دلارزدايي و تحريم‌ناپذيري ريال در پيمان پولي ايران و روسيه‌

محسن کريمي در يک برنامه تلويزيوني با اشاره به صحبت‌هاي رئيس کل بانک مرکزي در رابطه با اولين توافق پولي ميان ايران و روسيه و اتصال شبکه کارتي «مير روسيه» به شبکه شتاب ايران از هفته اول شهريور ماه به عنوان يکي از مواد توافق پولي ميان ايران و روسيه، به جزئيات پيمان پولي اخير در راستاي فرايند دلار زدايي ميان دو کشور اشاره کرد و گفت: اقدامات متقابل و مشترکي که بانک‌هاي مرکزي ايران و روسيه داشتند، تقريبا از ابتدي دولت سيزدهم شروع شد که در پايان دولت سيزدهم به نتيجه رسيد.

وي اظهار کرد: چهار اقدام مهم و راهبردي در دستور کار بانک‌هاي مرکزي دو کشور قرار داشت که دو اقدام آن يعني روابط کارگزاري با پول ملي و زيرساخت‌هاي پيام رسان بانکي دو کشور به هم متصل شده بودند که طي آن، همه بانک‌هاي ايراني و روسي امکان ارسال پيام‌هاي استاندارد بانکي را به يکديگر داشتند. براي بهره برداري از اين دو زيرساخت ريل گذاري شده لازم بود دو اقدام ديگر انجام شود که يکي امضاي تفاهم نامه پيمان پولي ميان دو کشور بود و اقدام ديگر امکان پرداخت‌هاي کارتي براي مسافران دو کشور بود.

 معاون امور بين‌الملل بانک مرکزي افزود: اين دو اقدام نهايي شده و از هفته‌هاي آينده عملياتي مي‌شود؛ به عبارتي مسافران ايراني و روسي مي‌توانند از کارت‌هاي بانکي خود هم در دستگاه‌هاي خود پرداز و هم دستگاه‌هاي کارتخوان در دو کشور استفاده کنند.

خط معاوضه نقدينگي

کريمي با اشاره به جزئيات پيمان پولي اخير ميان ايران و روسيه گفت: پيمان پولي که بين دو بانک مرکزي منعقد شده از نوع خط معاوضه نقدينگي ميان دو کشور است. که يک رويکرد براي دلار زدايي و کاهش خطرات تحريمي است که يک اقدام تحريم ناپذير محسوب مي‌شود. به عبارت ديگر، پول ملي هر کشوري را غير قابل تحريم مي‌کند.  

وي بيان کرد: همه کشورها طي دهه‌هاي گذشته مبادلات خود را با دلار انجام مي‌دادند که طي دو الي سه دهه گذشته يورو نيز به عنوان يک ارز مبادله‌اي و تجاري وارد تجارت بين‌الملل شد، اما از دهه گذشته، برخي کشورهاي مستقل به سمت رويگرداني از دلار و يورو رفتند و تصميم به استفاده از پول‌هاي ملي خود گرفتند که داراي ريسک است و ابزارهاي پوشش ريسک براي آنها وجود ندارد.

معاون امور بين‌الملل بانک مرکزي ادامه داد: با اين حال بانک‌هاي مرکزي اين کشورها در يک اقدام نوآورانه شروع به کاهش ريسک پول‌هاي ملي خود از طريق قراردادهاي معاوضه کردند و کشور ايران نيز که يک کشور تحت تحريم است، طي چند سال گذشته اين رويکرد را اتخاذ کرد و امروز متعاقب اين پيمان پولي صادر کننده ما صادرات خود را به ريال انجام مي‌دهد، همان گونه که صادر کننده روسيه صادرات خود را با روبل انجام مي‌دهد که اين يک اتفاق مهم است.

 کريمي ادامه داد: تصوري که در گذشته و دهه قبل وجود داشت، اين بود که ما بايد به سمت مبادله با پول ملي ديگر کشورها حرکت کنيم، اما ما با اين الگو قصد داريم که با هر کشوري که مبادله مي‌کنيم تجارت خود را با پول‌هاي ملي خود انجام دهيم. وقتي که اين زيرساخت وجود داشته باشد، تجار دو طرف نياز به استفاده از دلار و يورو ندارند و ما ريالي که صادرکنندگان ما به دست مي‌آوردند به عنوان ريال برون مرزي، مي‌توانند در مرکز مبادله ارز و طلا آن را به نرخ مبادله‌اي به دلار و يورو تبديل کنند، بنابراين يک مشوق صادراتي نيز براي صادرکنندگان ايراني به روسيه ايجاد مي‌شود.

 وي با اشاره به مراحل اجرايي پيمان پولي و امکان استفاده از شبکه کارتي دو کشور گفت: بايد اشاره داشت که کشورها کارت‌هاي بانکي خود را در چارچوب مستر و ويزا به ديگر کشورهاي متصل مي‌کنند اما وقتي که چارچوب مستر و ويزا و ساير ابزارهاي غربي، برخي کشورها را تحريم مي‌کنند، نمي‌توان دست روي دست گذاشت. ايران يک شبکه کارتي بومي و گسترده‌ با سابقه تقريبا 20 ساله دارد که آن را به شبکه پرداخت کارتي مير روسيه متصل کرده‌ايم و دو شبکه را به يکديگر بدون استفاده از مستر و ويزا متصل مي‌شوند.

معاون امور بين‌الملل بانک مرکزي در پايان خاطر نشان کرد: در اين راستنا، يک گام بزرگ برداشته شده است و قصد داريم با کشورهاي جهان از طريق کارت بانکي و شبکه ارزي ميان دو طرف فرايندهاي مالي و پولي خود را انجام دهيم. البته اين گام بزرگ يک فرايند طولاني است و به زمان نياز دارد و تقريبا دو سال است که در حال کار بر روي اين اقدامات هستيم و از اول شهريور ماه کارت‌هاي بانکي ايران در خودپردازهاي روسيه قابل استفاده هستند و در فاز دوم و تا پايان سال ميلادي جاري، کارت‌هاي بانکي روسيه در پذيرنده‌هاي فروشگاهي ايران، پذيرش مي‌شوند و بعد از پايان سال جاري ميلادي وارد فاز سوم مي‌شويم که کارت‌هاي بانکي ايراني در پذيرنده‌هاي فروشگاهي روسيه، پذيرش مي‌شوند. به عبارتي از ابتداي شهريور ماه از طريق کارت‌هاي بانکي ايراني مي‌توان از خودپردازهاي روسيه، روبل برداشت کرد.