درمان سرطان با ويروس‌ آغاز شد

مصطفي قانعي در نشست خبري که در محل معاونت علمي برگزار شد، اظهار کرد: براساس قانون برنامه هفتم، جمهوري اسلامي ايران بايد به جايگاه مرجعيت علمي در زيست مهندسي دست پيدا کند. مسئوليت اين حوزه به معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري سپرده شده و ستاد ما مسئوليت اجرايي کردن اين برنامه را بر عهده دارد.

برنامه‌هاي معاونت علمي براي تحقق اهداف برنامه هفتم در زيست فناوري

وي ادامه داد: امروز در وضعيتي قرار داريم که آيين‌نامه مربوط به اين موضوع در دولت تصويب شده و زنجيره‌هاي ارزشي که بايد به تدريج تحقق پيدا کند، در دست اقدام است. يکي از نکات مهم در قانون برنامه هفتم، مشخص شدن سهم معاونت علمي از رشد اقتصادي کشور است. سهم اقتصاد دانش‌بنيان از اين رشد 7 درصد است و ما مسئول تحقق 1.6 درصد از اين رشد در حوزه زيست مهندسي هستيم.

وي افزود: بر اساس تاکيدات مقام معظم رهبري، اين مسئله بايد در ابتداي قانون برنامه به آن پرداخته شود و نبايد به سال‌هاي آخر موکول شود. علت تشکيل اين جلسه، روشن شدن جزئيات برنامه معاونت علمي در ارديبهشت ماه براي تحقق برنامه هفتم و هماهنگي بين دستگاه‌ها است.

قانعي در ادامه گفت: ما زنجيره‌هايي را تهيه کرده‌ايم که علم و فناوري کمک مي‌کند تا اقتصادي در اين حوزه شکوفا شود. همچنين بايد تمام دستگاه‌هاي اجرايي ذيربط به شکل همگرايي روي اين موضوع متمرکز شوند و اعتبارات لازم را براي تحقق اين اهداف اختصاص دهند.

دبير ستاد زيست فناوري سلامت و فناوري‌هاي پزشکي همچنين اشاره کرد: اين اولين بار است که نقشه‌اي تهيه مي‌شود و تکليف هر استادي در هر دانشگاه مشخص شده است. تا به حال نقشه‌هاي زيادي تدوين شده اما هيچ برنامه اجرايي براي آنها وجود نداشت. خوشبختانه، در اقدامي که هفته گذشته صورت گرفت، هماهنگي بين دستگاه‌ها براي تحقق اين نقشه در سطح استادان دانشگاه و دانشجويان طراحي شده است و اميدواريم به زودي شاهد نتايج آن باشيم.

قانعي همچنين به موضوع نظارت و ارزيابي در اين برنامه اشاره کرد و گفت: به زودي ابلاغ خواهد شد که هر دانشگاهي ماموريت خود را براي تحقق زيست مهندسي بداند و اعتباراتي براي آن تخصيص يابد. براي ثبت پيشرفت‌ها، سامانه‌اي طراحي شده که در دسترس همه دانشگاه‌ها قرار دارد و هر استادي مي‌تواند موضوعات مربوط به خود را در آن وارد کند. اين سامانه به ما کمک مي‌کند تا ببينيم آيا دانشگاه‌ها وظايف خود را انجام مي‌دهند يا نه و اعتبارات بايد متناسب با فعاليت‌ها تخصيص يابد.

گرنت زيست فناوري به دانشگاه‌ها اختصاص مي‌يابد

دبير ستاد زيست فناوري سلامت و فناوري‌هاي پزشکي ادامه داد: بنياد علم ايران که مسئوليت پيشبرد تحقيقات را دارد، قرار است بودجه پژوهشي را تامين کند و به شکل گرنت به دانشگاه‌ها ارائه دهد. اين زنجيره به ما کمک مي‌کند تا از ابتداي زنجيره تا انتهاي آن، مسئوليت‌ها مشخص شود.

وي همچنين اشاره کرد: سامانه زيست مهندسي به‌زودي در دسترس قرار خواهد گرفت. اين سامانه به همه افراد مرتبط از جمله اساتيد، معاونين تحقيقات وزارتخانه‌ها و بنياد علم ايران دسترسي خواهد داد. هدف ما اين است که با همکاري و هماهنگي بين دستگاه‌ها، به مرجعيت علمي در اين حوزه دست يابيم.

قانعي افزود: ما هميشه در برنامه‌ريزي‌ها با چالش بودجه مواجه بوديم، اما هماهنگي‌هاي لازم با سازمان برنامه و بودجه صورت گرفته تا اعتبار لازم براي اين برنامه تامين شود. ما بايد به اين نکته توجه کنيم که بعد از رسيدن به توانمندي، بايد خريداران و بازار مناسب براي محصولات و خدمات خود را شناسايي کنيم.

تبديل موضوع تحقيق استاد به اقتصاد دانش بنيان

وي گفت: از همان ابتداي تحقيق، شرکت‌هاي زيست مهندسي مرتبط با هر استاد مشخص مي‌شوند و مشوق‌هايي براي اين شرکت‌ها در نظر گرفته شده است. هدف اين است که موضوع تحقيق استاد به اقتصادي تبديل شود که سهم زيست مهندسي در آن 8 درصد رشد اقتصادي را محقق کند.

کاهش مصرف آنتي بيوتيک با ورود پروبيوتيک ها به حوزه امنيت غذايي

وي اضافه کرد: ما با وجود تجربه قبلي و تمرين در اين حوزه، نقايص را شناسايي و برنامه‌اي جامع طراحي کرده‌ايم. يکي از حوزه‌هاي مهمي که به آن پرداخته‌ايم، امنيت غذايي و زيست فناوري صنعتي است. به عنوان مثال، ورود پروبيوتيک‌ها به حوزه امنيت غذايي مي‌تواند به کاهش مصرف آنتي‌بيوتيک‌ها کمک کند.

قانعي در ادامه به بحث تخمير و کاربرد آن در صنعت غذا اشاره کرد و گفت: تخمير يکي از فرآيندهاي مهم در صنعت غذا است که مي‌تواند به بهبود کيفيت محصولات کمک کند. ما پيش‌بيني کرده‌ايم که با ورود به عرصه مخمرها، ظرفيت اقتصادي تا 150 ميليون دلار در اين حوزه ايجاد شود.

وي افزود: بايد توجه کنيم که با استفاده از تکنولوژي‌هاي نوين، مي‌توانيم محصولات سالم‌تري توليد کنيم و به سلامت جامعه کمک کنيم. اين برنامه‌ها و زنجيره‌هاي ارزش، به ما اين امکان را مي‌دهد که به مرجعيت علمي در حوزه زيست مهندسي دست يابيم.

دبير ستاد زيست فناوري سلامت و فناوري‌هاي پزشکي به پيشرفت‌هاي حوزه دارو اشاره کرد و گفت: خوشبختانه ما از سال‌هاي قبل در زمينه انسولين و پلاسما فعاليت کرده‌ايم و امسال با کمک صندوق نوآوري و شکوفايي و سازمان برنامه و بودجه، اعتبار خوبي براي اين حوزه در نظر گرفته شده است. هدف ما کاهش وابستگي به واردات انسولين و پلاسما به 10 درصد وضع موجود است.

رتبه 12 در سلول و ژن درماني را داريم

همچنين به حوزه سلول‌هاي بنيادي و ژن درماني اشاره کرد و افزود: اين حوزه بالاترين ارزش افزوده اقتصادي را در دنيا دارد و ما در حال حاضر در رتبه دوازدهم جهاني از لحاظ محصولات ژن درماني و سلول درماني قرار داريم. هدف ما اين است که تا پايان برنامه هفتم به يکي از پنج کشور برتر دنيا در اين حوزه تبديل شويم.

وي خاطرنشان کرد: ما انتظار داريم که از 14 مرکز مشخص شده در حوزه ژن درماني، هر کدام سه محصول را تا پايان برنامه به صنعت يا مرحله درمان وارد کنند. اين در حالي است که تجربه‌هاي موفق گذشته نشان داده‌اند که اين تکنولوژي در دسترس ماست و بايد توسعه يابد. هدف ما اين است که با پيشرفت در اين حوزه، به بيماران کمک کنيم و روش‌هاي درماني جديدي ارائه دهيم.

درمان با ويروس‌ها آغاز شد

قانعي با بيان اين مطلب که پيش‌بيني ما اين است که در حوزه ژن و سلول درماني، ايران به مرجعيت خواهد رسيد.، گفت: در حال حاضر، درمان با ويروس‌ها آغاز شده و بيماران انتخاب شده‌اند و اين فرايند با موفقيت انجام شده است. در بحث سلول درماني، يک شرکت جديد تأسيس شده و موفقيت‌هايي نيز کسب کرده است.

وي با اشاره به اينکه در ايران، حدود 200 شرکت دانش‌بنيان وجود دارد که در زمينه توليد محصولات و ابزارهاي مرتبط با اين حوزه فعاليت مي‌کنند، تصريح کرد: توجه به اين نکته ضروري است که اگر يک کشور براي تمامي ابزارهاي فناوري خود وابسته به واردات باشد، به‌عنوان مرجع نمي‌تواند شناخته شود. به همين دليل، زيرساخت‌ها و زنجيره‌هاي تأمين بايد به تدريج توسعه يابند تا سهم ايران در منطقه افزايش يابد.

درمان تومور مثانه با ويروس

وي گفت: در حال حاضر، درمان تومور مثانه با استفاده از ويروس به موفقيت اوليه رسيده است. اما تا زماني که سازمان غذا و دارو اين روش را به عنوان يک محصول تأييد نکند، نمي‌توانيم بگوييم که اين درمان براي عموم قابل استفاده است. ما در حال حاضر سه بيمار داريم که هنوز در مرحله تحقيق هستند و به مرحله خدمت نرسيده‌ است. آنچه که امروز بيان مي‌کنيم در مرحله خدمت است، اما تحقيقات در حال انجام است و مجوزها در حال اخذ شدن هستند.

محصول سلولي براي رد پيوند

وي ضمن بيان اين مطلب که ما يک محصول براي درمان پوست داريم که به بازار عرضه شده و محصول دومي که انشالله در اين هفته وارد خواهد شد، براي جلوگيري از رد پيوند است، خاطرنشان کرد: ايران به عنوان بزرگ‌ترين کشور در شرق مديترانه در زمينه پيوند، يک محصول با سلول بنيادي توليد کرده که تأييد شده و مي‌تواند رد پيوند را از بين ببرد. اين محصول اميدواري زيادي را براي بيماران پيوندي به همراه دارد.

سلول درماني روي سرطان معده

وي درباره کار تحقيقاتي سلول درماني در مشهد گفت: درباره کارهايي که در مشهد انجام شده، بايد بگويم که پروژه‌اي روي سرطان معده در حال پيگيري است و ارتباطي با سرطان خون ندارد. در تهران نيز تست‌هايي روي سرطان خون در حال انجام است. توجه داشته باشيد که اين فرآيندها معمولاً دو تا سه سال طول مي‌کشد تا به تأييد سازمان غذا و دارو برسد و تبديل به پروتکلي شود که قابل استفاده باشد.

وي در ادامه تاکيد کرد که در حال حاضر، 21 مرکز در کشور مجوز انجام سلول درماني و ژن درماني را دارند و محصولات به اين مراکز ارسال مي‌شود تا خدمات لازم ارائه گردد.

ايران بايد حدود 6 ميليارد يورو از توريسم درماني به دست آورد

دبير ستاد زيست فناوري وسلامت گفت: طبق قانون برنامه هفتم پيش‌بيني شده که ايران بايد حدود 6 ميليارد يورو از توريسم درماني به دست آورد. بيماران معمولاً کشور خود را ترک مي‌کنند زماني که درمان‌هاي مورد نيازشان در کشور موجود نيست و پزشکان نيز در دسترس نيستند. کشورهاي همسايه ايران به‌خوبي در حال ارائه خدمات درماني هستند و از لحاظ خريد تجهيزات، ايران در موقعيت مناسبي قرار دارد.

وي ادامه داد: مزيت نسبي کشور ما به حوزه ژن درماني و سلول درماني برمي‌گردد، چرا که اين تکنولوژي‌ها قابل خريداري نيستند و کشورها بايد خودشان آن‌ها را توليد کنند. در اين راستا، آينده پزشکي ايران بر اساس اين مزيت رقابتي در سطح بين‌المللي خواهد بود.

قانعي با اعلام اينکه زنجيره ديگري که در حال شکل‌گيري است، مربوط به مواد اوليه دارويي است، گفت: اين موضوع يکي از چالش‌هاي کشور بود و ما به‌طور سنتي مواد خام را به کشورهاي ديگر صادر مي‌کرديم و مواد اوليه دارويي را از آن‌ها وارد مي‌کرديم. در گذشته، سالانه حدود 600 ميليون دلار در اين حوزه واردات داشتيم. قانون جهش توليد دانش‌بنيان به کمک آمده و شرکت‌هاي بزرگ را تشويق مي‌کند که در زنجيره ارزش فعاليت کنند و از خام‌فروشي پرهيز کنند.

وي اضافه کرد: خوشبختانه، هماهنگي‌هايي با هلدينگ خليج فارس انجام شده و تکاليف توليد مواد اوليه دارويي مشخص شده است. صندوقي به نام سي‌وي‌سي تأسيس شده که حدود 500 ميليارد تومان اعتبار براي آن تأمين شده است. به‌اين‌ترتيب، انتظار مي‌رود که در سال‌هاي آينده، حدود 600 ميليون دلار صرفه‌جويي در اين حوزه داشته باشيم.

دبير ستاد زيست فناوري سلامت و فناوري‌هاي پزشکي با بيان اين مطلب که در حوزه تجهيزات و ملزومات پزشکي نيز پيشرفت‌هايي صورت گرفته و اکثر تجهيزات مورد نياز در داخل کشور توليد مي‌شود، خاطرنشان کرد: به‌طور خاص، پالايشگاه‌هاي پلاسما که قرار بود از خارج خريداري شوند، اکنون 90 درصد توليد داخلي دارند و دو پالايشگاه در حال حاضر در حال کار هستند و محصولات آن‌ها به بازار عرضه مي‌شود.

در سلول درماني در ميان 10 کشور برتر قرار خواهيم گرفت

وي با اعلام اينکه در حال حاضر، 8 پرونده در حوزه سلول درماني در سازمان غذا دارو در حال بررسي است، تصريح کرد: اگر اين 8 پرونده تصويب و به بازار عرضه شود، ايران مي‌تواند در بين 10 کشور برتر در حوزه سلول درماني قرار گيرد.

قانعي خاطرنشان کرد: با توجه به اقداماتي که پيش‌تر انجام شده، پيش‌بيني مي‌شود که قبل از پايان برنامه هفتم به اين هدف دست يابيم. براي حفظ و تثبيت جايگاه خود، بايد به رقابت با ديگر کشورها ادامه دهيم و همزمان به پيشرفت‌هاي خود ادامه دهيم. اين‌طور نيست که تازه از حالا شروع کنيم و به هدف خود در پايان برنامه برسيم؛ بلکه ما به زودي به آن جايگاه خواهيم رسيد، اما تثبيت آن نيازمند معرفي مداوم محصولات جديد است.

دبير ستاد زيست فناوري و سلامت اعلام کرد: مهم‌ترين پروژه‌هاي زيست‌فناوري که تاکنون مورد حمايت قرار گرفته‌اند شامل شش محصول است که معاونت علمي براي آن‌ها هزينه‌اي معادل 150 ميليارد تومان صرف کرده و صندوق نوآوري و شکوفايي نيز حدود 4,000 ميليارد تومان در اين حوزه سرمايه‌گذاري کرده است. صرفه‌جويي ارزي ناشي از اين شش محصول حدود 400 ميليون دلار بوده است.

وي ادامه داد: بيشتر اين محصولات توسط بخش خصوصي ارائه شده و صندوق فقط تسهيلات را تأمين کرده است. اين محصولات شامل حوزه‌هاي مختلفي هستند، از جمله انسولين و پلاسما. قراردادهايي نيز در اين زمينه بسته شده که حدود دو همت براي آن‌ها در نظر گرفته شده و پيش‌بيني مي‌شود که طي پنج سال، نزديک به 300 ميليون دلار صرفه‌جويي اقتصادي حاصل شود.

قانعي گفت: نکته مهم اين است که هر دلاري که به حوزه سلامت و زيست‌فناوري اختصاص نمي‌يابد، به‌عنوان دلار 30 توماني به دولت برمي‌گردد. بنابراين، هر يک دلاري که از دولت کم مي‌شود، به نوعي 50 هزار تومان به جيب دولت واريز مي‌شود. اين نشان‌دهنده مزيت فناوري است که مي‌تواند وابستگي را کاهش دهد و امنيت را به ارمغان بياورد.

منبع: مهر