بمب افکن قدرتمند ايران با برد 1500 کيلومتري

داشتن نيروي هوايي قدرتمند براي هر کشوري نه‌ تنها يک ضرورت استراتژيک در جنگ‌ها و منازعات نظامي محسوب مي‌شود، بلکه به عنوان يکي از اجزاي حياتي امنيت ملي و قدرت بازدارندگي نيز شناخته مي‌شود.

به گزارش دانشجو، در دنياي مدرن که تهديدات امنيتي دائم در حال تغيير هستند، نيروي هوايي مي‌تواند نقش کليدي در حفظ استقلال و تماميت ارضي کشورها ايفا کند. بهره مندي از يک نيروي هوايي قدرتمند جنبه‌هاي مختلف سياسي، امنيتي، نظامي، ژئوپوليتيک و تکنولوژيک دارد که به طور خلاصه به موارد زير اشاره مي‌کنيم:

برتري هوايي و دفاع از حريم ملي

توانايي کنترل و دفاع از فضاي هوايي، کشورهاي را قادر مي‌سازد تا از نهادهاي مهم و زيرساخت‌هاي حياتي خود در برابر تهديدات حفاظت کنند و درگيري‌ها هدف متخاصم در آسمان بخش مهمي از فرايند دفاع شبکه محور از يک کشور را تشکيل ميدهد.

قدرت بازدارندگي و نفوذ استراتژيک

با داشتن توانمندي‌هاي هوايي پيشرفته، کشورها مي‌توانند از وقوع جنگ‌ها جلوگيري کرده و به واسطه کسب اطلاعات از تاسيسات نظامي و استراتژيک دشمن هميشه دست برتر را در منازعات و مذاکرات داشته باشند.

پشتيباني از نيروهاي رزمي

نيروي هوايي مي‌تواند نقش پشتيباني اساسي براي نيروي‌هاي زميني و دريايي ايفا کند، با فراهم کردن اطلاعات شناسايي، حمله به اهداف مهم و تخليه اضطراري نيروها و همچنين اجراي عمليات پشتيباني نزديک (CAS) يار قواي زميني و دريايي در منازعات باشند.

انعطاف‌پذيري تاکتيکي و استراتژيک

هواپيماها و تجهيزات هوايي مي‌توانند به سرعت مستقر شوند و به انواع مختلف ماموريت‌ها، از پاسخ به بحران‌هاي خارجي تا عمليات‌هاي نجات و کمک‌رساني بشردوستانه، پاسخ دهند و فارغ از اهميت رزمي در عمليات‌هاي مختلف نظامي در حوادث طبيعي مانند سيل و زلزله هم نيروي هوايي نقش محوري ايفا ميکند.

پيشرفت تکنولوژيکي و نوآوري

سرمايه‌گذاري در فناوري‌هاي هوايي مي‌تواند به پيشرفت‌هاي علمي و صنعتي منجر شود که به نوبه خود مي‌تواند به بهبود اقتصادي کمک کندو در واقع صنايع هوايي پيش برنده علوم مختلف‌هاي تک مانند اويونيک، الکترونيک، متالوژي، نرم افزار و ... را شامل مي‌شود که سرريز تکنولوژي‌هاي به دست آمده براي توسعه يک نيروي هوايي (صنعت هوايي) در توسعه محصولات تجاري هم سرريز تکنولوژيک دارد. در نتيجه، نيروي هوايي قدرتمند يکي از ارکان امنيت ملي کشورها است و در منازعات نقش محوري ايفا مي‌کند.

آرتور هريس، از بزرگ‌ترين فرماندهان هوايي جنگ جهاني دوم اهميت نيروي هوايي را اينگونه بيان مي‌کند: «بايد به اثربخشي بمباران‌هاي هوايي ايمان داشته باشيم. قدرت هوايي اين توانايي را دارد که شهرها را تسليم کند و روحيه دشمن را تضعيف کند.»

يکي از مهم‌ترين قسمت‌هاي عملياتي سازمان رزم عمليات يک نيروي هوايي بمب افکن‌هاي تاکتيکي عملياتي آن نيرو است که بعد آفندي يک نيروي هوايي محسوب مي‌شود.

در ساختار رزم فعلي نيروي هوايي ايران، جنگنده سوخو 24 قدرتمندترين بمب افکن عملياتي کشور است که در پايگاه هفتم شکاري شيراز مستقر است. اين جنگنده روس در دهه هفتاد در کشور عملياتي شد و از همان زمان مهلک‌ترين سلاح هوايي ايران عليه دشمنان لقب گرفت. لقب اين جنگنده روسي Fencer به معني شمشيرباز است.

اولين تجربه برخورد ايران با اين جنگنده اواخر جنگ تحميلي بود که دولت شوروي بيش از 30 فروند از اين بمب افکن را به صدام حسين فروخت. به دليل قابليت پرواز در ارتفاع پست و عمليات تاکتيکي حريف بسيار خطرناکي براي ايران محسوب ميشد که شانس حضور عملياتي چنداني پيدا نکرد و تا سال 69-70 ملاقاتي با آسمان ايران نداشت، در واقع اولين برخورد نيروي هوايي ايران با فنسر، در مرزهاي غربي و پس از پايان رسمي جنگ بود که خلبانان اين بمب افکن‌ها سراسيمه وارد مرزهاي ايران ميشدند وجنگنده هايشان را در فرودگاه‌ها و گاهاً در جاده‌هاي ايران مينشاندند. علت اين اتفاق کيلومترها آنطرف از مرز ايران و در مرز عراق و کويت بود که با درگير شدن عراق و کويت، آمريکا و ائتلاف به نفع کويت وارد جنگ شدند و جنگ اول خليج فارس را رقم زدند. با حمله - آمريکا به عراق، بخش قابل توجهي از پايگاه‌ها زير بمباران ائلاف رفتند و بخشي از جنگنده‌هاي عراق به ايران فرار کردند و پناهنده شدند.

بين ناوگان پناهنده، 24 فروند سوخو 24 حضور داشتند که پس از خودداري دولت عراق از پرداخت غرامت جنگ به دولت ايران، با تدبير دولت وقت جنگنده‌ها به عنوان غرامت بخشي از خسارات وارده به ايران به نفع ايران مصادره شدند و به لباس نيروي هوايي ارتش در آمدند. پس از تست‌هاي اوليه اين جنگنده نظر کارشناسان نهاجا را جلب کرد و تصميم به خريد تعداد بالاتر از کشور سازنده (شوروي) گرفته شد. تعداد جنگنده خريداري شده دقيقا مشخص نيست و تحليل‌هاي مختلفي وجود دارد و تعداد خريداري شده از اين بمب افکن استراتژيک از از 11 فروند تا 40 فروند تخمين زده اندو هرچند مراجع رسمي تعداد نهايي خريد را اعلام نکرده اند ولي با توجه به رجيسترهاي مشهود در تصاوير از دهه هفتاد تا به امروز نمونه‌هاي خريداري شده از شوروي از شماره 3-6801 شروع و تا رجيستر 6812-3 و نمونه‌هاي پناهنده از عراق 6841-3 شروع و تا رجيستر 6864-3 خاتمه پيدا ميکند. در مجموع تعداد فنسر موجود در کشور 36 فروند ارزيابي مي‌شود و با توجه به بررسي‌ها احتمال خريد 11 فروندي بالاتر است.

نمونه‌هاي عملياتي در کشور نمونه ام کا هستند که به سامانه کايرا 24 ام مجهز هستند که توان هدف گذاري ليزري را در عمليات‌هاي تهاجم زميني دارد.

اين جنگنده از دو رادار بهره ميبرد. رادار اول يک رادار تهاجمي بزرگ است که کشف اهداف زميني را با جزييات بالا ممکن مي‌سازد. به دليل قابليت پرواز و عمليات در ارتفاع پايين به منظور دور ماندن از محدوده کشف رادار و عمليات پدافند، رادار دوم وظيفه ناوبري و مسيريابي (تعيين پستي بلندي‌هاي زمين) را دارد. رادار دوم زير رادار اول قرار گرفته است. اين جنگنده از دو غلاف جنگ الکترونيک PS161 و PS162 بهره ميبرد.

نگهداري اين جنگنده تماماً در کشورانجام مي‌شود و از رادار تا موتور توسط متخصصان ايراني اورهال مي‌شود.

در کنار سامانه‌هاي پيشرفته ناوبري و هدف گذاري، طيف گسترده‌اي از موشک‌هاي هواپرتاب هم وارد سازمان رزم نهاجا شد و روي اين جنگنده عملياتي هستند. اين موشک‌ها شامل موشک خوش نام روسي خا 29 در دو نسخه ليزري و اپتيکي، موشک خا 25 (از هدايت ليزري بهره ميبرد)، موشک ضد رادار خا 58 و طيف گسترده‌اي از بمب‌هاي سري کاب (ليزري و اپتيکي) و سري فاب (عمدتا سقوط آزاد) هستند که نوک تيز شمشير شمشيربازان ايراني به شمار ميروند.

در کنار تسليحات وارداتي از همان دهه هفتاد برنامه‌هاي ارتقاي پروازي و تسليحات گسترده‌اي روي سوخو 24 اعمال شد. در بعد تسليحاتي هماهنگي و تجهيز فنسرها به بمب‌هاي سري مارک و احتمالا نمونه‌هاي هدايت شونده (جي بي يو) آن‌ها و همچنين نسخه هدايت ماهواره‌اي (جدام) هم محتمل است. همچنين در جريان رونمايي از پايگاه زيرزميني عقاب 44 ارتش، يک فروند فنسر ايراني مجهز به يک موشک کروز برد بلند با نام عاصف در اين پايگاه مشاهده شد که با برد احتمالي +1500 کيلومتري دوربردترين سلاح هواپرتاب کشور است. همچنين به علت پلتفرم يکسان اين موشک با موشک کروز ضد کشتي ابومهدي، به نظر ميرسد توان شکار کشتي‌هاي متخاصم هم به قابليت‌هاي شمشير بازان وطن اضافه شده باشد.

اين جنگنده ارتقاهاي مختلفي را به خود ديد ولي در راستاي افزايش برد عملياتي اين بمب افکن سنگين، توانايي سوخترساني يار به يار و سوختگيري از تانکرهاي 707 نيروي هوايي توسط جهاد خودکفايي (عطاالله بازرگان) به آن اضافه شد.

به لطف مخازن سوخت اکسترنال 2000 و 3000 ليتري PTB که در پايلون‌هاي ريشه بال نصب ميشه و بعلاوه‌ غلاف سوخترساني يار به يار اوپاز/يوپاز (UPAZ-1A) در کنار قابليت دفاع از خود با هشداردهنده‌هاي قفل راداري SPO-10/15 و دکوي پرتاب چف/فلر APP/50A، عملاَ فنسرهاي ايراني ازدهه‌ي هفتاد شمسي توانايي حمله به اهداف مهم در عُمق فلسطين اشغالي رو پيدا کردند و از همان سال تحت ارتقا مختلف پروازي و تسليحاتي با تکنولوژي روز قرار گرفتند. برد عملياتي اين جنگنده حدود 1500 کيلومتر ارزيابي مي‌شود.

اين بمب افکن قابليت حمله به اسراييل را دارد و بدون نياز به سوختگيري هوايي از تانکرهاي بويينگ 707 قادر است اراضي اشغالي را هدف قرار دهد. در زمينه دفاع از خود قابليت تسليح به موشک آر 60 را دارد که البته در عمليات اين موشک رافع تهديدات نيست و نيازمند اسکورت جنگنده‌هاي رهگير مي‌باشد تا در نبردهاي هوا به هوا دست پرتري داشته باشد. لازم به ذکره عمليات جنگنده‌ها شبکه محور است و در يک عمليات واحد چندين يگان مختلف پروازي شرکت ميکنند.

يکي از احتمالات مطرح توانايي تسليح اين جنگنده به موشک‌هاي تاکتيکي سبک بالستيکي است که امري محتمل است و ضمن افزايش برد عملياتي اين جنگنده (حداکثر برد موشک به حداکثر برد پروازي اضافه مي‌شود) قابليت عمليات خارج از رينگ پدافندي دشمن را ميدهد. لازم به ذکره تاکنون گزارش رسمي از تجهيز جنگنده‌هاي ارتش به موشک بالستيک نداشتيم ولي با توجه به ظرفيت‌هاي کشور و رونمايي از نمونه هواپرتاب موشک سري ابابيل با نام آرمان و تجهيز سوخو 22‌هاي سپاه به اين موشک، مشاهده ترکيب فنسر و بالستيک هواپرتاب بعيد به نظر نميرسد.

موشک بالستيک هواپرتاب آرمان در کنار سوخو 22 سپاه، هوافضا قبلا تست موفق پرتابه راکت هدايت شونده فجر 4 از سوخو 22 را انجام داده بود (عمليات مشابه بالستيک هواپرتاب)