خيز دوباره مصر براي تشکيل «ناتوي عربي»

همزمان، مصر هماهنگي‌هاي خود را با عربستان و فرانسه ادامه مي‌دهد تا فشار ديپلماتيک بر اسرائيل افزايش يابد؛ به‌ويژه در شرايطي که قطر خواستار شدت‌بخشيدن به اين فشارهاست. نماينده مصر در سازمان ملل هم در جلسه ويژه شوراي امنيت که براي بررسي پيامدهاي حمله به سران مقاومت در دوحه برگزار شد، با ادبياتي تند سطح نارضايتي قاهره را آشکار ساخت.

بر اساس اين گزارش، «برخي مسئولان اماراتي به صورت تلويحي تهديد کرده‌اند که اگر اسرائيل به طرح خود براي الحاق کرانه باختري ادامه دهد ــ اقدامي که اصول پيمان «آبراهام» را نقض مي‌کند ــ اين اقدام ممکن است اجراي اين توافق‌ها را متوقف کنند». هرچند با وجود گسترش شهرک‌سازي‌ها و اقدامات عملي براي الحاق، اين منابع نسبت به صدور اعلاميه رسمي از سوي اسرائيل در اين مقطع ترديد دارند.

به گفته الاخبار، «کانال‌هاي فعال ارتباطي امارات، به‌ويژه تحت رهبري محمد بن زايد، مواضعي کلي و مبهم اتخاذ مي‌کنند و هنوز به تصميمات قاطع نرسيده‌اند؛ به همين دليل برخي اظهارنظرهاي مقامات اماراتي چندان جدي تلقي نمي‌شود، به‌خصوص که هماهنگي‌هاي پشت پرده با تل‌آويو در ماه‌هاي گذشته ادامه داشته است».

طبق اين گزارش، در چنين شرايطي، «عبدالفتاح السيسي» رئيس‌جمهور مصر، تلاش دارد حمايت کشورهاي عربي را براي ايجاد «نيروي مشترک عربي» به دست آورد؛ نيرويي شبيه به «پيمان آتلانتيک شمالي» (ناتو) که بتواند در صورت تعرض به هر کشور عربي وارد عمل شود. اين پيشنهاد که نخستين بار حدود 9 سال پيش در مصر مطرح شده بود، اکنون دوباره در جريان رايزني‌هاي ديپلماتيک پيش از برگزاري نشست عربي ـ اسلامي در دوحه روي ميز قرار گرفته است.

يک مقام مطلع مصري به الاخبار گفته است: «قاهره به‌شدت اميدوار است اين بار حمايت لازم براي اجراي عملي اين طرح را کسب کند». با اين حال، او به وجود موانع جدي هم اشاره مي‌کند: «از جمله اينکه چه زماني بايد اين نيرو مداخله کند و مکانيزم فعال‌سازي آن چه باشد».

در همين راستا، ارتش مصر در حال تدوين پيشنهادهايي براي مکانيزم کار اين نيروست؛ پيشنهادهايي که بر اساس آنها، استفاده از اين نيرو تنها در مواقع ضرورت ممکن باشد و ترکيب آن متناسب با جمعيت و توان نظامي کشورهاي عربي شکل گيرد. همچنين در تقسيم مناصب فرماندهي، توازن سياسي و منطقه‌اي رعايت شود؛ به‌عنوان نمونه، مشارکت نظاميان کشورهاي مغرب و الجزاير مدنظر است و در تقسيم رده‌هاي فرماندهي، مصر خواستار در اختيار گرفتن فرماندهي نخست است، در حالي که سمت دوم مي‌تواند به عربستان يا يکي از کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس واگذار شود.

طبق همين پيشنهادها، مصر مي‌خواهد حدود 20 هزار نظامي خود را به اين نيرو اختصاص دهد و از اين پروژه براي سرعت‌بخشيدن به روند تجهيز و نوسازي ارتش بهره ببرد. فرمانده اين نيرو نيز قرار است يا رئيس ستاد ارتش مصر باشد يا افسر عالي‌رتبه‌اي با درجه «فَريق» (از بالاترين درجات ارتش مصر).

رايزني‌ها درباره اين طرح همچنان ادامه دارد، به‌ويژه با عربستان که در صورت شکل‌گيري نيرو، دومين مشارکت‌کننده بزرگ از نظر تعداد نيرو خواهد بود. با اين حال، ديپلمات‌هاي درگير در تدوين چارچوب اين طرح تأکيد دارند که تشکيل چنين نيرويي نبايد به‌هيچ‌وجه به‌عنوان اعلان جنگ مشترک عليه اسرائيل تلقي شود؛ زيرا برخي کشورها ممکن است از اين بهانه براي ورود به درگيري مستقيم با تل‌آويو استفاده کنند؛ سناريويي که بسياري از دولت‌هاي عربي تمايلي به آن ندارند.