در آينده مجبوريم از عراق برق وارد کنيم

وزير اقتصاد در روز‌هاي اخير به توانمندسازي بخش خصوصي و تغيير صحنه حکمراني اقتصادي براي مشارکت بيشتر مردم تاکيد کرد. با اين حال آيا همانگونه که عبدالناصر همتي اعلام کرده است، بهبود محيط کسب و کار، حمايت از بخش خصوصي و تقويت رقابت‌پذيري اقتصاد اتفاق خواهد افتاد؟ مهدي پازوکي، اقتصاددان معتقد است ما تنها با ارتباط با دنيا و حل برخي خودتحريمي‌هاي داخلي مي‌توانيم به اين مهم برسيم.

مهدي پازوکي، اقتصاددان، بيان کرد: دولت نياز دارد دو اقدام اساسي يا دو اصلاح بنيادين انجام دهد؛ اگر اين کار را نکند، هر روز درجا خواهد زد. اولاً، سياست خارجي بايد اصلاح شود و تعامل با جامعه جهاني در دستور کار دولت قرار گيرد. ثانياً، بايد اصلاحات اقتصادي انجام شود. اگر اقتصاد را به حال خود رها کند، کشتي اقتصاد در گل خواهد ماند.

يک بخش رانت‌خوار در اقتصاد ما شکل گرفته است

اين اقتصاددان افزود: اقتصاد مردمي با شعار محقق نمي‌شود. اقتصاد مردمي يعني امنيت براي سرمايه‌گذاري بخش خصوصي فراهم شود. در حال حاضر، بيشتر حوزه‌هاي اقتصادي را به نهاد‌هاي خاص واگذار مي‌کنيم. نهاد‌هاي نظامي بايد به پادگان‌هاي خود بازگردند و کار‌هاي نظامي خود را انجام دهند، نه اينکه در اقتصاد دخالت کنند. ما هنوز يک شرکت در اندازه استاندارد‌هاي بين‌المللي مانند سامسونگ، ال‌جي يا تويوتا نداريم. چرا کشور‌هاي شرق آسيا توليد و تکنولوژي خود را به‌روز مي‌کنند و به دنبال نوآوري هستند، اما در ايران بخش خصوصي واقعي وارد نمي‌شود. در بخش برق که ناترازي وجود دارد، چرا بخش خصوصي براي سرمايه‌گذاري نمي‌آيد؟ زيرا بخش خصوصي با شعار جذب نمي‌شود.

پازوکي اضافه کرد: ما بخش خصوصي خود را در عمل حمايت نمي‌کنيم تا سرمايه‌گذاري کند. در عوض، يک بخش رانت‌خوار در اقتصاد ما شکل گرفته است. در حالي که بخش خصوصي کارآمد، کارآفرين و توانا در کشور وجود دارد و بايد به آن کمک کرد. بنابراين، بايد امنيت را براي سرمايه‌گذاري بخش خصوصي فراهم کنيم و فضاي کسب‌وکار را بهبود بخشيم. اما در اينجا همه به دنبال انحصار هستند. اکنون ايرانيان خارج از کشور به ايران نمي‌آيند و قرار‌هاي خود را در ترکيه مي‌گذارند. اين تقصير حکومت است. وقتي شما دو تابعيتي‌ها را دستگير مي‌کنيد، سيگنال منفي به اقتصاد مي‌دهيد. به جاي ايران، اقتصاد ترکيه رونق مي‌گيرد. من به عنوان کارشناسي که 30سال صادقانه خدمت کرده‌ام، نمي‌فهمم چرا اين افراد را دستگير مي‌کنيد. بايد جو و فضا را بهبود بخشيد. هرچه فضا امنيتي‌تر باشد، سرمايه‌گذار بيشتر فرار مي‌کند.

نياز به توسعه زيرساخت‌هاي اقتصادي داريم

وي افزود: در دهه 70 ميلادي، هواپيما‌هاي B-52 آمريکايي دو ميليون نفر از مردم بي‌گناه ويتنام را کشتند، اما اکنون بزرگ‌ترين بازار صادراتي اين کشور در آمريکا است و سالانه ده‌ها ميليارد دلار کالا‌هاي غيرنفتي مانند کفش، لباس و ... به آمريکا صادر مي‌کند که رشد خوبي داشته و در آينده جزو اقتصاد‌هاي موفق شرق آسيا خواهد
بود.

اين اقتصاددان با بيان اينکه رابطه ما با آمريکا به نفع ما و به ضرر رقباي منطقه‌اي‌مان است، گفت: اکنون کشور‌هاي منطقه، به‌ويژه کشور‌هاي جنوب خليج فارس، تمايلي به برقراري رابطه با آمريکا ندارند و سعي مي‌کنند با انواع روش‌ها ما را از جامعه جهاني دور نگه دارند. اکنون عراق روزانه بيش از چهار ميليون بشکه نفت صادر مي‌کند و جاي ما را در اوپک گرفته است. زيرا سرمايه‌گذاري خارجي در صنعت نفت عراق انجام شده است. ما اکنون به تکنولوژي نياز داريم. براي اينکه امروز بتوانيم از ذخايرمان محافظت کنيم و زيرساخت‌هاي خود را بسازيم، نياز به سرمايه‌گذاري در صنعت نفت
داريم.

پازوکي تاکيد کرد: طبق برنامه هفتم توسعه، سالانه 170 ميليارد دلار بايد در اقتصاد هزينه شود تا نرخ رشد 8 درصدي محقق شود. اما کل درآمد داخلي ما، شامل فروش نفت و سرمايه‌گذاري دولت و بخش خصوصي، حدود 85 ميليارد دلار است. پس بقيه اين مبلغ را از کجا تأمين کنيم؟ بايد از سرمايه‌گذاري خارجي استفاده کنيم، زيرا سرمايه‌گذاري خارجي همراه با تکنولوژي است. ما با تکنولوژي قديمي و سنتي نمي‌توانيم با صنعت نفت کشور‌هاي حاشيه خليج فارس رقابت کنيم.

وي‌ گفت: کشور قطر، که به اندازه استان قم است، سال گذشته 11 ميليارد دلار گاز مايع (LNG) صادر کرده است، اما ما حتي يک سنت هم صادرات نداشتيم، زيرا تکنولوژي نداريم. مردم ما حقشان اين نيست که در شرايط فعلي زندگي
کنند.

هواپيما‌هاي ايران اجازه ندارند در کشور‌هاي اروپايي فرود آيند، تحريم‌ها روز به روز بيشتر مي‌شود، و به جاي اينکه مذاکره کنيم و به دنيا بگوييم که ما خواهان صلح هستيم و قرباني تروريسم هستيم، اين کار را انجام نمي‌دهيم. مثلاً FATF که ربطي به آمريکا ندارد. کشور‌هاي چين، ترکيه و روسيه، که بزرگ‌ترين شرکاي تجاري جمهوري اسلامي هستند، عضو FATF هستند. بنابراين، ما علاوه بر تحريم‌هاي خارجي، دچار خودتحريمي نيز هستيم. امروز جامعه ايران خواهان مذاکره با آمريکا است و اين به نفع اقتصاد ماست.

اسراييل در فکر منزوي کردن ايران در جهان است

پازوکي ادامه داد: يکي از دلايلي که عراق جاي ما را در اوپک گرفته، اين است که در حال جذب سرمايه‌گذاري خارجي است و در بنادر و زيرساخت‌هاي اقتصادي خود سرمايه‌گذاري مي‌کند. اگر اين روند ادامه يابد، در آينده مجبور خواهيم بود از عراق برق وارد کنيم. اگر مي‌خواهيم تحولي در اقتصاد ايجاد کنيم، بايد دنبال منافع خود باشيم. من اعتقاد دارم که عقل در ايران تعطيل شده است. چرا در دولت اول آقاي روحاني نرخ تورم يک‌رقمي شد؟ دليلش همين برجام نيمه‌تمام بود اما اکنون از ديروز نرخ ارز و طلا دوباره افزايش يافته است. وقتي در جامعه ارزش طلا و پول ملي يک‌شبه بالا و پايين مي‌رود، اين نشان‌دهنده عدم ثبات است و معنايش اين است که اقتصاد مشکل دارد. بنابراين، نياز به راهکار داريم.

اين اقتصاددان بيان کرد: اگر دولت آقاي پزشکيان که قرار بود مذاکره کند، نمي‌تواند اين کار را انجام دهد، کنار بکشد. چرا مجلس و ساير نهاد‌ها در حال کارشکني هستند؟ ما بايد سعي کنيم در جهان بدرخشيم، و اين نيازمند تصميم‌گيري منطقي، علمي و کارشناسي است. در حال حاضر، سيستم به تحول و جهش نياز دارد. اگر اين جهش شروع نشود و به بحث‌هاي سنتي بازگرديم، نتيجه‌اي نخواهيم گرفت.

وي گفت: اکنون ترامپ دنبال منافع خود است، و اسرائيل به شدت تلاش مي‌کند ايران را در جهان منزوي کند. من فکر مي‌کنم رابطه با آمريکا و اروپا به نفع ماست. اگر قرار است رابطه‌اي نداشته باشيم، چرا بايد سفارت‌خانه‌هايمان را در 70 کشور جهان حفظ کنيم؟ اگر قرار باشد ديپلماسي اقتصادي نداشته باشيم، چرا بايد حقوق دلاري به ديپلمات‌ها بپردازيم؟

شفاف‌سازي و انحصارزدايي ضرورت اصلي مردمي‌سازي است

پازوکي در ادامه با بيان اينکه براي مردمي‌سازي اقتصاد، بسياري از اقتصاد‌هاي نوظهور و کشور‌هاي همسايه اقدامات زيادي انجام داده‌اند، افزود: اولين اقدام، شفاف‌سازي بود؛ يعني هم به FATF پيوستند و هم شفافيت داخلي ايجاد کردند. دوم، زمينه رقابت سالم بين بنگاه‌هاي اقتصادي را فراهم کردند و هرگونه انحصار را از اقتصاد دور کردند. اکنون نهاد‌هايي مانند بنياد مستضعفان، ستاد اجرايي و بنياد آستان قدس، فضاي بخش خصوصي را تنگ کرده‌اند. در نتيجه، بخش خصوصي شکل نمي‌گيرد.

با سياست پوپوليستي نمي‌توان ايران را به سمت توسعه برد

پازوکي گفت: اگر مي‌خواهيم زمينه براي سرمايه‌گذاري فراهم شود، بايد ثبات اقتصادي را به ايران بازگردانيم. مهم‌ترين شاخص ثبات، کنترل تورم است. چرا در بخش برق ناترازي داريم؟ زيرا سرمايه‌گذاري در صنعت برق انجام نشده است.

در دوره احمدي‌نژاد، بزرگ‌ترين نيروگاه بخش خصوصي، دماوند، به بنياد شهيد واگذار شد. اگر قرار بود به بخش دولتي واگذار شود، شرکت توانير که تخصصي‌تر بود، بهتر عمل مي‌کرد. اگر سياست خارجي در خدمت توسعه قرار نگيرد و اصلاحات اقتصادي در جهت تعامل با جامعه جهاني انجام نشود، نتيجه‌اي نخواهيم گرفت. اکنون برخي از بانک‌هاي ما زيان‌ده هستند و بايد تعطيل شوند. بانک‌ها به دکاني براي سوءاستفاده يک قشر خاص تبديل شده‌اند. بنابراين، من فکر مي‌کنم اقتصاد ايران نياز به اصلاحات در سيستم بانکي، سيستم اطلاعات پولي، سيستم بودجه‌ريزي و اصلاحات اداري دارد. مجموعه‌اي از اصلاحات که به انضباط اقتصادي کمک مي‌کند و با آن نرخ تورم کنترل مي‌شود و ارزش پول ملي افزايش مي‌يابد.

با سياست‌هاي پوپوليستي نمي‌توان ايران را به سمت توسعه و پيشرفت برد. بايد ببينيم ويتنام، مالزي و کره جنوبي پس از جنگ جهاني دوم چه اقداماتي انجام دادند و ما نيز همان کار‌ها را انجام دهيم.

منبع: اقتصاد آنلاين