بمب ساعتي داعش در کمين سوريه و منطقه

گزارش‌هاي منابع امنيتي حاکي است گروه تروريستي داعش قصد دارد از شرايط امنيتي و سياسي جديد در سوريه پس از سقوط نظام اسد، براي بازسازي صفوف خود بهره‌برداري کند. از زندان‌هاي پر از جنگجويان داعش تا اردوگاه‌هايي که خانواده‌هاي آنان را در خود جاي داده‌اند، چالش‌هاي امنيتي در ميان چند دستگي‌هاي داخلي در سوريه و فشارهاي منطقه‌اي و بين‌المللي در حال افزايش است.

هرچند جغرافياي مناطق تحت سيطره نيروهاي داعش بسيار محدود شده است ولي فرماندهي مرکزي امريکا در خاورميانه از وجود حدود 2500 نيروي فعال داعش در عراق و سوريه و حضور هزاران زنداني عضو اين گروه در زندان‌ها و اردوگاه‌هاي شمال شرق سوريه خبر داد.

«سرمد البياتي» کارشناس امنيتي و مسئول نظامي سابق عراقي گفت: داعش توانايي سيطره بر روستاها يا مناطق مسکوني را ندارد ولي مي‌تواند از طريق هسته‌هاي خفته خود که در مناطق صعب العبور و بياباني فعال هستند، به نيروهاي امنيتي آسيب برساند.

فعاليت اصلي داعش در استان‌هايي مثل الحسکه، ديرالزور و حمص متمرکز است و اين گروه از نابساماني‌هاي امنيتي در برخي مناطق سوء استفاده مي‌کند. همچنين داعش به دنبال بازسازي ساختار خود از طريق جذب نيروهاي جديد با بهره برداري از کشمکش‌هاي منطقه‌اي است تا حضور خود در صحنه را اثبات کند.

زندان‌هايي که زير نظر نيروهاي سوريه دموکراتيک (قسد) در شمال شرق سوريه قرار دارند، يک نقطه ضعف آشکار محسوب مي‌شوند. در اين زندان‌ها بيش از 9 هزار نفر از نيروهاي داعش حضور دارند و هزاران نفر ديگر در اردوگاه‌هاي تحت محاصره مثل اردوگاه «الهول» زندگي مي‌کنند.

البياتي با اشاره به خطرناک بودن اين وضع افزود: اوضاع در داخل اردوگاه‌ها خطرناک است و نيروهاي «قسد» کنترل کاملي بر آنچه در اين اردوگاه‌ها روي مي‌دهد ندارند. به همين علت هرگونه خلأ امنيتي مي‌تواند به فاجعه‌اي در عراق و سوريه تبديل شود.

نگراني‌ها در اين زمينه با افزايش تهديدات ترکيه عليه مناطق تحت سيطره «قسد»، تشديد شده است. اکنون «قسد» با فشارهايي از چند جهت مواجه است چرا که از يک سو بايد با حملات گروه‌هاي مسلح مورد حمايت آنکارا مقابله کند و از سوي ديگر امنيت اردوگاه‌ها و زندان‌هايي را تامين کند که نيروهاي داعش در آنجا به سر مي‌برند.

اخيرا فرانسه با اجراي حملات هوايي به مواضع مرتبط با گروه داعش در سوريه، به ميدان مبارزه با داعش بازگشته است. «سباستين لکورنو» وزير دفاع فرانسه اعلام کرد اين حملات در چارچوب ائتلاف بين‌المللي و با هدف جلوگيري از بازسازي صفوف داعش و بهره برداري آن از هرگونه حفره امنيتي، اجرا شده است.

علاوه بر اين، کشورهاي همسايه سوريه مثل عراق، تدابيري پيشگيرانه به منظور تقويت امنيت مرزها و جلوگيري از نفوذ عناصر تروريستي اتخاذ کرده‌اند.

البياتي در اين باره گفت: عراق ضمن اجراي بررسي‌هاي امنيتي همه‌جانبه، تجهيز اردوگاه‌هايي را با هدف اسکان دادن خانواده‌هاي آواره که از اردوگاه الهول خارج مي‌شوند، آغاز کرده است زيرا هرگونه نفوذ عناصر داعش به عراق مي‌تواند بحران را به خانه اول بازگرداند.

اما ترکيه از دولت جديد سوريه خواسته است مسئوليت اداره زندان‌ها و اردوگاه‌هايي را که اکنون در کنترل «قسد» است برعهده بگيرد و بر ضرورت تحويل دادن بازداشت شدگان به کشورهاي متبوعشان تاکيد دارد.

به رغم تحرکات نظامي و ديپلماتيک، برخي تحليلگران معتقدند سخن گفتن از احتمال «بازگشت» داعش ممکن است به عنوان اهرم فشار براي تحميل برنامه‌هاي بين المللي مورد استفاده قرار گيرد.

با اين حال، البياتي درباره دست کم گرفتن خطر داعش هشدار داد و خاطرنشان کرد تهديد داعش فقط به داخل سوريه محدود نيست بلکه به ديگر کشورها مثل مصر و تونس امتداد مي‌يابد که تدابيري پيشگيرانه براي جلوگيري از بازگشت جنگجويان خارجي از سوريه از مسير ترکيه اتخاذ کرده‌اند.

در هنگامه بحث و جدل بر سر داعش، برخي کارشناسان، قدرت‌هاي بين‌المللي را به بزرگنمايي خطر داعش به منظور تحقق بخشيدن به اهداف راهبردي متهم مي‌کنند. با اين حال البياتي معتقد است گروه داعش همچنان توانايي دست زدن به حملات تأثيرگذار را دارد و همين توانايي، اين گروه را به ابزار تبليغاتي براي مداخله‌هاي خارجي تبديل مي‌کند.

اين کارشناس امنيتي عراقي در پايان گفت: داعش ممکن است اکنون مترسکي در دست برخي طرف‌ها باشد با اين حال همچنان مي‌تواند از هر فرصتي براي بازگشت بهره‌برداري کند به ويژه که مناقشه‌ها ادامه دارد و ثبات سياسي و امنيتي در سوريه ديده نمي‌شود.