اين شهيد، امنيت پياده‌روي اربعين را پايه‌گذاري کرد

يکي از شهداي گرانقدري که زائران پياده اربعين بيش از ديگر ستارگان اين مسير، فرصت ديدار با او را پيدا مي‌کنند، شهيد سردار حاج «سيد حميد تقوي‌فر» است. همان فرمانده خستگي‌ناپذيري که در تمام عمر، رزمنده بود؛ يک روز در نبرد با غائله ضد انقلاب، يک روز در جبهه دفاع مقدس و روز ديگر در جبهه مبارزه با داعش. و همين دغدغه‌مندي‌اش براي رهايي جهان اسلام از چنگال تروريست‌هاي تکفيري هم، عامل ماندگاري‌اش در قلب مسلمانان شد.

حالا اگر قدم به آن سوي مرز ايران و عراق بگذاريد، همه‌جا برايتان از «سردار سامرا» مي‌گويند؛ از فرمانده بي‌باکي که الهام‌بخش جوانان عراقي براي مبارزه با متجاوزان اسلام‌نما بود و با خون پاکش، آن‌ها را در اين مبارزه مصمم‌تر کرد. نام شهيد تقوي‌فر اما با اربعين و پياده‌روي ميليوني‌اش، طور ديگري زنده مي‌شود. آنجا در آن مسير رؤيايي، از هرکس بپرسي، برايت مي‌گويد اگر حاج حميد نبود، بناي همايش بزرگ پياده‌روي اربعين، با امنيت گذاشته نمي‌شد. در اين روزها که فرزندان شهيد سردار حاج سيد حميد تقوي‌فر بار ديگر با برپايي موکب «ابومريم»، ياد و خاطره او را در پياده‌روي اربعين زنده کرده‌اند، در گفت‌وگو با حاج خانم «پروين مرادي»، همسر شهيد که حالا مهمان کربلاست، بيشتر با نقش سردار سامرا در تأمين امنيت زائران پياده اربعين آشنا شديم.

*زائران بيشماري که امروز در کمال امنيت در مراسم پياده‌روي اربعين شرکت مي‌کنند، شايد ندانند چه زحماتي براي حفظ اين رويداد باشکوه کشيده شده و چه انسان‌هاي بزرگي جان خود را براي تأمين امنيت اين مسير به خطر انداخته‌اند. شهيد حاج «سيد حميد تقوي‌فر»،‌ به‌عنوان يکي از پيشتازان اين عرصه، نقش تعيين‌کننده‌اي در تأمين امنيت زائران پياده اربعين داشت. براي شروع، از چگونگي حضور ايشان در کشور عراق و نقش‌شان در رفع تهديدات موجود براي زائران کربلا در ايام اربعين بگوييد.

- عراق به مدت 30 سال، حوزه فعاليت شهيد تقوي‌فر بود. حاج حميد، اهوازي بود و مسلط به زبان عربي. به همين دليل در دوران دفاع مقدس ارتباط خوبي با مجاهدين عراقي برقرار کرده بود و در سپاه بدر در کنار آنها فعاليت مي‌کرد. با توجه به همين پيشينه،‌ وقتي غائله داعش در اين کشور بلند شد و بخش‌هايي از عراق به اشغال اين گروه تکفيري درآمد، شخصاً براي دفاع از حرم به نيروهاي مردمي عراق ملحق شد.

آشنايي کامل شهيد تقوي‌فر به زبان عربي و موقعيت جغرافيايي کشور عراق،‌ باعث شد رزمندگان عراقي جبهه مقاومت از حضورش استقبال کنند. مأموريت مستشاري حاج حميد و تلاش‌هايش براي آموزش جوانان عراقي که در نهايت به تشکيل الحشد الشعبي منجر شد، از همان موقع در عراق شروع شد. يک استدلال قانع‌کننده هم براي حضورش در اين ميدان داشت و مي‌گفت: «امروز بحث ما،‌ بحث اين کشور و آن کشور نيست. بحث اسلام است. اسلام هم مرز ندارد. ما براي دفاع از اسلام و حرم اهل بيت (ع) مي‌جنگيم.» مدتي بعد هم، شهيد سردار حاج قاسم سليماني از حاج حميد دعوت به همکاري کرد و او را به‌عنوان فرمانده محور سامرا انتخاب کرد.

اما در همان حال که حاج حميد روي ماموريتش در سامرا متمرکز بود تا از پيشروي داعش به سمت اماکن متبرکه جلوگيري کند،‌ از پياده‌روي اربعين هم غافل نبود. او به‌طور کلي معتقد بود در هرکجا مردم به ميدان بيايند، حتماً پيروز خواهيم شد و هيچ نيرويي نمي‌تواند مانع آنها شود. بر همين اساس، ايده تشکيل الحشد الشعبي را براي مقابله با داعش در عراق مطرح کرد. با همين نگاه هم، اهميت ويژه‌اي براي پياده‌روي اربعين قائل بود و براي تأمين امنيت اين مراسم و هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن آن، چند کار مهم انجام داد.

*آن سال‌هاي ابتدايي دهه 90، اولين سال‌هايي بود که مردم ايران به‌طور گسترده در پياده‌روي اربعين شرکت مي‌کردند. شهيد تقوي‌فر،‌ چه اقداماتي براي برگزاري ايمن و باشکوه اين رويداد انجام دادند؟

- شهيد تقوي‌فر از همان زمان که در جريان سقوط صدام، با حفظ سمت، به فرماندهي قرارگاه مهران منصوب شده بود، با تلاش‌هايي که انجام داد، زمينه زيارت مردم در عتبات عاليات را فراهم کرد. در اين مقطع هم که داعش در عراق شروع به فعاليت کرده بود، حاج حميد، زائران کربلا را فراموش نکرد. خوب يادم است که از يک طرح به نام «سفيران عاشورايي» صحبت مي‌کرد که در بسيج مستضعفين در ايران ارائه کرده بود.

آن طرح حاج حميد باعث شد تعداد فراواني از بسيجيان و مردم عادي ايران بتوانند بدون مشکل از مرز عبور کرده و در پياده‌روي ميليوني اربعين سال 93 شرکت کنند.

اما مهمترين حرکتي که حاج حميد در آن سال انجام داد، تأمين امنيت زائران پياده اربعين با وجود نيروهاي تکفيري داعش بود.

*حاج حميد دقيقاً چه تدبيري براي تأمين امنيت زائران پياده اربعين انديشيد؟

- او به اين منظور، از دوستي 30 ساله‌اش با شيوخ عشاير عراق حسن استفاده را برد. با توجه به اينکه مسير پياده‌روي زائران اربعين از ميان مناطق استقرار عشاير عبور مي‌کرد، حاج حميد جلساتي با شيوخ اهل سنت و شيعه اين قبايل برگزار کرد و از آنها درخواست کرد در تأمين امنيت زائران اباعبدالله الحسين (ع) از مرز ايران تا عتبات عاليات و بالعکس مشارکت کنند. با موافقت شيوخ عشاير عراق، حاج حميد گروهي با اين هدف تشکيل داد و تأمين امنيت زائران را به آنها سپرد و خودش به همراه نيروهايش، روي بخش مهم ديگري از اين طرح متمرکز شدند که در نهايت، نقشه‌هاي داعش براي ضربه زدن به پياده‌روي ميليوني اربعين را نقش بر آب کرد.

*آن حرکت مهم شهيد حاج حميد تقوي‌فر و نيروهايش چه بود؟

- همزمان با حضور زائران در پياده‌روي اربعين، حاج حميد با طراحي يک عمليات، موفق شد نيروهاي داعش را که در فکر تعرض به کربلا بودند، به منطقه «بلد الصخر» در شمال غربي بغداد بکشاند. حاجي و نيروهايش در آن عمليات، تروريست‌هاي داعش را مشغول کردند تا زائران اربعين بتوانند با آسودگي از مسير پياده‌روي اربعين تردد کنند. همه معتقدند اينکه در آن سال و در اوج فتنه داعش در عراق، زائران توانستند در سلامت و امنيت کامل، مسير پياده‌روي اربعين را طي کنند و هيچ آسيبي به زائران از ناحيه نيروهاي داعش نرسيد، مديون زحمات و تدبير حاج حميد بود.

*شما هم در شرايط پرخطر آن سال، در پياده‌روي اربعين حضور داشتيد؟

- بله. حاج حميد به من و بچه‌ها هم توصيه کرد مثل همه مردم در اين همايش بزرگ شرکت کنيم. تا قبل از آن هم، به لطف خدا بارها توفيق زيارت کربلا نصيب ما شده بود اما در هيچ‌کدام از آن زيارت‌ها، حاج حميد با تمام اختياراتي که داشت، براي ما شرايط خاص فراهم نمي‌کرد و تبعيضي قائل نمي‌شد. از يک طرف، هميشه در مأموريت و انجام کارهاي نظامي و اطلاعاتي بود و نمي‌توانست ما را همراهي کند. از طرف ديگر معتقد بود ما هم جزيي از مردم هستيم و بايد همراه آنها باشيم. مي‌گفت: همراه مردم به زيارت برويد تا از آنها فاصله نگيريد و از دردها و مشکلاتشان مطلع شويد.

خلاصه، اربعين سال 93، ما مثل ساير زائران از مرز زميني وارد عراق شديم و در پياده‌روي اربعين شرکت کرديم. مدتي بعد که به ايران آمديم و حاج حميد هم از مأموريت برگشت، برايمان تعريف کرد که او هم در پياده‌روي حضور داشته. حاجي بعد از انجام آن عمليات در بلد الصخر، خودش را از سامرا به نجف رسانده و از آنجا در پياده‌روي اربعين شرکت کرده بود تا به طور مستقيم بر تأمين امنيت زائران نظارت کند.

حاج حميد همزمان با ما در کربلا بود اما متاسفانه همديگر را نديده بوديم.

*بعد از آن، فرصتي پيش آمد که به‌اتفاق به زيارت کربلا برويد؟

- نه. حاج حميد بعد از اربعين، براي فرماندهي عمليات ديگري به عراق برگشت و تقريباً 2 ماه بعد در 6 دي ماه سال 93 در منطقه «عزيز بلد» در نزديکي شهر سامرا به شهادت رسيد. البته گرچه حاج حميد در اربعين سال‌هاي بعد حضور نداشت اما مردم عراق به پاس زحماتي که سال 93 براي تأمين امنيت زائران کشيده بود، در مسير پياده‌روي اربعين يادش را زنده نگه داشتند.

*برايمان از اين قدرشناسي مردم عراق بگوييد.

- هر سال در ايام اربعين، زائراني که با من آشنا هستند و از مسيرهاي مختلف پاي پياده به سمت کربلا مي‌روند، عکس‌هايي براي من مي‌فرستند که نشان مي‌دهد مردم عراق، عکس‌هاي حاج حميد را در مسير پياده‌روي زائران نصب کرده و از او ياد کرده‌اند. امسال، خودمان هم اين تجربه را داشتيم. از همان ابتداي ورود به مرز عراق، عکس حاج حميد نصب شده بود. در يکي از خيابان‌هاي منطقه «خان النص» در منطقه «حيدريه» که در ميانه مسير پياده‌روي نجف تا کربلا قرار گرفته و همين‌طور در شهر کربلا هم، عکس حاج حميد نصب شده است.

به‌طور کلي مردم عراق، بسيار مهمان‌نواز و قدرشناس هستند. الحشد الشعبي عراق هم براي تقدير از نقش مهم حاج حميد در پيروزي‌هاي جبهه مقاومت عليه داعش، در دومين سالگرد شهادتش،‌ يادمان او را در يکي از ميدان‌هاي شهر «صلاح الدين» عراق نصب کردند. فرماندهان جبهه مقاومت در عراق هم بعد از 8 سال از شهادت حاج حميد، هنوز به ياد حاج حميد و خانواده‌اش هستند...

*اگر اين محبت‌ها را به‌صورت مصداقي برايمان توصيف کنيد، حتماً جذابيت بيشتري خواهد داشت.

- هر وقت اين فرماندهان و دوستان عراقي حاج حميد براي جلسات جبهه مقاومت به ايران بيايند، حتماً به منزل ما مي‌آيند، به ما محبت مي‌کنند و ياد حاج حميد را زنده مي‌کنند. يک عبارت مخصوص دارند و مدام تکرار مي‌کنند: «ما ننسي ابومريم». يعني:

«ما ابومريم را فراموش نمي‌کنيم.» حاج حميد در بين رزمندگان جبهه مقاومت به «ابومريم» معروف بود. اين مجاهدان عراقي هر وقت به ديدار ما مي‌آيند، مدام مي‌گويند: «ما کارهايي را که ابومريم براي حمايت از مردم ما و دفاع از ما در مقابل داعش انجام داد، فراموش نمي‌کنيم. فراموش نخواهيم کرد به خاطر دفاع از مردم، خونش در سرزمين ما ريخت...»

با همين نگاه قدرشناسانه است که هر وقت همراه خانواده به ايران بيايند و بخواهند به زيارت امام رضا (ع) بروند، به من و بچه‌ها اصرار مي‌کنند همراهشان برويم. اگر قبول نکنيم، ناراحت مي‌شوند و مي‌گويند: «ابومريم جانش را به خاطر دفاع از کشور و مردم ما فدا کرد، آن وقت حالا که او نيست شما را به زيارت و مسافرت ببرد، ما بي‌تفاوت باشيم و خودمان با خانواده‌مان به مسافرات برويم؟ ما زحمات ابومريم را فراموش نمي‌کنيم.»

*اين قدرشناسي‌ها، به طور حتم مايه دلگرمي خانواده‌هاي معظم شهداي مدافع حرم است. خانم تقوي‌فر! شنيده‌ايم فرزندان شما هم در زنده نگه‌داشتن ياد پدر شهيدشان، حسابي فعال هستند و موکبي به نام ايشان در مسير پياده‌روي اربعين برپا کرده‌اند. مشتاقيم از ماجراي اين موکب برايمان بگوييد.

- اين هم از لطف مجاهدان عراقي بود. در اولين اربعين بعد از شهادت حاج حميد، دوستان عراقي‌اش به بچه‌ها پيشنهاد دادند که: «اگر دوست داريد، مي‌توانيد در مسير پياده‌روي اربعين به ياد ابومريم، موکب برپا کنيد.» بچه‌ها هم که خودشان در فکر انجام چنين فعاليت‌هايي بودند، مشتاقانه پاي کار آمدند و موکب «ابومريم» از اربعين سال 94 در مسير پياده‌روي اربعين برپا شد. مکان موکب، در اين سال‌ها چند بار تغيير کرد؛ سال‌هاي اول و دوم، در منطقه خان النص ميزبان زائران بود و در سال‌هاي بعد، يک‌بار در عمود 694 و بار ديگر در عمود 696 برپا شد. امسال هم بچه‌ها با موکب ابومريم در شهر کربلا و در نزديکي حرم حضرت ابوالفضل العباس (ع) در خدمت زائران اربعين هستند.

*در موکب ابومريم چه خدماتي براي زائران اربعين تدارک ديده‌ايد؟

- بچه‌ها به‌صورت شيفت‌هاي برنامه‌ريزي‌شده، در موکب حضور دارند و ارائه خدمات به زائران را مديريت مي‌کنند. موکب ابومريم، هم محل‌هاي استراحت مجزا براي زائران خانم و آقا تدارک ديده و هم به قدر وسع، با آب و شربت و... از اين عزيزان پذيرايي مي‌کند. البته فقط اين نيست. اين موکب ازآنجاکه به ياد حاج حميد برپا شده، با آغوش باز از حضور دوستان و علاقه‌مندان شهيد که تمايل دارند در اين خدمت‌رساني سهيم شوند، استقبال مي‌کند.

براي مثال، يک روز يک خانم از کادر درمان به موکب آمد و گفت: «من آمادگي دارم به مهمانان موکب، خدمات پزشکي ارائه کنم.» روز بعد، يک روحاني مراجعه کرد و گفت: «من دوست دارم چند نوبت در موکب ابومريم، نماز جماعت برگزار کنم.» يا فرد ديگري که به احکام آشنا بود، مدتي در موکب ماند و داوطلبانه به سئوالات شرعي زائران پاسخ داد. درهاي موکب ابومريم به روي همه عزيزاني که دغدغه خدمت به زائران دارند، باز است.

*حاج خانم! اداره موکب ابومريم توسط دختران شهيد سردار حاج حميد تقوي‌فر، در نوع خودش جالب و الهام‌بخش است. نظر حاج حميد درباره حضور و فعاليت اجتماعي دختران‌شان چه بود؟

- حاج حميد اعتقاد داشت بانوان بايد در جامعه حضور داشته باشند و در شکل دادن فرهنگ اجتماعي، نقش ايفا کنند. اما اينطور نبود که فقط در حرف، با حضور و مشارکت اجتماعي بانوان موافق باشد، بلکه در اين راستا فعاليت‌هاي متنوعي هم انجام مي‌داد؛ نمونه‌اش ساخت يک حسينيه در يکي از روستاهاي اهواز بود. تا قبل از آن، خانم‌هاي روستا اجازه حضور در مسجد نداشتند اما حاج حميد براي اينکه آن نگاه اشتباه را اصلاح کند، حسينيه‌اي در روستا بنا کرد تا خانم‌ها در قالب برنامه‌هاي فرهنگي و ديني در اجتماع حضور پيدا کنند.

در بخشي از جامعه عراق هم اين مشکل وجود دارد. متاسفانه عده‌اي از مردم عراق هم به دليل عقايد خاصي که دارند، مي‌خواهند خانم‌ها از حضور در اجتماع صرفنظر کنند اما حاج حميد معتقد بود خانم‌ها بايد از انزوا و گوشه‌نشيني خارج شوند و در جامعه حاضر باشند. با همين نگاه، حزب طليعه اسلامي را در عراق راه‌اندازي کرد چون مي‌دانست بانوان نقش اساسي در تريج فرهنگ و مباحث ديني دارند. براي دانش‌آموزان دختر عراقي هم برنامه‌اي طراحي کرده بود تا بتوانند وارد فعاليت‌هاي فرهنگي و اجتماعي شوند.

*اشاره کرديد دختران عزيزتان به‌صورت شيفتي در موکب ابومريم به زائران خدمت‌رساني مي‌کنند. اما مي‌توان حدس زد شما تمام‌وقت در اين موکب حاضر و با زائران در ارتباط باشيد. از بازخوردهاي زائران وقتي متوجه مي‌شوند اين موکب، به ياد يکي از فرماندهان شهيد مدافع حرم و توسط دختران ايشان برپا شده، برايمان
بگوييد.

- اتفاقاً من کمتر از همه خانواده در موکب ابومريم حضور دارم!

*چطور؟

- من بيشتر در مسير پياده‌روي حضور دارم. هر سال به دعوت گروه‌هاي جهادي، از ابتداي مسير پياده‌روي با آنها همراه مي‌شوم و در مسير برايشان از خصوصيات، زندگي، مجاهدت‌ها و خاطرات حاج حميد مي‌گويم. درواقع، مأموريت اصلي من در پياده‌روي اربعين، روايتگري درباره زندگي و جهاد شهيد تقوي‌فر است و فقط در حد سر زدن به بچه‌ها، به موکب ابومريم مراجعه مي‌کنم. البته بايد بگويم اين همراهي با جوانان جهادي، براي من دلنشين است و از آنها هم بازخوردهاي بسيار خوبي دريافت مي‌کنم. وقتي از خاطرات حاج حميد برايشان مي‌گويم، به‌شدت تحت‌تاثير قرار مي‌گيرند و با حسرت مي‌گويند: «حيف که دير با شهيد تقوي‌فر آشنا شديم. حيف که فرصت پيدا نکرديم ايشان را ببينيم و بهتر بشناسيم.»

*حاج حميد سفارشي هم براي اين جوانان مشتاق و به‌طور کلي براي اين روزهاي ما داشت؟

- بله. حاج حميد، هميشه دغدغه وحدت داشت. اين موضوع را در وصيت نامه‌اش هم به طور برجسته، يادآوري کرده و نوشته: «انقلاب اسلامي که آرزوي انبياء الهي، ائمه طاهرين (ع) و مؤمنين و مؤمنات و مستضعفين عالم بود و به رهبري امام خميني (ره) و ايثار و فداکاري شهدا و جانبازان و خانواده آن‌ها و امت شريف و مقاوم ايران اسلامي محقق شد، فراموش نشود. از مساعدت و همکاري و رهبري عزيز دست برنداريد.

در ثاني، وحدت خودتان را فراموش نکنيد. بهانه براي تفرقه، زياد است و راحت مي‌شود بهانه پيدا کرد که از يکديگر فاصله بگيريد و رضايت شيطان و غضب الهي را فراهم کنيد. هنر اين است که دنبال بهانه براي وصل و ارتباط باشيد.»

*ضمن طلب دعا در روز اربعين در کنار حرم آقا امام حسين (ع)، شنونده صحبت‌هاي پاياني‌تان هستيم.

- پياده‌روي اربعين، فرصت خوبي است براي معرفي هرچه بيشتر امام مهدي (عج). حتماً شنيده‌ايد که: «او با سپاهي از شهيدان خواهد آمد». يعني مهدي موعود (عج) با همراهي شهيدان ظهور خواهند کرد. شهدا به اذن خدا، به دنيا برمي‌گردند و پشت سر امام زمان (عج) و در رکاب ايشان خواهند بود. به همين دليل، سفارش مي‌کنم هرکس در مسير پياده‌روي اربعين قرار مي‌گيرد و در اين رويداد مهم شرکت مي‌کند، از اين فرصت استفاده کند و درباره امام مهدي (عج) و سپاه شهيداني که با ايشان خواهند آمد، صحبت کند. به اعتقاد من، اين رسالتي است که بر دوش شرکت‌کنندگان در پياده‌روي اربعين است که درباره تبعيت از رهبري، ظهور امام مهدي (عج) و سپاه شهيدان در زمانه ظهور روشنگري کند و اجازه ندهد وقتش در اين رويداد مهم، صرف صحبت‌ها و کارهايي شود که چندان مفيد نيست.

حالا ديگر روشن شده که پياده‌روي اربعين، يک همايش بين‌المللي مهم و حتي قوي‌تر و تاثيرگذارتر از مراسم حج است. در مراسم حج که از اهميت بالايي هم برخوردار است، تعداد محدودي زائر از کشورهاي اسلامي شرکت مي‌کنند اما در پياده‌روي و مراسم اربعين، سيل جمعيت 20 ميليوني نه‌تنها از کشورهاي اسلامي بلکه از تمام کشورها و از تمام اديان شرکت مي‌کنند و اين اجتماع بزرگ و باشکوه، واقعاً فرصت بسيار خوبي است براي معرفي حضرت مهدي (عج) به تمام جهانيان. ان‌شاءالله بتوانيم اين رسالت را به‌خوبي انجام دهيم.