علي(ع): هرچه شنيدي‌ با مردم در ميان مگذار که همين کار بر دروغگويي‌ کفايت مي‌کند

متن کامل نامه مولا علي عليه‌السلام به حارث همْداني با ترجمه استاد حسين انصاريان به شرح زير است:

وَ تَمَسَّکْ بِحَبْلِ الْقُرْآنِ وَ اسْتَنْصِحْهُ، وَ اَحِلَّ حَلالَهُ، وَ حَرِّمْ

به ريسمان قرآن چنگ زن و از آن طلب پند کن، حلالش را حلال و حرامش را

حَرامَهُ، وَ صَدِّقْ بِما سَلَفَ مِنَ الْحَقِّ، واعْتَبِرْبِما مَضي مِنَ الدُّنْيا

حرام شمار، به آنچه که از حق گذشته است تصديق کن، از گذشته جهان براي‌ باقيمانده

ما بَقِيَ مِنْها، فَاِنَّ بَعْضَها يُشْبِهُ بَعْضاً، وَ آخِرَها لاحِقٌ بِاَوَّلِها،

آن پند گير، زيرا بعضي‌ از آن شبيه بعض ديگر است و انجامش به آغازش مي‌پيوندد،

وَ کُلُّها حائِلٌ مُفارِقٌ. وَ عَظِّمِ اسْمَ اللّهِ اَنْ تَذْکُرَهُ اِلاّ عَلي حَقٍّ.

و همه آن از بين رفتني‌ و از دست دادني‌ است. نام خدا را بزرگ دار در اينکه از نام خدا جز به حق ياد کني‌.

وَ اَکْثِر ذِکْرَ الْمَوْتِ وَ ما بَعْدَ الْمَوْتِ. وَ لاتَتَمَنَّ الْمَوْتَ اِلاّ بِشَرْط

بسيار ياد مرگ و بعد از مرگ باش. مرگ را جز با شرط محکم و استوار

وَثيق. وَ احْذَرْ کُلَّ عَمَل يَرْضاهُ صاحِبُهُ لِنَفْسِهِ وَ يُکْرَهُ لِعامَّةِ

آرزو مکن. از هر عملي‌ که کننده اش آن را براي‌ خود مي‌پسندد و براي‌ مسلمين

الْمُسْلِمينَ. وَاحْذَرْ کُلَّ عَمَل يُعْمَلُ بِهِ فِي السِّرِّ، وَ يُسْتَحي مِنْهُ فِي

خوشايند نيست برحذر باش. و از هر برنامه اي‌ که در نهان انجام مي‌ گيرد و در آشکار از آن شرم مي‌رود

الْعَلانِيَةِ. وَ احْذَرْ کُلَّ عَمَل اِذا سُئِلَ عَنْهُ صاحِبُهُ اَنْکَرَهُ اَوِ اعْتَذَرَ

دوري‌ کن. از کارهايي‌ که اگر از کننده اش سؤال شود به انکار برمي‌ خيزد يا از آن پوزش مي‌طلبد

مِنْهُ. وَ لاتَجْعَلْ عِرْضَکَ غَرَضاً لِنِبالِ الْقَوْلِ، وَ لا تُحَدِّثِ النّاسَ

بپرهيز. آبرويت را نشانه تيرهاي‌ گفته‌هاي‌ مردم قرار مده و هر آنچه را شنيدي‌ با مردم

بِکُلِّ ما سَمِعْتَ بِهِ، فَکَفي بِذلِکَ کَذِباً، وَ لا تَرُدَّ عَلَي النّاسِ کُلَّ

در ميان مگذار، که همين کار بر دروغگويي‌ کفايت مي‌کند و نيز هر آنچه را براي‌ تو مي‌گويند

ما حَدَّثُوکَ بِهِ، فَکَفي بِذلِکَ جَهْلاً. وَ اکْظِمِ الْغَيْظَ، وَ تَجاوَزْ عِنْدَ

تکذيب مکن، که اين گواه بر جهل است. خشم را فرو خور، به هنگام توانايي‌

الْمَقْدُرَةِ، وَ احْلُمْ عِنْدَ الْغَضَبِ، وَ اصْفَحْ مَعَ الدَّوْلَةِ تَکُنْ لَکَ

گذشت کن و به وقت غضب بردبار باش و زمان حکومت و قدرت چشم پوشي‌ داشته باش تا عاقبت خوشي‌

الْعاقِبَةُ. وَ اسْتَصْلِحْ کُلَّ نِعْمَة اَنْعَمَها اللّهُ عَلَيْکَ، وَ لاتُضَيِّعَنَّ نِعْمَةً

برايت باشد. از هر نعمتي‌ که خداوند در اختيارت گذاشته به راه صلاح مصرف کن و هيچ نعمت

مِنْ نِعَمِ اللّهِ عِنْدَکَ، وَلْيُرَ عَلَيْکَ اَثَرُ ما اَنْعَمَ اللّهُ بِهِ عَلَيْکَ.

خداداده را به تباهي‌ نبر، بايد نشانه نعمت‌هايي‌ که خداوند به تو داده در تو ديده شود.

وَاعْلَمْ اَنَّ اَفْضَلَ الْمُؤْمِنينَ اَفْضَلُهُمْ تَقْدِمَةً مِنْ نَفْسِهِ وَ اَهْلِهِ

آگاه باش بهترين مؤمنين بهترين ايشان است در پيش فرستادن جان و اهل و مالش در

وَ مالِهِ، فَاِنَّکَ ما تُقَدِّمْ مِنْ خَيْر يَبْقَ لَکَ ذُخْرُهُ، وَ ما تُؤَخِّرْهُ يَکُنْ

راه حق، که هر آنچه از نيکي‌ پيش فرستي‌ براي‌ تو ذخيره شود و آنچه را به جاي‌ گذاري‌ خيرش

لِغَيْرِکَ خَيْرُهُ. وَ احْذَرْ صَحابَةَ مَنْ يَفيلُ رَأْيُهُ وَ يُنْکَرُ عَمَلُهُ،

براي‌ غير تو خواهد بود. از همنشيني‌ با کسي‌ که رأيش سست و کارش زشت است بپرهيز،

فَاِنَّ الصّاحِبَ مُعْتَبَرٌ بِصاحِبِهِ. وَ اسْکُنِ الاَْمْصارَ الْعِظامَ، فَاِنَّها

که هر دوستي‌ را از دوستش مي‌شناسند. در شهرهاي‌ بزرگ مسکن گزين که آنجا

جِماعُ الْمُسْلِمينَ. وَ احْذَرْ مَنازِلَ الْغَفْلَةِ وَ الْجَفاءِ وَ قِلَّةِ الاَْعْوانِ

مرکز اجتماع مسلمين است، از اقامت در مراکز غفلت و ستمکاري‌ و آنجا که مددکاران بر طاعت

عَلي طاعَةِ اللّهِ. وَاقْصُرْ رَأْيَکَ عَلي ما يَعْنيکَ. وَ اِيّاکَ وَ مَقاعِدَ

خدا اندکند بپرهيز. انديشه ات را در اموري‌ که به کارت آيد مشغول دار. از نشستن در گذرگاه‌هاي‌

الاَْسْواقِ، فَاِنَّها مَحاضِرُ الشَّيْطانِ وَ معاريضُ الْفِتَنِ. وَ اَکْثِرْ اَنْ

بازار حذر کن، زيرا آن مراکز محل حضور شيطان و پيش آمدن فتنه‌هاست. در رابطه با کسي‌ که

تَنْظُرَ اِلي مَنْ فُضِّلْتَ عَلَيْهِ، فَاِنَّ ذلِکَ مِنْ اَبْوابِ الشُّکْرِ.

تو را بر او برتري‌ داده اند زياد توجه داشته باش،که اين توجه از جمله راه‌هاي‌ شکرگزاري‌ است.

وَ لا تُسافِرْ في يَوْمِ جُمُعَة حَتّي تَشْهَدَ الصَّلاةَ، اِلاّ فاصِلاً في سَبيلِ

در روز جمعه سفر مکن تا به نماز جمعه حاضر شوي‌، مگر سفري‌ که براي‌ جهاد

اللّهِ، اَوْ في اَمْر تُعْذَرُ بِهِ. وَاَطِعِ اللّهَ في جُمَلِ اُمُورِکَ، فَاِنَّ طاعَةَ اللّهِ

بروي‌، يا کاري‌ که نسبت به آن معذوري‌. در تمام کارهايت از خدا اطاعت کن، که اطاعت از خدا

فاضِلَةٌ عَلي ما سِواها. وَ خادِعْ نَفْسَکَ فِي الْعِبادَةِ، وَ ارْفُقْ بِها

از همه چيز برتر است. نفس خود را در عبادت بفريب و با او به رفق و مدارا باش

و لا تَقْهَرْها، وَ خُذْ عَفْوَها وَ نَشاطَها، اِلاّ ما کانَ مَکْتُوباً عَلَيْکَ مِنَ

و به او سختگيري‌ مکن و زماني‌ که نشاط و فراغت دارد به عبادتش آر، مگر در آنچه بر تو

الْفريضَةِ، فَاِنَّهُ لابُدَّ مِنْ قَضائِها وَ تَعاهُدِها عِنْدَ مَحَلِّها. وَ اِيّاکَ اَنْ

واجب است، که تو را از انجامش و مراعات آن در زمان معينش چاره اي‌ نيست. بترس از اينکه

يَنْزِلَ بِکَ الْمَوْتُ وَ اَنْتَ آبِقٌ مِنْ رَبِّکَ في طَلَبِ الدُّنْيا. وَ اِيّاکَ

مرگ بر تو درآيد و تو در آن وقت براي‌ به دست آوردن دنيا از خداوندت فراري‌ باشي‌. از همنشيني‌

وَ مُصاحَبَةَ الفُسّاقِ، فَاِنَّ الشَّرَّ بِالشَّرِّ مُلْحَقٌ. وَ وَقِّرِ اللّهَ وَ اَحْبِبْ

با بدکاران دوري‌ کن، که بدي‌ به بدي‌ پيوندد. خداوند را بزرگ دار و دوستانش را

اَحِبّاءَهُ. وَ احْذَرِ الْغَضَبَ، فَاِنَّهُ جُنْدٌ عَظيمٌ مِنْ جُنُودِ اِبْليسَ. وَالسَّلامُ.

دوست بدار. از خشم بپرهيز، که خشم سپاهي‌ بزرگ از سپاهيان ابليس است. والسلام.

به نوشته «ويکي شيعه»، حارث‌ بن عبداللّه همْداني، يا حارث اعور، تابعي کوفي (درگذشته به سال 65 قمري)، از اصحاب امام علي (ع) و از نخستين بيعت‌کنندگان با ايشان در مدينه بود. حارث اعور احاديث و خطبه‌هاي اميرمؤمنان (ع) را مي‌‌نوشت و به نوشته شوشتري، او نخستين گردآورنده خطبه‌هاي امام علي (ع) است.

روايات بسياري به نقل از حارث در کتاب‌هاي شيعه و اهل سنّت آمده است. وي از امام علي(ع)، عبدالله بن مسعود و زيد بن ثابت حديث نقل کرده و بسياري از او حديث نقل کرده‌اند. ذهبي از حارث با عناويني چون علامه، فقيه، امام و کثيرالعلم ياد کرده است.