ديدار محرمانه ارمنستان و ترکيه در وين براي عادي‌سازي روابط

خاندانيان در اين خصوص اظهار داشت: «در اين ديدار، موضوعات مربوط به عادي‌سازي روابط ميان دو کشور مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت. طرفين بر تسريع در بازگشايي مسيرهاي ارتباطي و ساير زيرساخت‌هاي منطقه و توسعه روابط اقتصادي تأکيد کردند.»

هيئت ارمنستاني پس از اين ديدار که در حاشيه مجمع پارلماني سازمان امنيت و همکاري اروپا (OSCE) برگزار شد، جزئيات بيشتري ارائه نکرد و مشخص نيست که اين گفتگو به ابتکار چه طرفي صورت گرفته است. طرف ترک نيز تاکنون هيچ‌گونه گزارشي در مورد اين ديدار منتشر نکرده است.

ليليت گالستيان، عضو مخالف هيئت ارمنستاني، در اين نشست حضور نداشت.

وي در مصاحبه با خبرنگاران اعلام کرد که شخصاً از شرکت در اين ديدار امتناع ورزيده است.

اين نماينده مخالف در ادامه افزود: «نمي‌توانم بگويم که ابتکار اين ديدار از سوي چه کسي بوده است. به من در مورد اين ديدار اطلاع دادند و من آن را رد کردم. ديدگاه‌هاي خود را در مورد دو کشور متجاوز و نسل‌کش، يعني هم ترکيه و هم آذربايجان، در سخنراني رسمي خود، چه ديروز، چه امروز و چه به طور کلي، با استفاده از تمامي فرصت‌هاي ممکن در سازمان امنيت و همکاري اروپا، بيان کرده‌ام.»

خبرنگاران ارمني اعلام کردند که تلاش‌ها براي کسب اطلاعات بيشتر از اعضاي هيئت ارمنستاني در خصوص جزئيات ديدار با طرف ترک بي‌نتيجه ماند و آن‌ها در طول روز به تماس‌ها پاسخي ندادند.

مسئله ارمنستان-ترکيه همچنين مورد توجه رئيس مجلس ملي ارمنستان نيز قرار دارد.

آلن سيمونيان نيز در اين روزها در سفري کاري به ايتاليا به سر مي‌برد. وي در ديدار با همکاران بين‌المللي خود، پروژه «چهارراه صلح» را تشريح و بر اهميت بازگشايي مرز ارمنستان و ترکيه تأکيد کرد.

سيمونيان تصريح کرد: «جمهوري ارمنستان مجدداً تعهد خود را به کمک به صلح و ثبات منطقه‌اي اعلام مي‌کند و اميدوار است که مذاکرات با ترکيه در مورد بازگشايي مرزها به نتيجه برسد.»

روند عادي‌سازي روابط ارمنستان و ترکيه سه سال پيش آغاز شد. با اين حال، تاکنون هيچ توافق سياسي بين ايروان و آنکارا به مرحله اجرا نرسيده است. آخرين ديدار مذاکره‌کنندگان اصلي، روبن روبينيان و سردار قيليچ، در تابستان سال گذشته انجام شد. مقامات آنکارا پنهان نمي‌کنند که عادي‌سازي روابط ارمنستان و ترکيه مستقيماً با روابط ارمنستان و آذربايجان مرتبط است.

در مجمع پارلماني سازمان امنيت و همکاري اروپا در وين، رئيس هيئت ارمنستاني براي تأکيد بر تعهد ايروان به صلح، حتي به نماينده آذربايجان نيز پاسخ منفي نداد.

خاندانيان اظهار داشت: «نه به اين دليل که استدلال متقابلي ندارم، بلکه به اين دليل که من به صلح باور دارم. ارمنستان به صلح پايبند است.»

در مقابل، نماينده مخالف دولت ارمنستان به موضوع اسراي جنگي ارمني در زندان‌هاي باکو و محاکمه آن‌ها پرداخت.

ليليت گالستيان اعلام کرد که بازداشت‌شدگان مورد شکنجه قرار مي‌گيرند و شواهدي در اين زمينه وجود دارد و آن‌ها صرفاً به دليل ارمني بودن، به عنوان تروريست محاکمه مي‌شوند.

ليليت گالستيان، نماينده فراکسيون «هايستان» در مجلس ملي ارمنستان، گفت: «برخلاف اظهارات باکو مبني بر برگزاري دادگاه‌هاي علني، ورود هرگونه سازمان بين‌المللي، از جمله رسانه‌ها، به اين دادگاه‌ها ممنوع است. روبن واردانيان، چهره شناخته‌شده بشردوستانه که هرگز سابقه نظامي نداشته است، در دادگاه نظامي محاکمه مي‌شود. با توجه به اين واقعيت‌ها، من رسماً پيشنهاد مي‌کنم که مجمع پارلماني سازمان امنيت و همکاري اروپا يک مأموريت نظارتي براي بررسي اين دادگاه‌ها انجام دهد.»

برخلاف اين نماينده مخالف، در سخنراني‌هاي نمايندگان حزب حاکم ارمنستان که تاکنون در وب‌سايت پارلمان اين کشور منتشر شده، هيچ اشاره‌اي به موضوع اسرا نشده است. نمايندگان دولت پاشينيان عمدتاً بر دستور کار صلح ارمنستان-آذربايجان و بازگشايي مسيرهاي ارتباطي متمرکز شده‌اند.

ليليت گالستيان، نماينده مخالف معتقد است که سکوت نمايندگان حزب «پيمان مدني» (حزب حاکم) در اين زمينه غيرقابل‌قبول است، به ويژه در اين روزها که روبن واردانيان از باکو در مورد فشارهاي وارده هشدار مي‌دهد.

گالستيان در گفتگو با خبرنگاران تصريح کرد: «اين مسئله کاملاً در راستاي سياست‌هاي دولت قرار دارد. آن‌ها قبل از کنفرانس اقليمي COP29 در مورد اسراي جنگي ارمني صحبت نکردند، در داخل ارمنستان صحبت نمي‌کنند و در خارج از کشور نيز صحبت نمي‌کنند. از ديدگاه اين تيم سياسي، منافع سياسي و ملي اقتضا نمي‌کند که در اين خصوص صحبت کنند. اين ديگر مسئله سياسي نيست، بلکه مسئله حيثيت ملي است.»

رئيس مجلس ملي ارمنستان موضوع اسرا را در ديدار با مقامات ايتاليايي مطرح کرده، اما رسانه‌هاي پارلماني در مورد جزئيات و نحوه تأکيد وي بر اين مسئله گزارشي منتشر نکرده‌اند.