20 سال معطلي براي پروژه‌اي که مي‌توانست بازي زنگزور را عوض کند

به گزارش خبرگزاري فارس، اين بندر با 1300 هکتار وسعت، 15 پست اسکله و دسترسي مستقيم به شبکه ريلي کشور، توانايي جابه‌جايي بيش از 10 ميليون تن کالا در سال را دارد. اما پروژه‌اي کليدي در دل آن يعني اسکله رو-رو ريلي، بيش از 20 سال است به دليل کمبود اعتبارات و مشکلات اجرايي نيمه‌کاره رها شده است.

اسکله رو-رو قرار بود امکان تخليه و بارگيري مستقيم کاميون‌ها و واگن‌ها از کشتي به خشکي را فراهم کند؛ ظرفيتي که مي‌توانست زمان و هزينه ترانزيت کالا ميان ايران و کشورهاي حاشيه خزر را به حداقل برساند و موقعيت کشورمان را در کريدور بين‌المللي شمال- جنوب تثبيت کند. اما تأخير طولاني در تکميل اين پروژه باعث شد ايران از معادلات کليدي منطقه جا بماند.

کارشناسان معتقدند اگر اين اسکله و مسير ريلي آن در زمان مناسب به بهره‌برداري مي‌رسيد، ايران مي‌توانست سهم بيشتري از ترانزيت کالا به روسيه و آسياي ميانه کسب کند و مانع وابستگي بيش از حد به مسيرهاي غربي، به‌ويژه آذربايجان شود.

حال آن‌که عدم تکميل پروژه، دست بالاي رقبايي مانند باکو را تقويت کرده است؛ تا جايي که کريدور زنگزور، مسيري که با حمايت ترکيه و توجه تازه آمريکا در حال شکل‌گيري است، امروز به يکي از جدي‌ترين چالش‌هاي ژئوپليتيکي ايران بدل شده است.

اين در حالي است که ظرفيت‌هاي تجاري اميرآباد کم‌نظير است؛ تنها سالانه حدود 7.5 ميليون تن کالاي صادراتي از بنادر آستاراخان، آکتائو، باکو و ماخاچ‌کالا وارد اين بندر مي‌شود.

با اين وجود، فقدان اسکله رو-رو و تأخير در اتصال ريلي باعث شده روابط اقتصادي ايران با همسايگان خزر، حتي روسيه، هنوز در سطح تجاري‌سازي گسترده قرار نگيرد.

مهدي يونسي‌رستمي، استاندار مازندران، اخيراً با بازديد سرزده از پروژه تقاطع ريلي بندر اميرآباد، بر ضرورت تسريع در اجراي آن تأکيد کرد و وعده اختصاص هفت هزار ميليارد ريال بودجه را يادآور شد.

او معتقد است تکميل اين زيرساخت نه‌تنها موقعيت اقتصادي شرق مازندران را دگرگون مي‌کند، بلکه جايگاه ملي ايران را در زنجيره‌هاي ترانزيتي ارتقا مي‌دهد.

با اين حال، پرسش جدي باقي مي‌ماند: چرا پروژه‌اي با چنين اهميتي که مي‌توانست معادلات قفقاز را تغيير دهد و توازن تجاري ايران را به نفع کريدورهاي شرقي و مياني درياي خزر برگرداند، بايد دو دهه در پيچ‌وخم وعده‌ها و مشکلات اجرايي گرفتار بماند؟

امروز که رقباي منطقه‌اي مسيرهاي جايگزين را فعال کرده و بازيگران فرامنطقه‌اي مانند آمريکا نيز وارد صحنه شده‌اند، تکميل فوري اسکله رو-رو و اتصال ريلي بندر اميرآباد بيش از يک ضرورت اقتصادي، يک الزام راهبردي براي حفظ منافع ملي ايران در قفقاز و درياي‌خزر به شمار مي‌رود.