حکايت پزهاي پسر مرد قانونگذار و پسر پاسبان

طرح تفصيلي، طرحي است که کاربري زمين‌هاي شهري، مساحت‌ها، سرانه‌ها و تراکم‌هاي جمعيتي در آن مشخص مي‌شود. اين طرح در مديريت کلان شهري براي تخصيص و هدايت ساخت‌وساز و صدور مجوزهاي مورد نياز کاربرد دارد. طرح تفصيلي جزيي از طرح جامع شهري است

چه کساني طرح تفصيلي را تعريف و مشخص مي کنند؟ طبق قانون تاسيس شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران، تصويب طرح جامع از وظايف و اختيارات شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران است، البته اين طرح پس از ارايه پيشنهاد شهردار به شوراي اسلامي شهر و تصويب آن در شوراي شهر و بررسي در کارگروه هاي تخصصي مربوط به شوراي عالي شهرسازي ارايه شده و پس از تصويب به شهرداري ابلاغ مي‌شود. پس از تصويب، طرح تفصيلي براي شهرداري همانند قانون اساسي براي يک کشور است که عدول از آن تخلف محسوب مي‌شود.

*

انتخاب محل سکونت و محله براي زندگي هرگز يک تصميم و کالاي لوکس نيست ، افراد با لحاظ خواسته ها و امکانات خود محل سکونت خود را انتخاب مي کنند ،انتخاب زندگي در مرکز شهر ، در منطقه پرجنب و يا محله آرام در پاي کوه و يا کنار دريا جزو حقوق طبيعي افراد است . انسان ها خود را با شهر وفق مي دهند ؛ به آن عادت مي کنند ،کوي و برزن آن را دوست مي دارند و عاشق آن مي شوند شهر نيازهاي روحي و عاطفي ساکنين خود را بر اساس حقوق انساني تامين مي کند و بالندگي و انسان محوري خود را به نمايش مي گذارد. عينالي سرخ رنگ است و داخلش آسفالت ندارد، فلکه بزرگ ولي عصر صندلي هايي در ميدان گرد خود دارد و ......

طرح تفصيلي بايد و نبايدهاي يک شهر را ترسيم کرده است، همسايه ات يک ساختمان و يک خانواده هستند ، يا يک مدرسه و شايد هم مغازه دلالي و يا کباب پزي ؛ يا يک پارک آبي و بقول قديمي ها گرمابه ي مدرن !!

اما تو ناگهان افتتاح يک مغازه ويژه ي جوانان را متوجه مي شوي يا مدرسه اي در مجاورت خانه ي تو شکل مي گيرد و پول و وجهي جابجا مي شود و طرح تفصيلي يک شهر با راي کميسيوني به اسم ماده چند ، نابود مي شود تا يک نفر ثروتمندتر بشود و در کنارش مختصري به ديگران از اين ثروت نشت يابد و عامه ناراحت و تحت فشار قرار گيرند و شهر براي شهروند عربت گردد و اينجاست که حکايت پسر مرد قانونگذار و پسر پاسبان يادت مي افتد!

اکنون در تمامي سطح شهر مشاهده ي قرارگيري بلوک هاي سيماني و باصطلاح نيوجرسي امري عادي شده است ، شهرداري ها با چشم پوشي از انجام تخلف ساختماني و تبديل خانه به مغازه و بناي تجاري و حتي قطع درختان مقابل ساختمان ها با قرار دادن نيوجرسي در شرايطي که مانع فعاليت و تخلف نگردد ، نمايشي را براه مي اندازند ، پول هايي جابجا مي شود و بافت شهر توسط شهروند متخلف و شهرداري پرخرج ! مورد تعرض قرار مي گيرد ! البته اين تنها بافت شهر نيست بلکه در کنار آن ارتقا فرهنگ رشد تخلف و خريد خطا با پول است که معمول مي گردد.

افراد در مراجعه به شهرداري با موضوع سد منطقي طرح تفصيلي و بافت منطقه مواجه مي شوند ، اما اشخاصي هستند که درگوشي پيغام تخلف کن و جريمه با نرخ دولتي سوبسيد دار بپرداز و حق شهر و شهروند و همسايه را پامال کن را در گوش مراجعه کننده مي گويند و بازي آغاز مي شود.

تخلف از داخل شروع مي شود، در ادامه به بيرون انتقال مي يابد ، شهرداري نيوجرسي سنگين وزن خود را مطابق سليقه ي متخلف قرار مي دهد ، مثل بنگاه اتومبيل در خيابان عباسي که نيوجرسي ها مانع جابجايي خودرو نمي شوند و يا اغلب در داخل بنا فعاليت ساختماني يا داخل مغازه فعاليت اقتصادي آغاز مي شود ؛مثل مغازه اي که نيوجرسي آن در رشديه نمي خواهد مانع فعاليت ساختماني شود، شهرداري متوجه ماجرا است ، قرار است پول سفيد و سياه جابجا شود پس لبخند صورتي تحويل مي شود و جيغ بنفش شهروند و شهر ديگر شنيده نمي شود.

به طور کلي، منظور غايي تهيه طرح تفصيلي، عملي کردن اصول و اهداف طرح جامع شهر براي بهتر کردن و ارتقاي کيفيت محيط، رفع کمبودها، ساماندهي محلات و افزايش توان نظارتي ساز و کار است .

***

مي گويند همه چيز بهم خورده است ، اين هم در کنار آن ، استخدام کارمند براي شهرداري ها بي رويه است ، در يک دفتر آقاي دکتر ها و خانم دکترها جولان مي دهند ، با مدرک فوق ليسانس معماري در دبيرخانه نشسته است و حتي مردي ناتوان که قدرت و توانايي نصف کردن منطقي يک قطعه زمين را ندارد ، شهردار منطقه ناميده شده است، آسفالت ها تعويض مي شوند و جدول ها ي سالم در کنار آن و ......................... پس طرح تفصيلي و حقوق شهروند در اين ميانه بگذار برود ، آقاي مديرعامل توهواي دادش منو داشته باش و من هواي داداش ترا خواهم داشت!

براي ايجاد شهر انسان محور کميسيون ماده صد و ماده چند لازم نيست ، آنچه که لازم است همين قانون اساسي شهر يا طرح جامع و طرح تفصيلي شهر است ،

تو حق فروختن شهر و ارزش هاي زندگي انسان ها را نداري ، مگر باور نمي کني که فقط يک کارمند هستي !

براي هر تغيير کاريري ، هر تغيير در شهر نياز به نظر شهروند است ، احداث صدها مغازه ي بيکار ولي داراي ارزش مالي بسيار هرگز نمي تواند يک امر تصادفي و ناشي از يک ضرورت بحث گردد. اين تفاوت ريالي تغيير کاربري ها به کجا مي رود.

تغيير کاربري خانه ها حتي با رضايت ده ها همسايه مجاور نيز ممکن نيست ، قانون شهر را با اخذ هزينه از شهروند تاليف کرده اند ، حال قرار نيست ، نانوا و دلال و بقال و کباب پز آن را تاليف مجدد نمايند و شما با اخذ وجه مهر تاييد بر آن بزنيد ، آنچنان که پاسبان بر قانون سناتور زد!

* ظفر حسن زاده تبريزي/ تبريز امروز