تلاش رژيم صهيونيستي براي افزايش نفوذ در آفريقا

قاره آفريقا همواره به دليل بهره‌مندي از منابع سرشار طبيعي و داشتن موقعيت ممتاز ژئوپليتيکي در ميان دو قاره آسيا- اروپا، محل رقابت و نزاع قدرت‌هاي بزرگ بوده است و همچنان نيز اين مسئله ادامه دارد.

رژيم صهيونيستي نيز امروز يکي از بازيگراني است که تلاش ميکند تا با حضور در اين قاره، منافع امنيتي، نظامي، سياسي و اقتصاد خود را دنبال کند. اين رژيم همواره براي خود مزيت‌هاي زيادي در رابطه با حضور در قاره آفريقا قائل است که مهم ترين آنها، مزيت نظامي و امنيتي است. اين مسئله شامل کمک‌هاي تسليحاتي و حضور نيروهاي امنيتي در کشورهاي مختلف است. شرکت‌هاي امنيتي رژيم صهيونيستي از چند دهه قبل با استقرار مربيان ويژه خود در کشورهاي آفريقايي و آموزش نيروهاي بومي اين کشورها در راستاي تقويت طرح اين رژيم براي نفوذ در قاره آفريقا تلاش مي‌کنند.

چند سال پس از اشغال سرزمين‌هاي فلسطيني، سران رژيم صهيونيستي براي خروج از محاصره ژئوپليتيکي به سمت توسعه روابط با کشورهاي پيرامون خاورميانه عربي حرکت کرده و تلاش کردند با کشورهاي غير عربي در مناطق نزديک به خود ارتباط بگيرند. در کنار کشورهايي مانند ايران و ترکيه، کشورهاي آفريقايي نيز از جمله کشورهايي بودند که در راهبرد صهيونيست‌ها براي خروج از اين محاصره ژئوپليتيکي، مهم قلمداد ميشدند.

علي رغم آنکه آغاز روابط رژيم صهيونيستي با کشورهاي آفريقايي را ميتوان از دهه 50 و 60 ميلادي دانست، اما نقطه عطف آغاز فعاليت‌هاي رژيم صهيونيستي در آفريقا را ميتوان به مربوط به سال 2009 و دوره وزارت خارجه آويگدور ليبرمن دانست. در آن سال ليبرمن وزير خارجه رژيم صهيونيستي سفر بي‌سابقه‌اي به قاره آفريقا داشت که شامل اتيوپي، غنا، کنيا، نيجريه و اوگاندا بود، ليبرمن در آن سفر آمادگي رژيم صهيونيستي را براي مشارکت در حل بسياري از چالش‌هاي پيش روي کشورهاي آفريقايي اعلام کرد.

چيزي که بيش از همه در اين سفر جلب توجه مي‌کند، تعداد زياد نمايندگان شرکت‌هاي اسلحه‌سازي رژيم صهيونيستي است به طوري که بيشتر اعضاي هيات همراه ليبرمن را تشکيل مي‌دادند و اين توجه تل‌آويو به تقويت روابط امنيتي‌اش با کشورهاي آفريقايي را نشان مي‌دهد.

روابط رژيم صهيونيستي و مراکش

در 10 دسامبر سال 2020، و با پايه گذاري طرح «توافقات ابراهيمي» رژيم صهيونيستي و مراکش توافق کردند که روابط ديپلماتيک رسمي برقرار کنند و مراکش، به همراه بحرين، امارات متحده عربي و سودان چهارمين کشور اسلامي در عرض چهار ماه شد که وارد توافقات ابراهيمي با رژيم صهيونيستي ميشود.

پس از امضاي رسمي توافق عادي سازي ميان رژيم صهيونيستي و مراکش، همکاري‌هاي نظامي ميان مراکش و صهيونيست‌ها آغاز شد. پس از ملحق شدن مراکش به توافقات ابراهيمي، تل‌آويو و رباط در نوامبر 2021 هم توافقنامه همکاري امنيتي را امضا کردند. همچنين رئيس ستاد کل اسرائيل نيز در سپتامبر 2022 طي سفري رسمي و با هدف تقويت همکاري نظامي به مراکش رفته بود. در 12 دسامبر 2022 مراکش وارد مرحله جديدي از تقويت همکاري نظامي با تل‌آويو شد و بلخير در يک سفر بي‌سابقه به اراضي اشغالي رفت و در کنفرانس بين‌المللي نوآوري در حوزه نظامي شرکت کرد.

سال 2023 نيز فرماندهي کل نيروهاي مسلح مراکش در بيانيه‌اي اعلام کرد، کميته پيگيري همکاري مراکش و رژيم صهيونيستي نشستي دو روزه در حوزه نظامي روزهاي 16 و 17 ژانويه در رباط برگزار کرد. در اين بيانيه آمده بود که در اين نشست که به رياست فاروق بلخير، بازرس کل نيروهاي مسلح مراکش و درور شالوم، مدير دفتر امور سياسي نظامي وزارت جنگ رژيم صهيونيستي برگزار شد، زمينه‌هاي مختلف همکاري نظامي به ويژه همکاري لجستيک، آموزش و همچنين تهيه و به روز رساني تجهيزات مورد بررسي قرار گرفت و مسؤولان سطح همکاري نظامي دوجانبه را ستودند.

حضور شرکت‌هاي تسليحاتي صهيونيستي در مراکش

مراکش سال 2023 اولين محموله هاي سامانه دفاعي «باراک ام ايکس» متعلق به ارتش اسرائيل را دريافت کرده است. به گزارش شبکه صهيونيستي «آي 24 نيوز»، مراکش به يکي از معدود کشورهايي تبديل شده است که چنين فناوري پيشرفته‌اي را در اختيار دارد و گام ديگري در راهبرد خود براي نوسازي زرادخانه دفاعي خود برمي دارد.

چند ماه قبل نيز روزنامه فرانسوي لوموند گزارش داد که شرکت اسرائيلي BlueBird Aero Systems تاسيساتي براي توليد پهپاد در مراکش ايجاد کرده است. به گفته وي، مهندسان اسرائيلي همکاران مراکشي خود را در اين کارخانه آموزش خواهند داد. در مورد مکان اين کارخانه و زمان آغاز فعاليت آن جزئياتي متشر نشد و شرکت BlueBird Aero Systems درخواست روزنامه لوموند براي اظهار نظر را رد کرد. در بيانيه اي که مجله اسپانيايي Zona Militar در 13 آوريل 2024 منتشر کرد، به نقل از يکي از فرماندهان سابق نيروي هوايي اسرائيل، کارخانه توليد هواپيماهاي بدون سرنشين (ASP) در مراکش تأسيس شده است.

به گفته آشر فريدمن، مدير اسرائيلي موسسه پيمان‌هاي صلح ابراهيمي، مدل‌هاي پهپادي WanderB و ThunderB در مراکش توليد خواهند شد اين پهپادها عمدتاً براي مأموريت هاي شناسايي، اطلاعاتي و نشانه گذاري هدف در نظر گرفته شده اند. در سال 2022، مراکش 150 پهپاد از اين نوع را سفارش داد و برخي از آنها در خاک مراکش توليد خواهند شد. همچنين اين احتمال وجود دارد که پهپاد مدل SpyX اين شرکت صهيونيستي، از نوع «سرگردان» آن که به تازگي توسط مراکش خريداري شده، در داخل مراکش توليد شود.

نزار دردابي، افسر سابق مراکشي که در مدرسه جنگ اقتصادي مراکش تدريس مي کند، گفت: اين پهپادهاي سرگردان که ارزش خود را در جنگ اوکراين و قره باغ ثابت کرده اند، روز به روز بيشتر به يک عامل تعيين کننده در ميدان جنگ تبديل مي شود.

در حال حاضر مراکش با کمک رژيم صهيونيستي پس از آفريقاي جنوبي، مصر و نيجريه به عضوي از گروه کشورهاي آفريقايي توليد کننده پهپادهاي نظامي تبديل شده است.

اولين توليد مشترک رژيم صهيونيستي و مراکش

اخيرا يک شرکت مراکشي فعال در حوزه پهپاد سازي از موفقيت در ساخت پهپاد انتحاري «کاميکازه» خبر داد که مي تواند اهدافي را در فاصله 1500 کيلومتري هدف قرار دهد. تصاوير اوليه از اين پهپاد نشان ميدهد که شرکت مراکشي براي ساخت آن از پهپاد ايراني «شاهد-136» الگو گرفته است. اين پهپاد P-2 نام دارد و مجهز به کلاهک 40 کيلوگرمي و سيستم هدايت توليد داخل است. شايان ذکر است که «شهاد-236» ايراني داراي برد 2000 کيلومتر و سرجنگي به وزن 54 کيلوگرم است.

تحليلگران تخمين مي زنند که رژيم صهيونيستي کمک زيادي به مراکش در ساخت و توسعه اين پهپاد کرده است که به آن اجازه مي دهد آن را در سراسر قاره آفريقا بفروشد، حتي به کشورهايي که هيچ رابطه اي با رژيم صهيونيستي ندارند و تجهيزات اسرائيل را يک تابو مي دانند که نبايد خريداري شود.

اهميت مراکش براي رژيم صهيونيستي چيست؟

در وهله اول، مراکش در نگاه رژيم صهيونيستي به عنوان يک پايگاه مهم در آفريقا تعريف ميشود. همانطور که ذکر شد، رژيم صهيونيستي براي پيشبرد منافع خود در آفريقا، همواره در صدد ايجاد يک جاي پاي محکم و تثبيت آن در اين قاره بوده است. امروز و بعد از گذشت سالها، ميتوان گفت سران اين رژيم، علي رغم حضور در ديگر کشورهاي آفريقايي، مراکش را به عنوان مهم ترين پايگاه و متحد خود در قاره آفريقا انتخاب کرده اند.

در نگاه صهيونيست‌ها، ها کمک‌هاي تسليحاتي به مراکش و ارتقاء توانايي نظامي آن، ميتواند تبديل به مشوقي براي ديگر کشورهاي آفريقايي به منظور ايجاد رابطه با رژيم صهيونيستي و يا تعميق همکاري‌هاي خود با آنها باشد. از اين رو، اين امر منتج به گسترش فضاي حضور و مانور دهي بالايي رژيم صهيونيستي در آفريقا خواهد شد.

در صحنه امنيتي، رژيم صهيونيستي و مراکش براي خود منافع مشترکي در مبارزه با نفوذ روز افزون ايران در خاورميانه و شمال آفريقا و همچنين در مبارزه با محور مقاومت تعريف کرده اند. حکومت مراکش نيز مانند برخي از کشورهاي منطقه غرب آسيا، به جاي طرفداري و حمايت از فلسطين و مردم مظلوم غزه، منافع خود را در دشمني با ايران و محور مقاومت ميبيند و از اين رو براي صهيونيست‌ها يک بازيگر مهم در شمال آفريقا محسوب ميشود. حکومت اين کشور بر اساس اتهامات واهي، الجزاير و ايران را به حمايت از جبهه پوليساريو متهم مي کند و در سال 2018 حتي به همين دليل روابط خود را با ايران قطع کرد.

در واقع رقابت اين کشور با الجزاير و از سوي ديگر رابطه دوستانه ميان ايران و الجزاير، مراکش را درگير تئوري «توطئه» کرده است. تئوري که نقش رژيم صهيونيستي و غرب در شدت گرفتن و تاثير آن بر تصميم گيران سياسي در مراکش کم بي تاثير نبوده است. همانطور که غرب به رهبري آمريکا در سال هاي اخير و طي پروژه‌ ايران هراسي، کشورهاي منطقه را به دشمني با ايران ترغيب و واداشته است، رژيم صهيونيستي نيز با توسل به همين روش و در جهت منافع و بهره بري خود، سران مراکش را وارد صحنه نزاع با ايران و محور مقاومت کرده است.

رژيم صهيونيستي و مراکش طي سال‌هاي اخير (قبل از رسمي کردن روابط در سال 2020) همکاري هاي امنيتي زيادي با يکديگر داشته اند که از جمله آن ميتوان به کمک رژيم در ايجاد سازمان اطلاعاتي مراکش و ساخت ديوار حائل در صحراي غربي اشاره کرد. از اين رو سرويس‌ امنيتي مراکش در آفريقا را ميتوان يک بازگير نيابتي صهيونيست تعريف کرد که در صورت نياز، ميتواند حافظ و دنبال کننده منافع رژيم صهيونيستي در شمال آفريقا دانست.

بي شک تجربه اشخاص همچون حسني مبارک، معمر قذافي و زين العابدين بن علي، ديکتاتورهاي سابق مصر، ليبي و تونس و نوع مواجه کاخ سفيد به عنوان متحد با آنها در آخرين روزهاي حکومت شان در زمان سلسله قيام‌هاي بيداري‌ اسلامي، بايد درس عبرتي براي سران و سياستمداران مراکش باشد. همانطور که اتحادهاي سياسي، نظامي و امنيتي افرادي همچون حسني مبارک با آمريکا، باعث نجات و تضمين بقاي حکومت آنها نشد، اتحاد با رژيم صهيونيستي نيز براي حکومت مراکش در بحران هاي احتمالي هيچ تضمين و منافعي بدنبال نخواهد داشت و اين تنها صهيونيست‌ها هستند که از منافع رابطه با مراکش سود برده و به منافع خود خواهند رسيد.