خرمشهر اينگونه آزاد شد

اين عمليات تا روز سوم خرداد 1361 ادامه يافت و در نهايت رزمندگان برخلاف تصور دشمن که از دروازه‌هاي شرقي، شمالي و جنوبي در کمين آنها بود، از دروازه غربي (از همان‌جايي که دشمن وارد خرمشهر شده بود) شهر را آزاد کردند و ضمن انهدام نيروهاي دشمن، بسياري از آنها را به اسارت درآوردند.

آزادسازي پس از 19 ماه اشغال

 اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرين و مهم ترين برگ برنده اين کشور براي وادار کردن ايران به شرکت در هر گونه مذاکرات صلح تلقي مي‌شد، آزاد سازي اين شهر مي‌توانست سمبل تحميل اراده سياسي جمهوري اسلامي بر متجاوز و اثبات برتري نظامي اش باشد. به اين شکل بود که خرمشهر که پس از 34 روز مقاومت در برابر دشمن سقوط کرده بود، بعد از 575  (19 ماه) روز اشغال به‌ طور کامل آزاد شد.

فرماندهان شاخص آزادسازي خرمشهر

در جريان عمليات آزادسازي خرمشهر علاوه بر ايثار و فداکاري‌هاي بي‌شائبه مردم اين شهر و سربازان، نقش فرماندهان بسيار تاثيرگذار بود؛ فرماندهاني همچون شهيد صياد شيرازي، شهيد قاسم سليماني، محسن رضايي، شهيد حسن باقري، شهيد همت، احمد متوسليان، مرتضي قرباني، شهيد زين‌الدين، رحيم صفوي، غلامعلي رشيد، رضا مجيدي، محسن غرضي، شهيد بقايي و مرتضي صفاري و امين شريعتي از جمله اين فرماندهان هستند.

بر اساس گفته‌ سردار نائيني رئيس مرکز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، طي عمليات بيت‌المقدس تعداد 6 هزار و 243 نفر شهيد و 16 هزار و 710 نفر جانباز شدند. همچنين نبايد از نقش محوري تکاوران نيروي دريايي ارتش، دانشجويان دانشگاه افسري و نيروهاي مردي غافل شويم.

حضور برق آساي دانشجويان ارتش

مرحوم سرهنگ سيدمحمدعلي شريف‌النسب، رزمنده دفاع مقدس و از مبارزان ارتشي  روايت کرده است: «با آغاز جنگ، نامجو به دانشجويان خود گفت: «تهاجم عراق آغاز شده و من خود آماده‌ رفتن به جبهه هستم. شما هم به خانه‌هايتان برويد، فردا با تفنگ و تجهيزات انفرادي همين‌جا حاضر باشيد. فرداي آن روز يک نفر نبود که بگويد مادرم يا همسرم بيمار است. نامجو و سرگرد حسني سعدي فرمانده تيپ دانشجويان، با 400 نفر جوان دانشجوي مصمم به اهواز آمدند و در خطوط مقدم جبهه به عنوان مشاور فرمانده، رزمنده و سرپرست نيروهاي نظامي و مردمي انجام وظيفه کردند.

حضور برق‌آساي جوانان از جان‌گذشته دانشجو در جبهه نبرد، همان‌قدر که براي فرماندهان درگير در جنگ قوت قلب و روحيه بود، براي ارتش صدام شکست روحي بود چون به او گفته بودند با «کودتاي نقاب» نيروي هوايي، واحد کلاه‌سبزها و لشکر 21 حمزه آسيب فراوان ديده و از لشکر 92 زرهي اهواز نيز جز نامي باقي نيست و با هيچ مقاومتي روبه‌رو نخواهي شد، اما در عمل در روز ششم جنگ، صدام قطعنامه آتش‌بس سازمان ملل را يکطرفه پذيرفت و بي‌شرمانه اعلام کرد ما به اهداف نظامي خود رسيده‌ايم. اما جمهوري اسلامي موافقت نکرد چون عراقي‌ها چند کيلومترمربع از سرزمين ما را در تصرف داشتند.»

برخي آثار مکتوب پژوهشي درباره خرمشهر

چهارمين و بزرگ‌ترين عمليات از سلسله عمليات آزادسازي مناطق اشغالي، عمليات بيت‌المقدس بود که با اجراي آن بيش از 5000 کيلومترمربع از مناطق اشغالي آزاد شد و تحول سياسي و نظامي عظيمي به نفع جمهوري اسلامي پديد آمد. آثار مکتوب فراواني درباره اين عمليات به چاپ رسيده است که در حوزه پژوهشي حدود 40 اثر به چشم مي خورد. «خونين شهر تا خرمشهر (فصل دوم: آزادسازي)»، « جنگ؛ بازيابي ثبات (فصل سوم: آغاز تحول در جنگ و آزادسازي مناطق اشغالي)»، « با نواي کاروان (روايت محمدصادق آهنگران) (گفت و گوي دهم: مديحه سرايي در عمليات هاي آزادسازي)»، « در مسير پيروزي (روايت مرتضي قرباني) (جلسه دوازدهم: طراحي عمليات بيت المقدس، جلسه سيزدهم: مرحله اول و دوم عمليات بيت المقدس و جلسه چهاردهم: مرحله سوم و چهارم عمليات بيت المقدس)»، « اطلس نبرد بيت المقدس»، « اطلس خرمشهر در جنگ» و «روزشمار جلد نوزدهم: آزادسازي خرمشهر» از جمله آثار شاخص در اين زمينه هستند.

برخي آثار سينمايي و تلويزيوني خرمشهر

آزادسازي خرمشهر همچنان سوژه‌اي الهام بخش براي فيلم سازان است و آثاري همچون «بلمي به سوي ساحل»، «حريم مهرورزي»، «کيميا»، «سرزمين خورشيد»، «دوئل»، «روز سوم»، «خاک سرخ»، «قفسي براي پرواز»، «در چشم باد»، «گل‌هاي گرمسيري» و «بزرگ مرد کوچک» به خرمشهر اختصاص دارد.

بهروز مرادي که بود؟

بهروز مرادي فرمانده گروهي از مدافعان خرمشهر در مقاومت 45روزه را برعهده داشت. او سال 1335 در خرمشهر به دنيا آمد.هوش و ذکاوت او از کودکي مشهود بود. بهروز دوران تحصيلات تا سطح ديپلم را با موفقيت تمام در خرمشهر به پايان رساند و بعد از آن براي تحصيلات عالي راهي اصفهان شد .او در اصفهان موفق به اخذ ليسانس در رشته هنرهاي زيبا شد. بهروز همزمان با تحصيل در اصفهان به کار مقدس معلمي اشتغال داشت.

شهيد بهروز مرادي

بهروز با ديدن ديوار نوشته «جئنا لنبقي» فوراً دستور مي‌دهد، براي حفظ اين جمله يک پست نگهباني بگذارند. او نگران بود که مبادا در آن گير و دار و هيجان ناشي از آزادي خرمشهر کساني بيايند و بدون اينکه به ارزش سندي تاريخي اين جمله آگاهي داشته باشند، شعارهاي ديگري روي آن بنويسند و اين سند را از بين ببرند. بهروز مرادي در آن شرايط حساس و دشوار ارزش اين ديوار نوشته را مي‌دانست و دوست داشت در آينده با سند و مدرک درباره جنگ حرف بزند  وديگران را با ارائه اين اسناد از آنچه در ميدان جنگ گذشته است، آگاه کند. با تدبير او اين ديوار نوشته ماند و عکس‌هاي زيادي از آن در آرشيو عکاسان جنگ باقي مانده است. هر روز که مي‌گذرد ارزش اين سند بيشتر روشن مي‌شود.

اين فرمانده و معلم در اقدامات ديگري براي تاريخ نوشته است:«به خرمشهر خوش آمديد؛ جمعيت 36 ميليون نفر» و «با وضو وارد شويد اين شهر به خون شهدا مطهر است.»