آماري هولناک از چاقي ايراني‌ها و ابتلا به 13 نوع سرطان

اما متخصصان هشدار مي‌دهند که عواملي مانند اضافه وزن و چاقي از عوامل اصلي در بروز برخي بيماري‌هاي صعب‌العلاج مثل سرطان‌ها هستند. آنها معتقدند حفظ تناسب اندام بسيار پسنديده است اما بهتر است افراد دليل پشت پرده‌ي بزوم حفظ تناسب اندام را نيز بدانند و آن سلامت بدن و دور ماندن از بيماري‌هاي صعب‌العلاج است.

چاقي تا حدي به سلامت بدن آسيب مي‌رساند که روز گذشته مديرکل دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت درباره آن هشدار داد و گفت: فعاليت بدني کم، اضافه‌وزن، چاقي و رژيم غذايي نامناسب از عوامل خطر اصلي در بروز انواع سرطان هستند.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت، بيش از 56 درصد جمعيت بالاي 18 سال در ايران داراي شاخص توده بدني بالاي 30 هستند و بنابراين چاق يا داراي اضافه‌وزن محسوب مي‌شوند. در اين ميان 4.5 درصد جمعيت کشور نيز دچار چاقي مفرط هستند. ايران در رتبه ششم فهرست کشورهاي چاق دنيا قرار دارد؛ آمريکا، عربستان، ترکيه، مصر و ليبي به عنوان رتبه‌هاي اول تا پنجم کشورهاي چاق دنيا هستند و بر اساس آمارهاي مرکز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت، چاقي از 20 درصد در 40 سال گذشته به 70 درصد افزايش يافته و در اين ميان مسائل ژنتيکي همراه با پديده‌هاي محيطي از جمله سبک زندگي، نوع تغذيه و استرس در اين مساله بسيار موثر است.

ارتباط چاقي و بروز 13 نوع سرطان

مؤسسه ملي سرطان ايالات متحده چندي پيش اعلام کرد که چاقي و اضافه وزن مشخصا و به وضوح با حداقل 13 نوع سرطان مرتبط است. سرطان‌هايي مثل انواع سرطان پستان به خصوص بعد از يائسگي، سرطان‌هاي دستگاه گوارش مثل سرطان روده بزرگ و سرطان معده، سرطان رحم، سرطان کبد، سرطان تيروئيد، سرطان لوزالمعده، سرطان کليه، سرطان تخمدان، سرطان کيسه صفرا، سرطان‌هاي مغز، مري و سرطان مالتيپل ميلوما (از شايع‌ترين تومورهاي استخواني).

البته درصد مواردي که به اضافه وزن يا چاقي نسبت داده مي‌شود، براي انواع مختلف سرطان متفاوت است. مثلا چاقي تا حدود 54 درصد در ابتلاي زنان به سرطان کيسه صفرا نقش دارد و در برخي سرطان‌ها مثل سرطان‌هاي مرتبط با مري حدود 44 درصد موثر است.

تحقيقات جهاني نشان مي‌دهد که افزايش وزن و اضافه وزن در بزرگسالي خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و ساير سرطان‌هاي دستگاه گوارش را افزايش مي‌دهد. کارشناسان مي‌گويند آمار چاقي در جهان رو به افزايش است و به همين دليل، درک ارتباط بين چاقي و خطر بيماري‌هاي طولاني مدت مانند سرطان براي بهبود سلامت عمومي بسيار مهم است.

دکتر آسيه الفت‌بخش، جراح پستان نيز در اين رابطه به همشهري مي‌گويد: غير از ژنتيک، توارث يا سابقه فاميلي و نيز عوامل هورموني که در ابتلا به سرطان نقش پررنگي دارند، عوامل محيطي هم مي‌توانند در ابتلا به بعضي از سرطان‌ها به خصوص سرطان پستان دخيل باشند.

به گفته اين جراح پستان چاقي، کم‌تحرکي يا کمبود فعاليت‌هاي بدني و استرس شديد مهم‌ترين عوامل محيطي هستند که ارتباط مستقيمي با بروز سرطاني مثل سرطان پستان دارند.

بسياري از مطالعات نشان داده اند که در زنان يائسه، BMI بالاتر با افزايش متوسط خطر سرطان پستان ارتباط دارد. به عنوان مثال، افزايش 5 واحدي BMI با 12 درصد افزايش خطر همراه است. در ميان زنان يائسه کساني که چاق هستند، 20 تا 40 درصد در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان در مقايسه با زنان با وزن طبيعي هستند. چاقي همچنين يک عامل خطر براي سرطان سينه در مردان است.

چرا چاقي باعث بروز سرطان مي‌شود؟

اما چاقي چگونه با بروز سرطان ارتباط پيدا مي‌کند و روي ان تاثير مي‌گذارد؟ به گفته متخصصان، افراد چاق اغلب داراي التهاب مزمن در سطح پايين هستند که با گذشت زمان مي تواند باعث آسيب DNA شود که منجر به سرطان مي‌شود. افرادِ داراي اضافه وزن و چاقي، بيشتر از افرادِ با وزن طبيعي داراي شرايط يا اختلالات مرتبط يا ايجادکننده التهاب موضعيِ مزمن هستند و همين، از عوامل خطر برخي سرطان‌ها است.

دکتر احسان شايسته، پزشک عمومي در اين رابطه به همشهري مي‌گويد: چاقي به يک حالت التهاب مزمن در سراسر بدن منجر مي‌شود و توليد طبيعي هورمون‌هايي مثل انسولين، تستوسترون، و استروژن را مختل مي‌کند که همگي از عواملي هستند که مي‌توانند به بروز سرطان منجر شوند.

به گفته متخصصان، افرادِ با چاقي بيش از اندازه در مقايسه با افرادِ با وزن سالم، 5 برابر بيشتر احتمال دارد که به سرطان مري مبتلا شوند. اين احتمال براي ابتلا به علائم سرطان رحم 7 برابر بيشتر است. مطالعات جهاني ثابت کرده که از دست دادن وزن و کاهش توده بدني (BMI) مي‌تواند خطر ابتلا به برخي سرطان‌ها را به طرز چشمگيري کاهش دهد.

شاخص توده بدني شما چند است؟

شاخص توده بدني (BMI) مهم‌ترين عامل در تعيين وزن نرمال، اضافه وزن و چاقي است اما خيلي‌ها از آن بي‌خبرند و هيچ وقت به گوش‌شان هم نخورده است. از سوي ديگر برخي افراد نيز که در مورد تناسب اندام و سلامت بدني خود حساس هستند، هر سال به برخي مراکز طبي ويژه مراجعه و شاخص توده بدني و نيز ميزان عضلات خود را سنجش مي‌کنند تا طبق آن رژيم غذايي و نوع ورزش‌هاي روزانه خود را پيگيري کنند.

شاخص توده بدني با تقسيم وزن (به کيلوگرم) بر توان دوم قد (به متر) به دست مي‌آيد. شاخص توده بدني کمتر از 18.5، نشان دهنده کم‌وزني و لاغريي غيرطبيعي است. اگر عدد به دست آمده بين 18.5 تا 24.9 باشد، يعني وزن فرد طبيعي است.

عدد بزرگ‌تر و مساوي 25، نشان دهنده اضافه وزن فرد است. عدد 30 به بالا نشان‌دهنده چاقي است که به ترتيب به چاقي درجه يک (بين 30 تا 34.9)، چاقي درجه 2 (بين 35 تا 39.9) و چاقي درجه 3 (40 به بالا) تقسيم‌بندي مي‌شود. در حال حاضر خيلي از سايت‌ها و اپليکيشن‌هاي معتبر وجود دارند که به شما مي‌گويند شاخص توده بدني شما چند است و آيا از وزن طبيعي برخورداريد يا چاق به حساب مي‌آييد و لازم است بيشتر مراقب خود باشيد.

حدود 60 درصد ايراني ها چاق‌اند

چندي پيش معاون بهداشت وزارت بهداشت در کنگره پيشگيري و درمان چاقي گفت: بيش از 56 درصد جمعيت بالاي 18 سال در ايران داراي شاخص توده بدني بالاي 30 هستند و بنابراين چاق يا داراي اضافه‌وزن محسوب مي‌شوند.

محمد هاشمي، دبير اجرايي هشتمين کنگره پيشگيري و درمان چاقي ايران هم از رشد 5.5 برابري آمار افراد چاق در کشور طي 4 دهه گذشته خبر داد و گفت: 90 درصد ايراني‌ها تحرک کافي ندارند.

او گفت: بيش از 15 درصد کودکان و نوجوانان کشور ما به چاقي مبتلا هستند و اين امر ناشي از تغيير سبک زندگي در کشور است که بايد مورد توجه قرار گيرد.