‌نرخي، فاصله قيمت سوم با قيمت بازارهاي منطقه همچنان بسيار بالاست و قاچاق نه‌تنها از بين نمي‌رود، بلکه انگيزه آن پابرجا خواهد ماند.

وي در پايان گفت: شکل‌گيري منطق اقتصادي در رفتار مصرفي مردم يکي ديگر از مزاياي تخصيص يارانه بنزين به کد ملي است. در بنزين به نفر، هر فرد براي کسب منافع بيشتر، به‌صورت اختياري مصرف خود را کاهش مي‌دهد يا به حمل‌ونقل اشتراکي و عمومي روي مي‌آورد، زيرا عدم مصرف بنزين براي او صرفه مالي دارد. اين تغيير رفتار، پايدار و ريشه‌دار خواهد بود. اما در بنزين سه‌نرخي، فرد هيچ انگيزه جديدي براي صرفه‌جويي ندارد و پس از مدتي، مصرف دوباره به سطح قبلي بازمي‌گردد؛ بنابراين اصلاح مصرف محقق نمي‌شود.