حسرت 20 ساله فوتبال ايران براي کسب توپ طلا

سئول ميزبان مراسم انتخاب بهترين‌هاي سال 2024 آسيا بود، جايي که از بازيکنان و مربيان برتر سال 2024 رونمايي شد. برنده توپ طلاي آسيا در حالي تنها ساعاتي پس از توپ طلاي جهان اعلام شد که مانند تمام 2 دهه گذشته يک بازيکن ايراني نتوانست توپ طلا را به خانه ببرد. آخرين بار سال 2004 بود که نام يک بازيکن ايراني روي توپ طلا حک شد و او در آن روز در کوالالامپور روي سن رفت و با توپ طلاي بهترين بازيکن سال آسيا عکس يادگاري گرفت. از آن روز 20 سال مي‌گذرد و آخرين قاب ايران با توپ طلاي بهترين بازيکن فوتبال سال آسيا يک رويه خاک ضخيم گرفته است!

8 سال 4 توپ طلا، 20 سال صفر توپ طلا

امسال اکرم عفيف از قطر توانست مرد سال 2024 فوتبال آسيا شود، توپ طلايي که حاصل درخشش او با قطر در جام ملت‌هاي 2023 بود. سال گذشته آنها توانستند جام را در عين ناباوري براي دومين دو متوالي اين بار در دوحه بالاي سر ببرند. اين دومين توپ طلاي عفيف بود و او در سال 2019 نيز توانسته بود برنده توپ طلا شود. در آن دوره هم درخشش در ترکيب قطر در جام ملت‌هاي 2019 امارات و بردن جام قهرماني، سبب شد او به عنوان برنده توپ سال آسيا، نامش اعلام شود.

در حالي يک ستاره قطري که توانست امسال توپ طلا را به خانه ببرد که جاي بازيکنان کشورمان در ليست برندگان امسال مانند تمام 20 سال گذشته خالي بود. مهدي طارمي تنها نماينده ايران در ليست 34 نفره نهايي در رده هفتم قرار گرفت و دستش براي چندمين سال متوالي از رسيدن به توپ طلا کوتاه ماند. اين در حالي است که در سال 1996 تا سال 2004 و در فاصله 8 سال، 4 بازيکن ايراني توانستند برنده توپ طلا شوند.

سيستم مديريتي معيوب خروجي توپ طلا ندارد

اما چه شده است که فوتبال ايران با وجود حضور در رنکينيگ دوم آسيا، 20 سال است که نتوانسته برنده توپ طلا شود. البته عدم موفقيت در کسب توپ طلا را بايد در راستاي ناکامي دنباله‌دار تيم ملي در جام ملت‌هاي آسيا و همچنين باشگاه‌هاي ايراني در آسيا ديد، عملکردي که نشان مي‌دهد که حضور در رنک اول يا دوم آسيا در سال‌هاي اخير تنها يک عنوان روي کاغذ است که در واقعيت محلي از اعراب ندارد.

جايزه بهترين فدراسيون سال آسيا هم که در دوره‌هاي گذشته به ايران رسيد، را بايد بيشتر يک عنوان تعارفي به حساب آورد که براي خالي نبودن عريضه به کشورمان رسيده است، به خصوص که کارنامه فوتبال باشگاهي و ملي ايران در آسيا به خوبي گوياي همه چيز است.

ناکامي 20 ساله فوتبال ايران در رسيدن به توپ طلا را البته نبايد هم به گردن شکل جديد انتخاب بازيکن سال آسيا انداخت که در دو قالب بهترين بازيکن شاغل در آسيا و بهترين لژيونر آسيا برگزار مي‌شود. به خصوص که در حوزه لژيونرها هم که بهترين بازيکنان کشورمان توپ مي‌زنند در 12 سال گذشته هيچ کدام از آنها نتوانسته‌اند توپ طلا را به خودش اختصاص دهند.

ناکامي در کسب توپ طلا بازتاب دهنده سيستم حاکم بر فوتبال ايران است، سيستمي که ديگر توانايي ساختن بازيکني که بتواند در آسيا حرف اول را بزند و در زمين مسابقه همه نگاه‌ها را مبهوت خودش کند، ندارد، سيستمي معيوب که با وجود پول و امکاناتي که در دو دهه گذشته نسبت به گذشته بيشتر هم شده است، نتوانسته خروجي شگفت‌انگيزي داشته باشد.

نمي‌توان انکار کرد که هم تيم ملي و هم در باشگاه‌ها از نظر امکاناتي و مالي نسبت به دهه دهه 70 و اوايل دهه 80، از سطح بسيار بالاتري برخوردار هستند. به همين خاطر نمي‌توان پول و امکانات را به عنوان توجيه در عدم موفقيت در سطح جوايز انفرادي و تيمي در سطح آسيا بيان کرد.

از سوي ديگر تفاوت بودجه‌اي و پول‌هايي که در کشورهاي عربي و شرق آسيا در فوتبال خرج مي‌شود، مربوط به 2 دهه گذشته تنها نيست که سبب شود فوتبال اين کشورها در آسيا ميدان‌دار باشد. دهه 70 و دهه 80 و در سال‌هايي بازيکنان کشورمان توانستند در 8 سال، 4 توپ طلا کسب کنند، هم اين کشورها بودجه کلاني را در فوتبال هزينه مي‌کردند.

در چنين شرايطي حسرت 20 ساله فوتبال ايران در کسب توپ طلا در کنار حسرت 48 ساله در قهرماني تيم ملي در جام ملت‎‌هاي آسيا و حسرت 32 ساله باشگاه‌هاي ايراني در کسب جام، روندي است که تدوام آن را بايد در سيستم معيوب مديريتي حاکم بر فوتبال ايران جست و جو کرد. سيستمي که به جاي يک مديريت آينده‌نگر، متخصص و مدير، گرفتار مديريت لحظه‌اي، باري به هر جهت، خالي از تخصص و البته بي‌چشم‌انداز است که با حکمراني بر فضاي فوتبال، سبب شده تا فوتبال ايران با چرخه تکرار ناکامي روبرو باشد. سيستمي که به جاي کشف استعدادهايي آينده با يک سيستم محکم و علمي، با استفاده از روش‌هاي ديمي که پيوستگي ندارد،

در اين سيستم موفقيت‌هاي گاه‌ وبيگاه را بايد يک جرقه دانست، موفقيت‌هايي که ريشه آن را نه در سيستم مديريت، بلکه بايد به پاي استعدادي نوشت که قرباني چرخه معيوب نشده و توانسته در اين سيستم بالا بيايد. البته چنين موفقيت‌هايي انگشت‌شمارند و زير سايه بزرگ شکست‌ها و نرسيدن‌ها قرار مي‌گيرند.

فوتبال ايران براي موفقيت همه جانبه در آسيا چه در کسب عناوين تيمي مانند جام ملت‌هاي و ليگ نخبگان و چه عناوين انفرادي مانند توپ طلاي آسيا، قبل از بودجه و امکانات بيشتر به تغيير و خانه‌تکاني در سيستم مديريتي احتياج دارد.

آن روز مانند مراسم امسال، فوتبال ايران دور از جمع برترين‌ها نخواهد بود و حسرت رسيدن يک بازيکن ايراني مانند امروز ديگر بيش از 20 سال طول نخواهد کشيد. اين همان راهي که دنيا تجربه کرده است، راهي که انگار در کشورمان اصرار بر حرکت در مسير عکس آن وجود دارد!

منبع: ايرنا