حضور 23 هزار تروريست بين‌المللي در افغانستان

با وجود آنکه مسکو در ژوئيه 2025 رسماً امارت اسلامي افغانستان را به رسميت شناخت، اما «سرگئي شويگو» نگراني خود را نسبت به امنيت و ثبات اين کشور تحت حاکميت طالبان ابراز کرده است.

به گزارش تابناک، اتاق فکر «اسپشال اوراسيا» در مقاله‌اي نوشته است: در 31 اوت 2021، خروج نيرو‌هاي ايالات متحده و ناتو به حضور نظامي بيست‌ساله آنها در افغانستان پايان داد. خروج نيرو‌هاي آمريکايي زمينه را براي تسلط طالبان بر کابل و بازگرداندن امارت اسلامي فراهم کرد.

هم‌زمان، با نبود نيرو‌هاي آمريکا و غرب در خاک افغانستان، اوت 2021 آغازي بر يک «بازي ژئوپليتيک جديد» در افغانستان و اوراسيا بود که قدرت‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي را درگير ساخت.

سرگئي شويگو، دبير شوراي امنيت فدراسيون روسيه، در مصاحبه‌اي تأکيد کرد که تروريسم همچنان حادترين مشکل افغانستان است. او خاطرنشان کرد که حدود بيست سازمان بين‌المللي فعال‌اند و تقريباً 23 هزار جنگجو در خاک افغانستان حضور دارند. نيرو‌هاي روسي و بازيگران بين‌المللي، داعش خراسان (ISKP) را تهديدآميزترين گروه مي‌دانند؛ چرا که از پايگاه‌هاي مستقر در مناطق شرقي و شمالي فعاليت مي‌کند.

شويگو همچنين اشاره کرد که تحريم‌هاي غرب عليه طالبان توانايي آنها براي مقابله مؤثر با تروريسم را تضعيف کرده است.

در 3 ژوئيه 2025، روسيه به‌طور رسمي دولت طالبان را به رسميت شناخت. اين اقدام پس از تعاملات پيشين صورت گرفت؛ از جمله دعوت اعضاي طالبان به مجامع روسي، خارج کردن نام آنها از فهرست گروه‌هاي تروريستي.

روسيه اعلام کرد که در زمينه تجارت، مبارزه با تروريسم و جلوگيري از قاچاق مواد مخدر با افغانستان همکاري خواهد کرد.

شويگو همچنين مواد مخدر را تهديدي ثانويه، اما مرتبط دانست. تحت اجراي قوانين طالبان، کشت خشخاش ميان سال‌هاي 2022 تا 2023 به‌شدت کاهش يافت، اما توليد مواد مخدر مصنوعي و متامفتامين افزايش پيدا کرد که مبارزه با قاچاق مواد را پيچيده‌تر مي‌سازد.

سناريوي ژئوپليتيکي

تهديد مداوم تروريسم بزرگ‌ترين چالش براي بهبود وضعيت افغانستان و تعاملات آن با جهان محسوب مي‌شود. بنا بر ارزيابي‌هاي روسيه، حدود 23 هزار شبه‌نظامي همچنان در سراسر کشور فعال‌اند.

اين افراد شامل اعضاي داعش خراسان (ISKP)، عناصر مرتبط با القاعده و شبکه‌هاي جهادي منطقه‌اي مي‌شوند. حضور مستمر آنها قدرت طالبان را تضعيف کرده و نشان مي‌دهد که کابل خارج از شهر‌هاي بزرگ کنترل چنداني ندارد.

داعش خراسان (ISKP) مستقيم‌ترين تهديد را براي افغانستان و کشور‌هاي همسايه ايجاد مي‌کند. اين گروه که عمدتاً در ولايت‌هاي شرقي و شمالي فعاليت دارد، با استفاده از تبليغات و حملات مستقيم، نيرو‌هاي امنيتي افغان، غيرنظاميان و همچنين کشور‌هاي همسايه را هدف قرار مي‌دهد.

پايداري اين گروه مانع از آن مي‌شود که طالبان خود را به‌عنوان تضمين‌کننده ثبات معرفي کنند. حضور داعش خراسان نگراني‌ها درباره تروريسم، جذب نيرو و فعاليت‌هاي قاچاق را که مي‌تواند از مرز‌ها عبور کرده و امنيت روسيه و آسياي مرکزي را تحت تأثير قرار دهد، تشديد
مي‌کند.

طالبان علاوه بر اين با بقاياي مقاومت مسلحانه «جبهه مقاومت ملي افغانستان» روبه‌رو هستند. هرچند اين جناح‌ها کوچک‌تر و کم‌سازمان‌يافته‌تر از «ائتلاف شمال» در دهه 1990 هستند، اما همچنان در برخي مناطق تهديدي عليه حاکميت طالبان محسوب مي‌شوند. بقاي آنها نشان‌دهنده ناکامل بودن تثبيت قدرت کابل
است.

تروريسم، روابط خارجي افغانستان را پيچيده مي‌سازد. کشور‌ها ممکن است به دلايل عملگرايانه با کابل تعامل داشته باشند، اما به رسميت شناختن رسمي افغانستان مي‌تواند مشکل‌ساز باشد اگر گروه‌هاي افراطي بتوانند آزادانه فعاليت کنند.

جايگاه طالبان در عرصه جهاني به توانايي آنها در قانع‌کردن کشور‌هاي همسايه بستگي دارد که مي‌توانند نفوذ گروه‌هايي، چون داعش خراسان را مديريت، حذف يا حداقل محدود کنند. روسيه در حالي که کابل را به رسميت شناخته، همچنان تروريسم را بزرگ‌ترين مانع بر سر راه بهبود افغانستان معرفي مي‌کند.

از نظر اقتصادي، ناامني موجب دلسردي سرمايه‌گذاري و مانع تجارت مي‌شود. کسب‌وکار‌ها احتمالاً تا زماني که از امنيت خود در برابر حملات تروريستي مطمئن نباشند، تمايلي به فعاليت در افغانستان نشان نخواهند داد.

اين مسئله، همراه با مشکلات حکمراني طالبان، محدوديت منابع مالي و تحريم‌ها، وضعيتي را ايجاد کرده است که در آن به رسميت شناخته شدن در کوتاه‌مدت کمک چنداني ندارد.

براي روسيه، تروريسم هم توجيهي براي مداخله بيشتر در افغانستان است و هم محدوديتي براي جاه‌طلبي‌هايش. مسکو استدلال مي‌کند که تحريم‌هاي غرب مانع از آن مي‌شود که کابل بتواند مؤثر با شبه‌نظاميان مقابله کند، در حالي که همزمان با برجسته‌کردن تهديد تروريسم، همکاري امنيتي نزديک‌تر را توجيه مي‌نمايد.

کشور‌هاي آسياي مرکزي همچنان دچار اختلاف‌اند: برخي نگران‌اند که تعامل روسيه با طالبان موجب افزايش جسارت شبه‌نظاميان در مرزهايشان شود، در حالي که برخي ديگر از اين فرصت براي گسترش همکاري‌هاي لجستيکي و تجاري با طالبان بهره مي‌برند.

نتيجه‌گيري

تروريسم همچنان اصلي‌ترين مانع بر سر راه ثبات افغانستان است. بر اساس گزارش‌هاي روسيه، حدود 23 هزار شبه‌نظامي وابسته به گروه‌هاي بين‌المللي به‌طور فعال در سراسر کشور حضور دارند که کنترل طالبان را تضعيف کرده و ثبات منطقه را به خطر مي‌اندازد.

در حالي که فعاليت‌هاي ولايت خراسان داعش (ISKP) رو به گسترش است، گروه‌هاي مقاومت در شمال نيز کنترل کابل را بيش از پيش تضعيف مي‌کنند.

به رسميت شناختن طالبان از سوي روسيه نمادي سياسي و راه‌هاي جديدي براي همکاري فراهم مي‌سازد، اما اين دستاورد‌ها به دليل ناتواني افغانستان در تأمين امنيت قلمرو خود محدود مي‌مانند.

توسعه اقتصادي و تداوم تعامل بين‌المللي تا زماني که تروريسم به‌طور مؤثر کاهش نيابد امکان‌پذير نخواهد بود.

تهديد تروريستي براي مسکو، زمينه‌ساز مداخله بيشتر در امور افغانستان است؛ با اين حال، نشان مي‌دهد که صرفِ به رسميت شناختن، دستاورد‌هاي محدودي به همراه دارد.