سالمندان؛ 30 درصد جمعيت ايران در 1430

دکتر سيدمحمد طباطبايي در گفت‌وگو با ايسنا، با اشاره به اينکه طبق آخرين پيمايش ملي که در سال 1398 انجام شد در کشور ما تقريباً سه و نيم ميليون زوج نابارور وجود دارد، گفت: سالانه نيز حدود 88 هزار زوج به اين آمار اضافه مي‌شوند.

وي با تاکيد بر اينکه دو نوع ناباروري اوليه و ثانويه وجود دارد، بيان کرد: وقتي زوجي که تا به حال بچه‌دار يا باردار نشده‌اند دچار ناباروي مي‌شوند، به آن ناباروري اوليه مي‌گوييم. دليل اين نوع از ناباروري مي‌تواند مشکلات مادرزادي يا مشکلات اکتسابي باشد. ناباروري ثانويه نيز يعني زوجين بعد از يک بار تجربه بارداري که ممکن است موفق يا ناموفق بوده باشد، براي بار دوم قادر به بارداري نيستند که اين نوع از ناباروري مي‌تواند دلايل مختلفي داشته باشد.

وي با اشاره به اينکه هزينه‌هاي درمان ناباروري بويژه در صورت نياز به IVF و يا ساير روش‌هاي تهاجمي بسيار زياد است، تصريح کرد: زوجين نابارور علاوه بر نگراني‌هايي که در مورد روند و نتيجه درمان داشتند، براي تامين هزينه‌هاي درمان هم فشار زيادي را متحمل مي‌شدند، اما خوشبختانه بعد از تصويب قانون جواني جمعيت تمام اقدامات تشخيصي و درماني ناباروري تحت پوشش بيمه قرار گرفت.

طباطبايي افزود: بر اين اساس در مراکز دولتي 90 درصد هزينه‌ها تحت پوشش بيمه قرار گرفت، محدوديت سني قبلي اصلاح شد تا افراد تا 49 سالگي بتوانند از اين خدمات استفاده کنند. همچنين در مراکز خصوصي درمان ناباروري نيز 70 درصد هزينه‌ها توسط بيمه‌هاي پايه پرداخت مي‌شود.

وي تاکيد کرد: 40 درصد وظايف در قانون جواني جمعيت به عهده سازمان‌هاي ديگري به جز وزارت بهداشت است يعني اين وزارتخانه تنهايي نمي‌تواند مشکلات حوزه جمعيت را برطرف کند. مسلما فرهنگ‌سازي در بحث جمعيت يکي از اقدامات کليدي است، اما وزارت بهداشت هم علاوه بر حمايت‌هاي بهداشتي و درماني در فرهنگ سازي نيز نقش مهمي دارد.

طباطبايي فرهنگسازي در حوزه جمعيت را موضوعي مهم دانست و عنوان کرد: يکي از موارد قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت بحث آموزش و فرهنگسازي است که به دو بخش فرهنگسازي عمومي و فرهنگسازي سلامت تقسيم مي‌شود. به طور کلي نقش عوامل فرهنگي و نگرش‌ افراد بسيار موثر است.

وي افزود: در عين حال سياست‌ها و تبليغات وسيع براي کنترل جمعيت که طي 30 سال اخير در کشور جريان داشته است، به تدريج باعث تغيير فرهنگ عمومي و تمايل به فرزند کمتر شده است. اصلاح اين روند نيازمند برنامه‌ريزي و اجراي برنامه‌هاي فرهنگي براي افزايش اطلاع رساني به مردم در خصوص بحران جمعيت و لزوم داشتن جمعيت جوان است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکي ايران درخصوص وضعيت ارزيابي شرايط زاد و ولد در کشور طي ساليان آينده به ايسنا گفت: نرخ باروري يا TFR ميانگين تعداد فرزنداني است که يک خانم در سن باروري به دنيا مي‌آورد؛ اگر اين خانم با همسرش در نظر گرفته شوند و اين زوج دو فرزند داشته باشند، جايگزين خودشان افرادي را به جامعه آورده‌اند و در اين شرايط جمعيت نه افزايش پيدا مي‌کند و نه کاهش و رشد جمعيت تقريباً ثابت مي‌ماند.

او ادامه داد: با توجه به اينکه تمام زنان ممکن است تا پايان سن باروري خود زنده نباشند يا ازدواج نکنند اين عدد يعني نرخ جايگزيني عدد 2 خالص نيست و از 1.2 در کشورهاي توسعه يافته تا 3.2 در کشورهاي درحال توسعه متغير است.

طباطبايي با بيان اينکه در کشور ما متاسفانه از سال 79 نرخ باروري زير حد جايگزيني قرار گرفته است، بيان کرد: در حال حاضر نرخ باروري ما 1.65 است. اگر در طولاني مدت نرخ باروري کمتر از حد جايگزيني باشد، جمعيت کاهش پيدا مي‌کند و به سمت سالمندي مي‌رود. آمارها نشان مي‌دهند که نرخ رشد جمعيت کشور از 1.2 در سال 1395 به حدود 0.6 در سال 1400 رسيده است. به عبارتي، در عرض 5 سال، نرخ رشد جمعيت کشور 50 درصد کاهش يافته است.

او با تاکيد بر اينکه ما با سرعت به سمت سالمندي جمعيت حرکت مي‌کنيم، اضافه کرد: طبق پيش‌بيني‌ها در سال 1430 حدود 30 درصد جمعيت کشور ما سالمند هستند. در سال 1430 پنجره جمعيتي کشور از نظر اقتصادي بسته مي‌شود، يعني نسبت افراد در سن کار و توليد کمتر از 60 درصد جمعيت مي‌شود، اما با در نظر گرفتن سن باروري، ما کمتر از 8 سال ديگر براي حل اين بحران فرصت داريم که 3 سال اول آن فرصت طلايي است؛ علت آن هم درصد جمعيت خانم‌هاي در سن باروري است که هر چه جلوتر مي‌رويم اين درصد کاهش پيدا مي‌کند.