سهم تقريبا صفر ايران از «جاده ابريشم»

به گزارش خبرگزاري فارس؛ رسانه‌هاي چيني در 15 نوامبر 2024 خبر دادند که صدهزارمين قطار باري مسير چين-اروپا از «چونگ‌کينگ» در جنوب غرب‌چين به‌سمت «دويسبورگ» آلمان حرکت کرد. چندين دهه است که قطارهاي باري چين-اروپا راه‌اندازي شده‌اند و به تدريج رونق گفته‌اند؛ اين شبکه 125 شهر را از طريق 93 مسير منظم قطار با سرعت 120 کيلومتر در ساعت به هم متصل مي‌کند.

به لحاظ بين‌المللي، اين شبکه در 25 کشور اروپايي و 227 شهر، همچنين بيش از 100 شهر در 11 کشور آسيايي گسترش يافته است. بر اساس گزارش شرکت گروه راه‌آهن دولتي چين (China Railway)، اين قطارها به صورت هفتگي با 7 سفر خروجي و 6 سفر برگشتي فعاليت مي‌کنند؛ اين 100 هزار قطار بيش از 11 ميليون TEU (واحد معادل بيست فوت) کالا در سراسر اوراسيا جمع کرده است که ارزشي معادل 420 ميليارد دلار داشته است.

تنوع کالاهايي که در اين مسير مبادله شده‌اند به 53 دسته رسيده و 50 هزار کالا در اين زمان، با اين قطارها ردو بدل شده؛ به‌طوري‌که سهم محصولات با فناوري پيشرفته و ارزش افزوده بالا، سال به سال در حال افزايش است.

اين کالاها شامل خودروهاي آلماني، سيب‌هاي لهستاني، پنير هلندي، آرد قزاقستاني، محصولات IT مانند لپ‌تاپ‌ها و چاپگرها، پوشاک، کفش، کلاه، خودرو و قطعات، لوازم خانگي، غذا، چوب، مبلمان، مواد شيميايي و تجهيزات ماشين‌آلات هستند.

براي مثال تجارت سيب ميان چين و لهستان در سال 2023 نسبت به سال گذشته 23.2 درصد افزايش يافته است. در حالي که حمل‌ونقل دريايي اين مسير حدود 40 روز طول مي‌کشد، سرويس قطار باري مي‌تواند مدت زمان سفر ميان چين و لهستان را به حدود 14 روز کاهش دهد.

از سال گذشته، حمل خودروهاي با سوخت‌هاي جديد، محصولات باتري ليتيوم-يون و محصولات فتوولتائيک توليدشده در چين افزايش يافته است.

گلوبال تاميز در اين رابطه نوشته است، در بازه زماني سال‌هاي 2016 تا 2023، تعداد سفرهاي قطار باري چين ـ اروپا تقريبا 10 برابر افزايش يافته و از 1702 به بيش از 17 هزار سفر در سال رسيده است. ارزش کالاهاي حمل‌شده هم به ميزان چشمگيري افزايش يافته و از 8 ميليارد دلار در سال 2016 به 56.7 ميليارد دلار در سال 2023 رسيده و اين رقم در سال جاري از 58 ميليارد دلار عبور کرده است.

آمارها نشان مي‌دهد که زمان لازم براي اعزام هر 10 هزار قطار از 9 ماه ابتداي آغاز به کار اين مسير به 6 ماه کاهش يافته است.

رونق شهرهاي دورافتاده

قطارهاي باري چين نه تنها بسياري از شهرهاي دور از ساحل يا مرزها را رونق داده و به هاب‌هاي جديد تجارت بين‌المللي تبديل کرده که در سطح بين‌الملل هم باعث توسعه هاب‌هاي جديد لجستيک، مناطق صنعتي و مراکز تجاري شده‌اند.

در بندر «دويسبورگ آلمان»، فعاليت قطارهاي باري چين ـ اروپا بيش از 100 شرکت لجستيکي را جذب کرده و بيش از 20 هزار شغل ايجاد کرده است. در لهستان، ترمينال راه‌آهن «مالاشويکزه» شاهد رشد در تجارت بوده که به شدت اقتصاد محلي و توسعه اجتماعي را تقويت کرده است.

ابتکار «يک کمربند يک جاده»(BRI) که در سال 2013 معرفي شد، به توسعه سرويس قطار باري چين-اروپا کمک کرد. اين ابتکار به‌دنبال تقويت تجارت و ارتباطات ميان چين و کشورهاي مسير قديمي «جاده ابريشم» است. به همين ترتيب، سرويس قطار باري چين-اروپا به بخشي حياتي از «يک کمربند يک جاده» تبديل شده و تجارت و روابط اقتصادي ميان دو منطقه را تسهيل کرده است.

جايگاه ايران کجاست؟

ايران با توجه به جايگاه باستاني خود در جاده ابريشم که به عنوان يکي از مسيرهاي تجاري و فرهنگي مهم ميان شرق و غرب شناخته مي‌شود، نقش راهبردي در پروژه «يک کمربند يک جاده» چين دارد. در دوران معاصر، ايران به دليل موقعيت جغرافيايي خود و ارتباط با کشورهاي مختلف در منطقه، ظرفيت قابل‌توجهي براي مشارکت در اين طرح دارد.

به گفته کارشناسان، اما با وجود، اهميت راهبردي اين موقعيت، ايران نتوانسته است به طور کامل از تمامي ظرفيت‌هاي موجود در اين پروژه بهره‌برداري کند. ايران در برخي بخش‌ها، از جمله پروژه‌هاي زيرساختي و ترانزيتي، به طور محدود در اين طرح مشارکت کرده است و هنوز پتانسيل‌هاي زيادي براي توسعه همکاري‌ها در چارچوب پروژه «يک کمربند يک جاده» وجود دارد.

منابع:

* https://wdiarium.com/en/china-europe-freight-trains-make-100000-trips

* https://www.wam.ae/en/article/b67igdy-china-europe-freight-train-trips-hit-100000

*https://www.globaltimes.cn/page/202411/1323121.shtml

* https://www.chinadailyhk.com/hk/article/585004

*https://english.www.gov.cn/news/202412/02/content_WS674d1c04c6d0868f4e8ed960.html

*https://english.news.cn/20240728/2fed0e97358a479993e392ffc880af3c/c.html