جمعيت 2/8 ميليوني يک گروه نوظهور بين جوانان ايران

طبق روايت مرکز آمار ايران 2 ميليون و 823 هزار نفر هستند؛ کساني که نه درس مي‌خوانند و نه کار مي‌کنند؛ جمعيتي با هدف نامعلوم که 25.6 درصد بازه سني 15تا 24 سالگي را تشکيل مي‌دهند. اسمشان هم ‌«نيت» است؛ دار‌و‌دسته‌اي که مشابه جهاني هم دارند و پديده نوظهور قرن بيست‌و‌يکم بين نوجوانان و جوانان هستند. نيم‌نگاهي به تحليل‌هاي جامعه‌شناسان و اقتصاددان‌ها در سال‌هاي اخير، حول محور اين پديده نوظهور نشان مي‌دهد که هر کسي از ظن خود دست به تعريف و تفسير آنها زده است.

بعضي قرار‌گرفتن جوان‌ها در اين دسته را حاصل فضاي کار جديد آنها و علاقه به کارهاي غيررسمي مي‌دانند و برخي هم آنها را دست‌پرورده حمايت‌هاي افراطي والدين معرفي مي‌کنند. چرايي گسترش اين جمعيت در جامعه ايراني يک معماي حل نشده است و به‌راحتي نمي‌توان يک نقطه را براي دليل انتخاب اين جمعيت نشانه‌گذاري کرد تا شايد از اين طريق راه‌حلي پيش روي اين جمعيت اثر‌گذار در آينده کشور گذاشت.

اين جمعيت فقط محدود به ايران نيست؛ تا جايي که نامگذاري آنها هم براساس يک اصطلاح انگليسي به نام «نيت» است. طبق تعريف جهاني، نيت (Neet) را بايد به جوانان و نوجواناني منگنه کرد که مشغول به کار، تحصيل يا آموزش مهارت نيستند. آمار و ارقام رو به رشد نيت‌ها در جهان، اين جمعيت را به يک بمب ساعتي در کشورهاي مختلف تبديل کرده و هر کشوري تلاش مي‌کند با سياست‌هاي آموزشي، اجتماعي، اقتصادي و... مسير را براي خروج جوانان و نوجوان‌ها از اين تعريف مهيا کنند.

طبق گزارش داده‌هاي مرکز آمار ايران، نزديک به 26 درصد از جوانان 15 تا 24 ساله کشور، نه مشغول تحصيل هستند، نه دنبال مهارت‌آموزي و نه دنبال شغل. همچنين از جمعيت 2ميليون و 823 هزار نفري نيت‌ها، حدود 928 هزار نفر از آنان را مردان تشکيل‌ داده و يک‌م يليون و 895 هزار نفر ديگرشان زن هستند.

جمعيت نيت‌ها در دنيا رو به افزايش است و هر کشوري با توجه به مختصات اقتصادي و اجتماعي ريشه اين موضوع را موشکافي مي‌کند؛ ايران هم از اين موضوع مستثنا نيست و تحليل‌هاي مختلفي در مورد اين دسته از جوانان و نوجوان‌ها وجود دارد:

در سال‌هاي اخير شغل‌هاي مختلفي در بستر فضاي مجازي و اينترنت شکل گرفته که چندان در تعريف آمارهاي رسمي اشتغال جايي ندارند؛ به همين دليل افراد فعال در اين حوزه‌ها که اغلب نوجوان‌ها هستند به‌عنوان نيت شناخته مي‌شوند. فعاليت‌هايي مانند تجارت رمزارز، توليد محتوا در يوتيوب، بلاگري و... را مي‌توان به‌عنوان برخي از فضاهاي کاري نسل جديد ياد کرد.

در کنار تمام تحليل‌ها، حسين راغفر به‌عنوان يک چهره اقتصادي دست به واکاوي اين جمعيت زده است. از نظر او اين گروه را بايد به 2دسته تقسيم کرد؛ اول افرادي که فرصت تحصيل از آنان سلب شده و نه‌تنها فرصتي براي يادگيري مهارت نداشته‌اند، بلکه نتوانسته‌اند وارد حوزه آموزش تکميلي و عالي شوند که در نتيجه فاقد شغل هستند و دوم آنهايي که در نقطه مقابل دسته اول قرار دارند و به‌دليل زندگي در رفاه کامل، حاضر به تحصيل و اشتغال نيستند؛ موضوعي که راغفر آن را اينگونه تشريح مي‌کند: «عده‌اي هم هستند که در رفاه کامل قرار دارند و به‌دليل رفاه بيش از حد، نيازي به درس خواندن يا آموختن مهارت و شغل احساس نمي‌کنند. اين افراد، فرصت زندگي پر از رفاه را در اختيار دارند.»