شعبان ماه رسول‌ اکرم(ص) است

ماه شعبان نيز همچون ماه رجب اعمال مختلفي دارد و براي هر روز اين ماه توصيه‌هايي شده است که مي‌توانند موجبات خير و برکت زندگي مسلمانان شوند و آن‌ها را براي ماه پر فيض رمضان آماده کرده و مسير رسيدن به معبود را هموار سازد.

 

اعمال شب اول ماه

در کتاب «اقبال» براي شب اول ماه شعبان نمازهاي بسياري ذکر شده است که يکي از آن‌ها خواندن 12 رکعت نمازي است که هر دو رکعت به يک سلام ختم شود. در اين نماز در هر رکعت يک مرتبه سوره‌ي «حمد» و 15 مرتبه سوره‌ي «توحيد» خوانده مي‌شود.

 جايگاه اين 12 رکعت نماز بسيار بالا بوده که درباره آن پيامبر اکرم(ص) چنين نقل کرده است: هر کس در شب اول ماه شعبان دوازده رکعت به اين کيفيت به‌جا آورد که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، پانزده مرتبه سوره «قل هو الله» بخواند، خداوند ثواب 12 هزار شهيد و عبادت 12 سال را به او عطا مي‌کند و از گناهانش بيرون مي‌رود، مانند روزي که متولد شده و به تعداد آيات قرآن، قصري در بهشت به او مي‌دهد. (إقبال الأعمال، ج 2، ص 683)

 

اعمال روز اول ماه

روزه در روز اول ماه شعبان از فضيلت فراواني بر خوردار است و امام صادق(ع) نيز درباره آن مي‌فرمايد: «هر کس روز اول ماه شعبان را روزه بگيرد، حتما بهشت بر او واجب مي‌شود و هرکس دو روز را روزه بگيرد خداوند متعال در عالم دنيا در هر روز و هر شب به او نظر مي‌کند و نظر خداوند به او تا در بهشت نيز ادامه مي‌يابد و هر کس سه روز روزه بگيرد، هر سه روز از بهشت خدا را در عرش خود زيارت مي‌کند؛ من صام أول يوم من شعبان وجبت له‌الجنه و من صام يومين نظرالله اليه في کل يوم و ليله في دارالدنيا و دام نظره اليه في‌الجنه و من صام ثلاثه أيام زارالله في عرشه من جنته کل يوم.» (المراقبات، ص 177، مفاتيح‌الجنان؛ فصل دوم.)

رسول اکرم(ص) نيز در خصوص روزه در روز اول ماه شعبان فرمودند: هر کس سه روز اول ماه شعبان را روزه بگيرد و شب‌هايش را قيام کند و دو رکعت نماز بگزارد که در هر رکعتي يک مرتبه «حمد» و يازده مرتبه «قل هو الله احد» را بخواند، خداوند شر اهل آسمان و زمين و شر ابليس و هر سلطه ستمگري را از او برطرف سازد و خداوند گناهان فراواني را از او مي‌آمرزد.

 

اعمال مشترک هر روز در ماه شعبان

 

- ذکر صلوات

در هر روز از ماه شعبان در هنگام نماز ظهر و در شب نيمه شعبان صلوات «شجره‌النبوه و موضع‌الرساله...» که در کتاب مفاتيح نيز نقل شده است خوانده شود.

- روزه

يکي از مهم‌ترين اعمال ماه شعبان، روزه گرفتن است. روزه‌اي که مناسب حال انسان باشد از فضيلت بالايي برخوردار بوده و بسياري از ائمه اطهار نيز درباره‌ي اين عمل در ماه پيامبر اکرم(ص) توصيه کردند.

روزه مستحبي در ماه شعبان ثواب بسيار دارد به‌طوريکه رسول‌الله مي‌فرمايد: «هر کس يک روز از اين ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب مي‌شود.» خود حضرت نيز در اين ماه روزه مي‌گرفت و آن را به ماه مبارک رمضان وصل مي‌کرد.

 روزه شعبانيه به‌خصوص در پنج‌شنبه ماه ثواب فراواني دارد و روايت شده است که در هر پنج‌شنبه ماه شعبان آسمان را زينت مي‌کنند، پس ملائکه عرض مي‌کنند: خداوند روزه داران اين روز را بيامرزد و دعاي آن‌ها مستجاب مي‌شود.

پيامبر عظيم‌الشان اسلام نيز در خصوص روزه گرفتن در اين ماه فرمودند: هر که روز دوشنبه و پنج‌شنبه شعبان را روزه دارد، خداوند 20 حاجت دنيوي و 20  حاجت اخروي وي را برآورده مي‌سازد.

از امام صادق(ع) روايت است که اميرالمؤمنين(ع) فرمودند: ما فاتني صوم شعبان مذ سمعت منادي رسول اللّه(ص) ينادي تلي شعبان فلن يفوتني ايّام حياتي صوم شعبان ان‌شاءاللّه. روزه ماه شعبان از من فوت نشد از زماني که شنيدم منادي رسول خدا(ص) فرياد مي‌کرد. بنابراين هرگز روزه ماه شعبان از من در ايام زندگاني‌ام فوت نخواهد شد. اگر خدا بخواهد.

 روزي در نزد امام صادق(ع) ذکر روزه ماه شعبان به ميان آمد. حضرت فرمود که در فضيلت روزه شعبان چنين و چنان است. حتي آنکه مرتکب خون حرام مي‌شود پس در ماه شعبان روزه مي‌گيرد، به او نفع بخشيده و وي آمرزيده مي‌شود.

 سه روز آخر ماه شعبان، روزهايي هستند که براي روزه گرفتن بسيار مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ به‌گونه‌اي که فرد روز ماه شعبان خويش را به ماه رمضان متصل مي‌سازد. براي چنين افرادي پاداش دو ماه روزه متوالي نوشته خواهد شد.

 - ذکر

در اين ماه توصيه شده است که هزار مرتبه ذکر «لا اله الا الله و لا نعبد الا اياه مخلصين له‌الدين و لو کره‌المشرکون» خوانده شد و ثواب بسياري نيز براي آن در نظر گرفته شده است.

- صدقه دادن

صدقه دادن يکي ديگر از اعمالي است که به انجام آن در اين ماه توصيه شده است و حتي اگر به مقدار نصف دانه خرمايي نيز باشد خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام مي‌کند.

در روايت آمده است: به امام صادق(ع) عرض کردم: يابن رسول اللّه! بهترين اعمال در اين ماه کدام است؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار. هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند متعال، صدقه او را پرورش مي‌دهد همچنان که شما شتر بچّه‌اي را پرورش مي‌دهيد و در قيامت به صاحبش مي‌رسد، در حالي که به اندازه کوه اُحُد بزرگ شده باشد! در روايت ديگري از امام رضا(ع) آمده است که صدقه در اين ماه سبب نجات از آتش دوزخ است.

- ذکر استغفار

توصيه شده است که در هر روز اين ماه هفتاد مرتبه ذکر «استغفرالله و اسئله‌التوبه» گفته شود چراکه هفتاد مرتبه استغفار در اين ماه با هفتاد هزار مرتبه در ماه‌هاي ديگر برابري مي‌کند و همچنين صلوات بسيار فرستاده شود.

توبه و بازگشت از گناه و رو آوردن به خداوند متعال مختص روز و ساعت خاصي نيست اما در ماه شعبان بهترين دعاها و ذکرها استغفار است. همچنين ناگفته نماند که در اين ماه توصيه شده است که در هر روز 70 مرتبه ذکر «استغفرالله الذي لا اله الا هو الرحمن الرحيم، الحي‌القيوم، و اتوب اله» خوانده شود.

همچنين از امام رضا(ع) نيز نقل شده است: اگر کسي در کل اين ماه هفتاد مرتبه استغفار کند، خداوند تمامي گناهان وي را مي‌بخشد ولو آنکه به اندازه ستارگان آسمان باشد. (فضائل‌الأشهر الثلاثه، ص: 44)

- نماز ويژه ماه شعبان

به روايت اميرالمومنين(ع) آمده است: هر کس در هر پنج‌شنبه از ماه شعبان دو رکعت نماز به‌جا آورد به‌طوريکه در هر رکعت يک مرتبه سوره «فاتحه» و صد مرتبه سوره «توحيد» خوانده شود و پس از سلام دادن نيز صد مرتبه صلوات فرستاده شود؛ خداوند تمام خواسته‌هاي ديني و دنيايي او را برآورده مي‌فرمايد و کسي که يک روز از اين ماه را روزه بگيرد، خداوند بدن او را از آتش جهنم حرام مي‌کند.

همچنين در روايات مختلف آمده است؛ شب نيمه شعبان هنگامي که نماز عشاء را به جاي آوردي دو رکعت نماز بگزار، در رکعت اول سوره «حمد» و سوره «کافرون» و در رکعت دوم سوره «توحيد» بخوان. پس از سلام سي سه مرتبه سبحان اللّه، سي و سه مرتبه الحمدلله و سي و چهار مرتبه اللّه اکبر گفته شود و سپس بگويد: يا من اليه ملجأ العباد پس از آن سجده کند و بيست مرتبه بگويد يا رب هفت مرتبه يا الله و هفت مرتبه لاحول ولا قوّة الّا باللّه ده مرتبه ماشاء اللّه لاقوّة الّا بالله بخواند و سپس صلوات بر پيامبر(ص) بفرستد و حاجات خود را بخواهد، حضرت فرمود به خدا قسم خداي متعال به کرم و فضل خود، آن را به تو مي‌دهد.

- مناجات شعبانيه

مناجات شعبانيه مناجات معروفي است که اهلش با آن به اين ماه پر خير و برکت مانوس شده و دائم منتظر و مشتاق فرا رسيدن اين ماه هستند. توصيه شده است که اين مناجات در تمام ماه خوانده شود.

مناجات شعبانيّه به گفته عالم بزرگوار مرحوم «سيّد بن طاووس» در کتاب «اقبال» اين مناجات را اميرمؤمنان علي(ع) و فرزندانش عليهم آلاف‌التحيّة و السلام در ماه شعبان مي‌خواندند و همه ائمّه معصومين(عليهم‌السلام) بر آن مداومت داشتند.

از اين تعبير به خوبي روشن مي‌شود که اين مناجات اهميّت فراوان دارد و مطالعه محتواي آن نيز گواه بر اهميّت فوق‌العاده آن است و در واقع يک دوره عرفان اسلامي در بالاترين سطح در آن منعکس شده و اگر انسان مفاهيم اين مناجات عظيم را در درون قلب و جان خود پياده کند، مقامات طولاني سير و سلوک الي‌الله را پيموده است.

آنچه مهم است دقّت در بند بند اين مناجات و تعبيرات لطيف و عالي آن و سپس هماهنگ ساختن روح و فکر با اين تعبيرات است.

اين دعا به شرح زير است:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْمَعْ دُعائي اِذا دَعَوْتُکَ، وَاسْمَعْ نِدائي اِذا نادَيْتُکَ،

خدايا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بشنو دعايم را هنگامي که تو را خوانم و بشنو صدايم را هر گاه تو را صدا زنم

وَاَقْبِلْ عَليَّ اِذا ناجَيْتُکَ، فَقَدْ هَرَبْتُ اِلَيْکَ، وَوَقَفْتُ بَيْنَ يَدَيْکَ مُسْتَکيناً لَکَ، مُتَضرِّعاً اِلَيْکَ،

و رو به من کن هرگاه با تو راز گويم زيرا من به سوي تو گريختم و پيش رؤيت ايستادم در حال بيچارگي و فروتني به درگاهت

راجِياً لِما لَدَيْکَ ثَوابي، وَتَعْلَمُ ما في نَفْسي، وَتَخْبُرُ حاجَتي، وَتَعْرِفُ ضَميري،

و اميدوارم ثوابم را که در پيش توست و تو آنچه را من در دل دارم مي‌داني و حاجتم را آگاهي و از نهادم باخبري

 وَلا يَخْفي عَلَيْکَ اَمْرُ مُنْقَلَبي وَمَثْوايَ، وَما اُريدُ اَنْ اُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقي، واَتَفَوَّهُ بِهِ مِنْ طَلِبَتي، وَاَرْجُوهُ لِعاقِبَتي،

و سرانجام کار و سرمنزل من بر تو روشن است و نيز آنچه را مي‌خواهم از گفتارم بدان لب گشايم و آن طلبي را که مي‌خواهم به زبان آرم و اميد آن را براي سرانجام کارم دارم،

 وَقَدْ جَرَتْ مَقاديرُکَ عَلَيَّ يا سَيِّدي فيما يَکُونُ مِنّي اِلي آخِرِ عُمْري، مِنْ سَريرَتي وَعَلانِيَتي،

اي آقاي من مقدّرات تو بر من جاري گشته در آنچه از من تا آخر عمر سر زند چه از کارهاي پنهانم و چه آشکارم،

وَبِيَدِکَ لا بِيَدِ غَيْرِکَ زِيادَتي وَنَقْصي، وَنَفْعي وَضَرّي،

و بدست توست نه به دست ديگري کم و زياد شدن و سود و زيان من،

اِلهي اِنْ حَرَمْتَني فَمَنْ ذَا الَّذي يَرْزُقُني، وَاِنْ خَذَلْتَني فَمَنْ ذَا الَّذي يَنْصُرُني،

خدايا اگر توأم محروم کني پس کيست که روزيم دهد و اگر تو خوارم کني پس کيست که ياريم دهد،

اِلهي اَعُوذُ بِکَ مِنَ غَضَبِکَ وَحُلُولِ سَخَطِکَ،

خدايا پناه برم به تو از خشمت و فرو ريختن عذابت،

اِلهي اِنْ کُنْتُ غَيْرَ مُسْتَاْهِل لِرَحْمَتِکَ، فَاَنْتَ اَهْلٌ اَنْ تَجُودَ عَليَّ بِفَضْلِ سِعَتِکَ،

خدايا اگر من شايستگي رحمت تو را ندارم ولي تو شايسته آني که از زياده بخششت به من احسان کني،

اِلهي کَاَنّي بِنَفْسي واقِفَةٌ بَيْنَ يَدَيْکَ، وَقَدْ اَظَلَّها حُسْنُ تَوَکُّلي عَلَيْکَ، فَقُلْتَ ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَتَغَمَّدْتَني بِعَفْوِکَ،

خدايا خود را چنان مي نگرم که گويا در برابرت ايستاده و آن توکل نيکويي که بر تو دارم بر سر من سايه افکنده و تو نيز آنچه را شايسته آني درباره من فرموده و مرا در سراپرده عفو خويش پوشانده‌اي،

اِلهي اِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ اَوْلي مِنْکَ بِذلِکَ، وَاِنْ کانَ قَدْ دَنا اَجَلي وَلَمْ يُدْنِني مِنْکَ عَمَلي، فَقَدْ جَعَلْتُ الاْقْرارَ بِالذَّنْبِ اِلَيْکَ وَسيلَتي،

خدايا اگر بگذري پس کيست که از تو بدين کار سزاوارتر باشد و اگر مرگم نزديک شده و عملم مرا به تو نزديک نکرده من به ناچار اقرار مي‌دهم اقرار به گناه را وسيله خويش به درگاهت،

اِلهي قَدْ جُرْتُ عَلي نَفْسي فِي النَّظَرِ لَها، فَلَهَا الْوَيْلُ اِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَها،

خدايا من بر خويشتن ستم کردم در آن توجهي که بدان کردم پس واي بر او اگر نيامرزيش،

اِلهي لَمْ يَزَلْ بِرُّکَ عَلَيَّ اَيّامَ حَياتي، فَلا تَقْطَعْ بِرَّکَ عَنّي في مَماتي،

خدايا پيوسته در دوران زندگي نيکي تو بر من مي‌رسد پس نيکيت را در هنگام مرگ نيز از من مگير،

اِلهي کَيْفَ آيَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِکَ لي بَعْدَ مَماتي، وَاَنْتَ لَمْ تُوَلِّني اِلاَّ الْجَميلَ في حَياتي،

خدايا من چگونه مأيوس شوم از اينکه پس از مرگ مورد حسن نظر تو واقع گردم در صورتي که در دوران زندگي‌ام جز به نيکي سرپرستيم نکردي،

اِلهي تَوَلَّ مِنْ اَمْري ما اَنْتَ اَهْلُهُ، وَعُدْ عَلَيَّ بِفَضْلِکَ عَلي مُذْنِب قَدْ غَمَرَهُ جَهْلُهُ،

خدايا سرپرستي کن کار مرا چنانچه تو شايسته آني و توجه کن بر من به فضل خويش که همچون گنهکاري هستم که نادانيش سراپا او را فراگرفته،

اِلهي قَدْ سَتَرْتَ عَلَيَّ ذُنُوباً فِي الدُّنْيا، وَاَنَا اَحْوَجُ اِلي سَتْرِها عَلَيَّ مِنْکَ في الاْخْري،

خدايا براستي تو گناهاني را در دنيا بر من پوشاندي که من به پوشاندن آنها در آخرت محتاج ترم،

اِلهي قَدْ اَحْسَنْتَ اِلَيَّ اِذْ لَمْ تُظْهِرْها لاَحَد مِنْ عِبادِکَ الصّالِحينَ، فَلاتَفْضَحْني يَوْمَ الْقِيمَةِ عَلي رُؤُسِ الاْشْهادِ،

خدايا به من نيکي کردي با اينکه آشکارش نکردي براي هيچيک از بندگان شايسته ات پس در روز قيامت در برابر ديدگان مردم مرا رسوا مکن،

 اِلهي جُودُکَ بَسَطَ اَمَلي، وَعَفْوُکَ اَفْضَلُ مِنْ عَمَلي،

خدايا جود و بخششت آرزويم را گستاخ کرده و گذشت تو برتر است از عمل من،

 اِلهي فَسُرَّني بِلِقآئِکَ يَوْمَ تَقْضي فيهِ بَيْنَ عِبادِکَ،

خدايا مرا در آن روزي که ميان بندگانت داوري کني به ديدارت مسرور ساز،

 اِلهي إِعْتِذاري اِلَيْکَ اِعْتِذارُ مَنْ لَمْ يَسْتَغْنِ عَنْ قَبُولِ عُذْرِهِ، فَاقْبَلْ عُذْري يا اَکْرَمَ مَنِ اعْتَذَرَ اِلَيْهِ الْمُسيئُونَ،

خدايا عذرخواهي من به درگاهت عذرخواهي کسي است که بي نيازنشده از پذيرفتن عذرش پس عذر مرا بپذير اي بزرگوارترين کسي که گنهکاران به درگاهش معذرت خواهي کنند،

اِلهي لا تَرُدَّ حاجَتي، وَلا تُخَيِّبْ طَمَعي، وَلا تَقْطَعْ مِنْکَ رَجآئي وَاَمَلي،

خدايا حاجتم را بازمگردان و طمعم را به نوميدي مکشان و اميد و آرزويم را از درگاهت قطع مفرما،

اِلهي لَوْ اَرَدْتَ هَواني لَمْ تَهْدِني، وَلَوْ اَرَدْتَ فَضيحَتي لَمْ تُعافِني،

خدايا اگر خواري مرا خواسته بودي راهنماييم نمي‌کردي و اگر رسواييم را مي‌خواستي تندرستيم نمي‌دادي،

 اِلهي ما اَظُنُّکَ تَرُدُّني في حاجَة قَدْ اَفْنَيْتُ عُمْري في طَلَبِها مِنْکَ،

خدايا گمان ندارم که مرا بازگرداني در مورد حاجتي که عمر خويش را در خواستن آن از تو سپري کردم،

 اِلهي فَلَکَ الْحَمْدُ اَبَداً اَبَداً دآئِماً سَرْمَداً، يَزيدُ وَلا يَبيدُ، کَما تُحِبُّ وَتَرْضي،

خدايا ستايش خاص توست ستايش ابدي جاويدان هميشگي که فزون شود ولي کم نگردد بدان نحو که دوست داري و خشنود شوي،

 اِلهي اِنْ اَخَذْتَني بِجُرْمي اَخَذْتُکَ بِعَفْوِکَ، وَاِنْ اَخَذْتَني بِذُنُوبي اَخَذْتُکَ بِمَغْفِرَتِکَ، وَاِنْ اَدْخَلْتَنيِ النّارَ اَعْلَمْتُ اَهْلَها اَنّي اُحِبُّکَ،

خدايا اگر مرا به جنايتم مأخوذ داري من هم تو را به عفوت بگيرم و اگر به گناهم بگيري من هم تو را به آمرزشت بگيرم و اگر به دوزخم ببري بدوزخيان اعلام مي‌کنم که من تو را دوست دارم،

اِلهي اِنْ کانَ صَغُرَ في جَنْبِ طاعَتِکَ عَمَلي، فَقَدْ کَبُرَ في جَنْبِ رَجآئِکَ اَمَلي،

خدايا اگر عمل من در جنب اطاعت تو کوچک است ولي آرزويم در کنار اميد تو بزرگ است،

 اِلهي کَيْفَ اَنْقَلِبُ مِنْ عِنْدِکَ بِالْخَيْبَةِ مَحْرُوماً، وَقَدْ کانَ حُسْنُ ظَنّي بِجُودِکَ اَنْ تَقْلِبَني بِالنَّجاةِ مَرْحُوماً،

خدايا چگونه من از پيش تو محروم برگردم با اينکه چنان حسن ظني من به جود و بخششت داشتم که مرا مورد رحمت خويش قرار داده با نجات بازم خواهي گرداند،

 اِلهي وَقَدْ اَفْنَيْتُ عُمْري في شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْکَ، وَاَبْلَيْتُ شَبابي في سَکْرَةِ التَّباعُدِ مِنْکَ،

خدايا من عمرم را در حرص غفلت از تو سپري کردم و جوانيم را در مستي دوري از تواز بين بردم،

 اِلهي فَلَمْ اَسْتَيْقِظْ اَيّامَ اغْتِراري بِکَ، وَرُکُوني اِلي سَبيلِ سَخَطِکَ،

و از اين رو خدايا بيدار نشدم در آن روزگاري که به کرم تو مغرور بودم و به راه خشم تو متمايل گشته بودم،

 اِلهي وَاَنَا عَبْدُکَ وَابْنُ عَبْدِکَ، قائِمٌ بَيْنَ يَدَيْکَ، مُتَوَسِّلٌ بِکَرَمِکَ اِلَيْکَ،

خدايا من بنده تو و فرزند بنده توأم که در برابرت ايستاده وبه وسيله کرم تو به درگاهت توسل جويم،

اِلهي اَنَا عَبْدٌ اَتَنَصَّلُ اِلَيْکَ مِمَّا کُنْتُ اُواجِهُکَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْيائي مِنْ نَظَرِکَ، وَاَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْکَ، اِذِ الْعَفْوُ نَعْتٌ لِکَرَمِکَ،

خدايا من بنده‌اي هستم که مي‌خواهم از آلودگي آنچه بدان با تو روبه رو شدم از بي حيايي خودم در پيش روي تو خود را پاک سازم و از تو گذشت مي‌خواهم زيرا گذشت وصف شناساي کرم توست،

 اِلهي لَمْ يَکُنْ لي حَوْلٌ فَانْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِيَتِکَ اِلاَّ في وَقْت اَيْقَظْتَني لِمَحَبَّتِکَ،

خدايا من آن نيرويي که بتوانم بوسيله آن خود را از نافرمانيت منتقل سازم ندارم مگر در آن وقت که تو براي دوستيت بيدارم کني،

 وَکَما اَرَدْتَ اَنْ اَکُونَ کُنْتُ، فَشَکَرْتُکَ بِاِدْخالي في کَرَمِکَ، وَلِتَطْهيرِ قَلْبي مِنْ اَوْساخِ الْغَفْلَةِ عَنْکَ،

و آن طور که خواهي باشم پس تو را سپاس گويم که مرا در کرم خويش داخل کردي و دلم را از چرکي‌هاي بي خبري و غفلت از خويش پاکيزه ساختي،

 اِلهي اُنْظُرْ اِلَيَّ نَظَرَ مَنْ نادَيْتَهُ فَاَجابَکَ، وَاسْتَعْمَلْتَهُ بِمَعُونَتِکَ فَاَطاعَکَ،

خدايا به من بنگر نگريستن کسي که او را خوانده‌اي و او پاسخت داده و به ياري خويش به کارش واداشته‌اي و فرمانبريت کرده،

 يا قَريبَاً لا يَبْعُدُ عَنِ المُغْتَرِّ بِهِ، وَيا جَواداً لايَبْخَلُ عَمَّنْ رَجا ثَوابَهُ،

اي نزديکي که دور نگردي از آن کس که بدو مغرور گشته و اي بخشنده‌اي که بخل نورزد از آن کس که اميد نيکيش دارد،

 اِلهي هَبْ لي قَلْباً يُدْنيهِ مِنْکَ شَوْقُهُ، وَلِساناً يُرْفَعُ اِلَيْکَ صِدْقُهُ، وَنَظَراً يُقَرِّبُهُ مِنْکَ حَقُّهُ،

خدايا دلي به من بده که اشتياقش به تو موجب نزديکيش به تو گردد و زباني که صدق گفتارش بسوي تو بالا آيد و نظر حقيقت بيني که همان حقيقتش او را به تو نزديک گرداند،

اِلهي إنَّ مَنْ تَعَرَّفَ بِکَ غَيْرُ مَجْهُول، وَمَنْ لاذَ بِکَ غَيْرُ مَخْذُول، وَمَنْ اَقْبَلْتَ عَلَيْهِ غَيْرُ مَمْلُوک،

خدايا کسي که بوسيله تو شناخته شد گمنام نيست و کسي که به تو پناهنده شد خوار نيست و کسي که تو بسويش رو کني بنده ديگري نخواهد بود،

اِلهي اِنَّ مَنِ انْتَهَجَ بِکَ لَمُسْتَنيرٌ، وَاِنَّ مَنِ اعْتَصَمَ بِکَ لَمُسْتَجيرٌ،

خدايا براستي هرکس به تو راه جويد راهش روشن است و هر که به تو پناه جويد پناه دارد،

وَقَدْ لُذْتُ بِکَ يا اِلهي، فَلا تُخَيِّبْ ظَنّي مِنْ رَحْمَتِکَ، وَلا تَحْجُبْني عَنْ رَاْفَتِکَ،

و من اي خدا به تو پناه آورده ام پس گماني را که به رحمتت دارم نوميد مکن و از مهر خويش منعم مکن،

 اِلهي اَقِمْني في اَهْلِ وِلايَتِکَ مُقامَ مَنْ رَجَا الزِّيادَةَ مِنْ مَحَبَّتِکَ،

خدايا جاي مرا در ميان دوستدارانت جاي آن دسته از ايشان قرار ده که اميد افزايش دوستي‌ات را دارند،

اِلهي وَاَلْهِمْني وَلَهاً بِذِکْرِکَ اِلي ذِکْرِکَ، وَهِمَّتي في رَوْحِ نَجاحِ اَسْمآئِکَ وَمَحَلِّ قُدْسِکَ،

خدايا در دلم انداز شيدايي و شيفتگي ذکر خود را پياپي و همتم را در نشاط فيروز شدن اسمائت و محل قدست قرار ده،

 اِلهي بِکَ عَلَيْکَ اِلاَّ اَلْحَقْتَني بِمَحَلِّ اَهْلِ طاعَتِکَ، وَالْمَثْوَي الصّالِحِ مِنْ مَرْضاتِکَ، فَاِنّي لا اَقْدِرُ لِنَفْسي دَفْعاً، وَلا اَمْلِکُ لَها نَفْعاً،

خدايا به حق خودت بر خودت سوگند که مرا به محل فرمانبرداريت و جايگاه شايسته اي از مقام خشنوديت برساني زيرا که من قادر بر دفع چيزي از خود نيستم و مالک سودي هم برايش نيستم،

 اِلهي اَنَا عَبْدُکَ الضَّعيفُ الْمُذْنِبُ، وَمَمْلُوکُکَ الْمُنيبُ، فَلا تَجْعَلْني مِمَّنْ صَرَفْتَ عَنْهُ وَجْهَکَ، وَحَجَبَهُ سَهْوُهُ عَنْ عَفْوِکَ،

خدايا من بنده ناتوان گنهکار تو و مملوک زاري و توبه کننده به درگاهت هستم پس مرا در زمره کساني که روي از آنها گرداندي و غفلتشان مانع از گذشت تو گشته قرارم مده،

اِلهي هَبْ لي کَمالَ الاْنْقِطاعِ اِلَيْکَ، وَاَنِرْ اَبْصارَ قُلُوبِنا بِضِيآءِ نَظَرِها اِلَيْکَ،

خدايا بريدن کاملي از خلق بسوي خود به من عنايت کن و ديده‌هاي دلمان را به نور توجهشان به سوي خود روشن گردان،

 حَتّي تَخْرِقَ اَبْصارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ، فَتَصِلَ اِلي مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ، وَتَصيرَ اَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِکَ،

تا ديده‌هاي دل پرده‌هاي نور را پاره کند و به مخزن اصلي بزرگي و عظمت برسد و ارواح ما آويخته به عزت مقدست گردد،

 اِلهي وَاجْعَلْني مِمَّنْ نادَيْتَهُ فَاَجابَکَ، وَلاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِکَ، فَناجَيْتَهُ سِرّاً، وَعَمِلَ لَکَ جَهْراً،

خدايا قرارم ده از کساني که او را خواندي و پاسخت داد و در معرض توجه قرارش دادي و او در برابر جلال تو مدهوش گشت و از اين رو در پنهاني با او به راز گويي پرداختي ولي او آشکارا برائت کار کرد،

 اِلهي لَمْ اُسَلِّطْ عَلي حُسْنِ ظَنّي قُنُوطَ الاَياسِ، وَلاَ انْقَطَعَ رَجآئي مِنْ جَميلِ کَرَمِکَ،

خدايا به خوش بيني من نا اميدي را مسلط مکن و اميدم را که به کرم نيکويت دارم قطع مکن،

اِلهي اِنْ کانَتِ الْخَطايا قَدْ اَسْقَطَتْني لَدَيْکَ، فَاصْفَحْ عَنّي بِحُسْنِ تَوَکُّلي عَلَيْکَ،

خدايا اگر خطاهايم مرا از نظرت انداخته پس بدان اعتماد خوبي که به تو دارم از من درگذر،

اِلهي اِنْ حَطَّتْنِي الذُّنُوبُ مِنْ مَکارِمِ لُطْفِکَ، فَقَدْ نَبَّهَنِي الْيَقينُ اِلي کَرَمِ عَطْفِکَ،

خدايا اگر گناهانم بواسطه بزرگواري‌هاي لطفت مرا بي مقدار ساخته ولي در عوض يقين به بزرگ توجه تو مرا هوشيار کرده،

 اِلهي اِنْ اَنامَتْنِي الْغَفْلَةُ عَنِ الاْسْتِعْدادِ لِلِقآئِکَ، فَقَدْ نَبَّهَتْنِي الْمَعْرِفَةُ بِکَرَمِ آلائِکَ،

خدايا اگر بي خبري از آماده شدن براي ديدارت مرا به خواب فرو برده ولي در عوض معرفت به بزرگ نعمت‌هايت مرا بيدار کرده،

 اِلهي اِنْ دَعاني اِلَي النّارِ عَظِيمُ عِقابِکَ، فَقَدْ دَعاني اِلَي الْجَنَّةِ جَزيلُ ثَوابِکَ،

خدايا اگر بزرگ کيفرت مرا به دوزخ مي‌خواند ولي در مقابل پاداش فراوانت مرا به بهشت دعوت مي‌کند،

اِلهي فَلَکَ اَسْئَلُ، وَاِلَيْکَ اَبْتَهِلُ وَاَرْغَبُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّيَ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد،

خدايا پس از تو خواهم و بسوي تو زاري کنم و بگرايم و از تو خواهم که درود فرستي بر محمّد و آل محمّد،

 وَاَنْ تَجْعَلَني مِمَّنْ يُديمُ ذِکْرَکَ، وَلا يَنْقُضُ عَهْدَکَ، وَلايَغْفُلُ عَنْ شُکْرِکَ، وَلا يَسْتَخِفُّ بِاَمْرِکَ،

و مرا از کساني قرارم دهي که پيوسته به ياد تواند و پيمانت را نمي‌شکنند و از شکر تو غافل نشوند و دستور تو را سبک نشمارند،

 اِلهي وَاَلْحِقْني بِنُورِ عِزِّکَ الاْبْهَجِ، فَاَکُونَ لَکَ عارِفاً، وَعَنْ سِواکَ مُنْحَرِفاً، وَمِنْکَ خآئِفاً مُراقِباً،

خدايا برسان مرا به نور درخشان عزتت تا عارف به ذاتت باشم و از غير تو روگردان باشم و از تو ترسان و نگران باشم،

 يا ذَا الْجَلالِ وَالاِکْرامِ، وَصَلَّي اللهُ عَلي مُحَمَّد رَسُولِهِ وَآلِهِ الطّاهِرينَ، وَسَلَّمَ تَسْليماً کَثيراً.

اي صاحب جلالت و بزرگواري و درود خدا بر محمّد پيامبرش و بر آل پاکش باد و سلام بسيار بر ايشان باد.

اين مناجات از مناجات‌هاي پر ارزش ائمّه(عليهم‌السلام) است و داراي مضامين عاليه‌اي است که در هر وقت حضور قلبي باشد، خواندن آن و فکر کردن در مفاهيم آن، مناسب است.

 

فضيلت شعبان

رسول خدا صلي‌الله عليه و آله فرمودند: ان رجب شهرالله و شعبان شهري و شهر رمضان شهر امتي؛ رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است.

 همچنين فرمودند: شعبان شهري رحم‌اللّه من أعانني علي شهري؛ شعبان ماه من است خدا بيامرزد کسي که مرا به ماه من اعانت کند و نيز در حديثي ديگر پيامبر(ص) مي‌فرمايد: ماه شعبان ماهي است که اعمال انسان‌ها بالا مي‌رود در حاليکه مردم از آن غفلت مي‌کنند.