بيش از 20 هزار شيء تاريخي از آمريکا به ايران مسترد مي‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، علي دارابي قائم مقام وزير و معاون ميراث فرهنگي در گزارشي عملکرد دو ساله خود و معاونت ميراث فرهنگي وزارت گردشگري به استرداد اين اموال نيز اشاره کوتاهي کرده است.

در اين گزارش عملکرد آمده:

(يکم) معاونت ميراث فرهنگي در دوره مديريت دو ساله در راستاي حکمراني مطلوب، با تعيين اولويتِ توسعه و کيفيت‌بخشي به حفاظت و صيانت از ميراث فرهنگي و همچنين با سعي بر ارتقاي موضوع ميراث فرهنگي در گفتمان توسعه‌اي، اجتماعي و فرهنگي جامعه، اهتمام خود را جهت جريان‌سازي، مردمي‌سازي و افزايش سواد ميراثي آحاد جامعه مصروف نمود که در اين راستا برخي از اهم موارد بيان مي‌شود:

پيگيري و تحقق افزايش بالغ بر 50 درصدي اعتبارات حفاظت و صيانت از ميراث فرهنگي کشور در دولت سيزدهم و برنامه‌ريزي و هدايت و راهبري بالغ بر 2000 پروژه حفاظت و مرمت در کشور

حل مسائل بخشي ازبافت‌هاي تاريخي کشور بعد از سال‌ها نظير بافت تاريخي شيراز، بافت تاريخي اروميه و پيگيري اعمال جبران محدوديت‌ها در بافت‌هاي تاريخي از جمله مواردي بود که در طول دهه‌هاي اخير لاينحل مانده بود. به‌عنوان مثال موضوع محافظت از بافت 360 هکتاري شهر تاريخي شيراز پس از ثبت در فهرست آثار ملي به شيوه مطلوب‌تري محقق مي‌شود.

تأمين تسهيلات مرمت و مقاوم‌سازي به کليه ابنيه موجود در بافت‌هاي تاريخي و تسهيلات وديعه مسکن براي دوره مرمت و تحقق پذيرش اسناد مالکيتي بناهاي تاريخي به عنوان وثيقه در نظام بانکي براي اولين بار در کشور گامي در جهت مردمي سازي حفاظت از ميراث فرهنگي بود که در اين دوره با تصويب شوراي پول و اعتبار ميسر شد.

همچنين توسعه همکاري‌هاي بين دستگاهي براي حفاظت از آثار تاريخي نظير بسته اقدام 100 روستاي تاريخي مشترک با بنياد مسکن انقلاب اسلامي و همکاري با سازمان اوقاف و امور خيريه با موضوع بهره‌گيري از منابع وقف در حفاظت و مرمت حداقل 50 بناي تاريخي وقفي بقا متبرکه و بناهاي عام المنفعه و ساماندهي آرامگاه مفاخر ايران از جمله اقداماتي بوده که با عنايت به فرابخشي بودن موضوع ميراث فرهنگي با همکاري ساير دستگاه‌ها در حال انجام است و اميد است که تا پايان دولت سيزدهم محقق شود.

معاونت ميراث فرهنگي با بهره‌گيري از خرد جمعي و مشورت با نخبگان و با 17 شورا، کارگروه و کميته در ستاد که جمعاً بالغ بر 170 نفر را شامل مي‌شود و شوراهاي فني طرح‌هاي عمراني در 31 استان که اعضاي آن‌ها 10 الي 12 نفر و مجموع آن در کشور قريب به 400 نفر است و همچنين نشست با 50 نفر از سرآمدان و پيشکسوتان ميراث فرهنگي با حضور وزير محترم، سعي بر بهره‌مندي از سرمايه نخبگان فرهنگي کرد.

ارزشيابي و اعطا درجه هنري به استادکاران، مرمت کاران، هنرمندان و حرفه مندان ميراث فرهنگي با عنوان « ميراث داران تمدني « بر اساس مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي

تدوين آئين نامه نظام فني و اجرايي اختصاصي بناها و بافت‌هاي تاريخي کشور

تهيه، تدوين و ابلاغ نظام نامه پايگاه‌هاي ميراث ملي و جهاني

ايجاد امنيت و ثبات شغلي بيش از 1000 نفر از کارگران، مرمت کاران، همکاران پايگاه‌هاي ميراث ملي و جهاني که بيش از 20 سال بلاتکليف بوده اند.

(دوم) در حوزه تدقيق و توسعه برنامه‌هاي ثبت‌هاي ملي و جهاني آثار نيز مواردي که بيان خواهد شد به انجام رسيده است:

تدوين برنامه 10 ساله ثبت جهاني ميراث ملموس و ناملموس در جهت نظام‌مند و قاعده‌مند کردن ثبت آثار و عناصر فرهنگي در فهرست جهاني و همچنين تشکيل شوراي سياست‌گذاري ثبت جهاني با حضور خبرگان و پيشکسوتان ميراث فرهنگي از جمله اقداماتي است که راهبرد و نقشه‌ي راه معيني براي ثبت‌هاي جهاني جمهوري اسلامي ايران در راستاي منافع ملي و قرابت کشورهاي حوزه ايران فرهنگي به يکديگر را ايفا مي‌کند (200 پرونده در دستور کار است).

ثبت جهاني 5 عنصر ناملموس خوشنويسي، يلدا (چله)، مهارت ساختن و نواختن ساز عود، پرورش کرم ابريشم و توليد سنتي ابريشم براي بافندگي و هنر سوزن دوزي ترکمن در اجلاسيه شهر رباط کشور مغرب و ارتقاي جهاني ايران به رتبه ششم در فهرست جهاني ناملموس يونسکو در سال بدون سهميه ملي ايران‌، از جمله اقدامات مهم در حوزه ثبت‌هاي جهاني بود که به انجام رسيد.

تدوين و ارسال 2 پرونده جهاني ميراث فرهنگي ملموسِ «منظر فرهنگي ماسوله» و «هگمتانه و مرکز تاريخي همدان» و ارزيابي ميداني و دفاع اوليه از يکي از بزرگترين پرونده‌هاي ثبت سريالي جهان با عنوان «56 کاروانسراي ايراني» و همچنين تدوين و ارسال 7 پرونده ميراث فرهنگي ناملموس شامل افطاري و باورهاي اجتماعي و فرهنگي، هنر تذهيب، برنامه ملي زيارت رضوي و جشن سده براي سال ميلادي 2023 و جشن مهرگان، هنر ساختن و نواختن رباب و توليد سنتي گلاب و باورهاي اجتماعي فرهنگي وابسته با آن براي سال ميلادي 2024 به يونسکو از جمله اقدامات اساسي در حوزه ثبت آثار و عناصر فرهنگي در يونسکو مي‌باشد ضمناً در حوزه ثبت در فهرست ميراث جهان اسلام نيز اين معاونت، همکاري و مشارکت بايسته را با آيسسکو بعمل آورده است.

(سوم) توسعه کيفي و کمي موزه‌ها به عنوان يک رسانه‌ي صادق که فرهنگ و تمدن اين سرزمين را معرفي مي‌کنند و نقش تعيين‌کننده‌اي در ارتقاي سواد ميراثي جامعه و اتصال نسل حاضر به ريشه‌هاي هويتي اين سرزمين دارند.

افزايش 53 موزه در کشور شامل 10 موزه وابسته به وزارتخانه، 26 موزه خصوصي و 17 موزه غيروابسته و ارتقاي تعداد کل موزه‌هاي کشور به 829 موزه شامل 262 موزه وابسته، 323 موزه غيروابسته، 209 موزه خصوصي و 37 موزه مشارکتي از جمله اقدامات اين معاونت در حوزه‌ي مأموريتي موزه‌هاي کشور است.

همچنين تصويب و آغاز پروژه طرح توسعه موزه ملي در ميدان مشق و تبديل اين ميدان و ساختمان‌هاي تاريخي پيراموني آن به بزرگترين ميدان موزه‌اي که در حال تحقق است. اين طرح از سال 1382 تاکنون به انجام نرسيده بود. با تحقق اين طرح ايران داراي بزرگترين ميدان موزه‌اي در خاورميانه و قطب توريسم و گردشگر خواهد شد و موزه ملي اين امکان را پيدا مي‌کند که سه مليون شئ در اختيار را به نمايش عموم بگذارد.

تحول در ايجاد و توسعه موزه‌هاي تاريخ سياسي و اجتماعي از طريق برپايي نهضت روايتگري صحيح و شايسته تاريخ و توانمندسازي و آموزش راهنمايان موزه‌ها

اقدام به تأسيس موزه مشروطه و موزه اميرکبير در مجموعه ميراث جهاني کاخ گلستان و موزه عصر انقلاب در مجموعه تاريخي فرهنگي نياوران از ديگر اقدامات قابل توجه است.

(چهارم) توسعه مرجعيت معاونت ميراث فرهنگي و ديپلماسي فرهنگي از جمله وظايف معاونت ميراث فرهنگي مي‌باشد که در سال‌هاي اخير توجه کمتري به آن شده بود و در اين راستا مواردي که بيان خواهد شد به انجام رسيد:

احيا مرکز منطقه‌اي ميراث ناملموس تهران به عنوان مرکز مطالعات منطقه‌اي براي پاسداري از ميراث فرهنگي ناملموس در آسياي مرکزي و غربي تحت نظارت يونسکو و تصويب موافقتنامه‌ي تمديد فعاليت مرکز مطالعات منطقه‌اي پاسداشت از ميراث فرهنگي ناملموس در آسياي غربي و مرکزي در مجلس شوراي اسلامي و لازم‌الاجرا کردن موافقتنامه پس از چهار سال تعليق و احيا و تثبيت فعاليت مجدد در سطح منطقه‌اي و بين‌المللي و همچنين برگزاري پنجمين نشست شوراي حکام مرکز مطالعات منطقه‌اي پاسداري از ميراث فرهنگي ناملموس و دريافت کرسي رياست شوراي حکام مرکز مطالعات منطقه‌اي يونسکو با کسب آراي موافق کليه کشورهاي عضو شوراي حکام از جمله اقدامات مهمي بود که در ماه‌هاي گذشته به انجام رسيد.

برگزاري نمايشگاه‌هاي مشترک با ساير کشورها نظير نمايشگاه مشترک دو طرفه با آلمان در موزه ملي

برنامه‌ريزي براي برگزاري نمايشگاه مشترک موزه‌اي چين با موزه ملي ايران

استرداد 30 شيء تاريخي فرهنگي نظير سنگ نگاره ساساني از انگلستان از جمله مواردي است که در حوزه موزه‌هاي کشور به انجام رسيده است.

17000 شيء فرهنگي تاريخي نيز در ماه‌هاي آينده از آمريکا استرداد خواهد شد.

(پنجم) انتقال دانش بين نسلي و الگوسازي مفاخر ميراث فرهنگي به آحاد جامعه در قالب اين اقدامات به انجام رسيد:

برگزاري نکوداشت چهره‌هاي ماندگار ميراث فرهنگي که 22 تن از مفاخر ميراث فرهنگي ايران در دو دوره که بزرگان اين حوزه در رشته‌هاي معماري، مرمت بنا و آثار و احياي بافت‌هاي تاريخي، باستان‌شناسي، مردم شناسي تقدير و معرفي شدند.

همچنين آغاز تدوين تاريخ شفاهي در حوزه ميراث فرهنگي و مصاحبه با پيشکسوتان و صاحب‌نظران اين حوزه و تهيه و تدوين کتب مرتبط در راستاي انتقال دانش بين نسلي و مستند سازي و مديريت دانش به انجام رسيده است.

(ششم) نهضت معرفي و آموزش و افزايش سواد ميراثي جامعه تخصصي و عمومي به عنوان رکن رکين حفاظت:

برگزاري بالغ بر 6000 رويداد فرهنگي و اجتماعي در موزه‌ها و اماکن تاريخي با حضور گسترده مردم

برگزاري جشنواره توليدات چند رسانه‌اي در حوزه ميراث فرهنگي به ميزباني استان يزد براي اولين بار در کشور با حضور و مشارکت 2900 اثر (دومين دوره اين جشنواره سال جاري به ميزباني استان قزوين برگزار خواهد شد)

برگزاري نشست‌هاي تخصصي در حوزه ميراث فرهنگي

(هفتم) نهادسازي و تقويت واحدهاي استاني از جمله راهبردهاي اساسي اين معاونت در راستاي درگير کردن ساير ذي‌مدخلان امر حفاظت بود که با اقدامات زير به انجام رسيد:

تأسيس و ثبت انجمن خيرين ميراث فرهنگي به منظور جلب کمک‌هاي مادي و معنوي آحاد جامعه و همچنين جلب مسئوليت‌هاي اجتماعي نهادهاي اقتصادي به منظور توسعه مشارکت بخش‌هاي مختلف اجتماعي در حفاظت از ميراث فرهنگي که اميد است با منابع مادي و معنوي حاصل از آن تا پايان دولت بتوان پيوست اقتصادي براي اين حوزه فراهم شود.

تشکيل انجمن‌هاي ميراث فرهنگي در تمامي سطوح تقسيمات کشوري (از استان تا دهستان) به منظور جربان‌سازي و گفتمان‌سازي در حوزه‌ي ميراث فرهنگي و همراه کردن ساير دستگاه‌ها و مردمي‌سازي در جهت تحقق امر حفاظت از جمله اقدامات اساسي دوره مديريت فعلي بود که با همکاري استانداران محترم در سراسر کشور و با حضور مديران محلي و مردم، بخش وسيعي از هم‌پوشاني‌هاي مأموريتي اين وزارتخانه با ساير دستگاه‌ها محقق شود.

همچنين تفويض گسترده اختيارات ستادي وزارتخانه به ادارات‌کل تابعه استاني در راستاي تسريع و چابکي فرآيند اداري از جمله مواردي بود که در اين دوره از مديريت ميراث فرهنگي کشور صورت پذيرفت.