رمضان و فرهنگ زندگي

ماه و تقسيم زمان به ايام، در فرهنگ اسلام معنادار است. ايام الله، از خلقتي عجيب داراي ظاهر و باطن پرده بر مي‌دارد، موجودي که ظاهرش وجه نماديني براي معرفي باطن اوست.

ماه مبارک، ماه ماه‌هاي خداست. ضيافت خداست و بر عکس مهماني‌هاي دنيوي ماه روزه و گرسنگي و تشنگي است. اين گرسنگي و تشتگي و اعمال ديگر ماه مبارک، يک سلوک در دنيا و زيستن سعادتمندانه دنيوي براي مشق و تربيت و عبوديت با هدف زندگي ابدي و سعادت فرادنيوي است. تهيگي از دنيا تا در قلب، روزه دار نور خدا فروزش شديد گيرد. بدين سان تشنگي و گرسنگي، تفسير عرفاني و حتي سياسي /اجتماعي را پذيرفته است؛ اما من بنا را به کنجکاوي بر آشکارترين وجه همگاني ماه رمضان مي‌نهم و بر اساس آن مي‌کوشم ويژگي پر عظمتش را بنا به ذخاير معارف قرآني در يابيم... لازم نيست به تکرار سخن مکرر در باره آن بپردازيم. آنقدر در اين درياي متبرک جواهر و انوار گوهرين و برکات براي حيات طيبه وجود دارد که تماشاي اين معارف خود يک عمر ‌ و عمرها مي‌خواهد ‌.

شمايلي که ماه مبارک رمضان مي‌سازد از منظر جهان زيست انساني از چنان روشني و تعالي و فرهتگمندي عظيمي برخوردار است که حيرت انگيز است. اين ماه در دل خود ارکان يکتاي فرهنگ سعادت و آدميت در مقياس تربيت فردي و اجتماعي را تا ظهور روزگار عدل موعود و زندگي انساني و اسلامي کامل تحت امامت انسان کامل عج گرد آورده است. رمضان المبارک، طرح استراتژيک توسعه زندگي اسلامي مسلمانان است در همه زمان‌ها تا به ويژه در عصر غيبت، بر اساس حضور امام غائب، از مهلکه‌هاي هولناک به سلامت عبور کنند.

ارکان اعظم راهنمايي عملي در ماه رمضان گرد آمده تا از خود اين ماه عيناً خود يک فرهنگ زنده و عامل و مؤثر و کارا و رباني بسازد، نه زماني براي گفتگو در باره فرهنگ. رمضان متبرک نام ديگر زيستن در فرهنگ، با فرهنگ و براي همگن شدن با فرهنگي است در دنيا که نامش بندگانه زيستن است. اين ماه خدا و ضيافت خدا براي انسان است تا زندگي الهي را بر متن فرهنگ خدايي طي کند و براي اين فرهنگ زندگي پاک و امر عظيم در رمضان گرد آورده شده: نزول قرآن عظيم، پيامبر اعظم، علي ولي الله، امامان معصوم و ميراث معرفتي و راه داني و راهنمايي رمضاني‌شان که در ادعيه مأثوره چون دعاي افتتاح و دعاي ابوحمزه و دعاي سحر و... براي رمضان‌هاي همه زمان‌ها تا قيامت محفوظ است و نور بخش تر و زندگي بخش تر از همه، حضور خاص امام زنده، در اصل ذخيره خدا و مجري اسلام کامل، ارواحنا له الفداء، صاحب امر، امام زمان عج، در اين ماه با امصاي تقدير هستي آتي و رمضاني که به فطر ختم مي‌شود و فطر را گشايش همه مسير و درخواست و تربيت و عصاره فرهنگ کرده است و در پايان رمضان محصول فرمان پذيري و در اصل فرهنگ پذيري قرار داده است.

هر ايدئولوژي و فلسفه و تفکري براي توضيح زندگي و چگونه زيستن، متکي بر چهار چوب نظري و مباحث بنيادين و فرهنگ و مجموعه ارزشي و راه‌هاي طي طريق خاص خود است ‌؛ اما اسلام بجاي مباحث انتزاعي و مجرد، راه عملي را براي معرفت به حيات انتخاب کرده است: راه مبارک رمضان را! خدا رمضان مبارک را موجودي آفريد که عصاره فرهنگ اسلام را با ورود در خزينه دريايي‌اش در وجود اهل شنا در رمضان جاري مي‌سازد.

اين يک معجزه، يک دهش يک آموزش و يک لطف و افاضه فيض و راه روشن مؤمن بودن و و مؤمن زيستن و مدام شدن است. خداي مهربان و پرودرگار رحمان رحيم براي ادراک اين ماه و توفيق دوستي و همنشيني با آن و زندگي رستگار اسلامي، با برکات ويژه، مسلمانان ولو افراد ناتوان از خواندن و نوشتن را فرهنگمند مي‌کند. با اين ماه انسان مسلمان با ايمان، امکان مي‌يابد با روش تربيتي رب العالمين، غرق فرهنگ نوري و حامل ارزشهاي اسلام شود. جذب ارزشهاي ناب الهي ي اسلام، از طريق شگفت انس و دوستي و محبت با يک ماه مبارک.

زيستن در جان يک ماه يک معجزه خاص پروردگار يکتا براي مومنان دين حق خاتم است. ببينيم عناصر عظمت اين ماه کدام است؟ صرفاً توجه به نقش و بسامد کانوني و تکرار کلماتي خاص در متن حيات رمضان المبارک، در همان وهله اول، عظمتي را معرفي مي گند که ما را تکان مي‌دهد. دوباره اين آيات و کلمات را تأمل کنيم:

شب قدر، ماه نزول قرآن، يک ماه مشق ترک گناهان کوچک و بزرگ، واجب بودن روزه و دم فرو بستن از سخن و کرداري که مبطل روزه است. دعاهاي فراوان و مکرر هر روزه، با قدرت تربيت اعتقادي و قلبي و شناختي و اخلاقي نيرومند و طلب وسعت رزق حلال و ارزاق معنوي چون حج بيت الله الحرام؛ و ديدار با نبي و زيارت قبر نبي اکرم صلوات الله عليه و آله، تقاضاي قرب به مواقف کريمه ومشاهد شريفه و همگاني کردن تقاضاهاي که درباقي ايام تنها به اولياء الله و پيامبران و معصومانه وعده اجابتشان داده شده است.