اوکراين در لبه‌ي پرتگاه

 يک سال بعد، همتاي اوکرايني‌اش به همان نتيجه رسيد. والري زالوژني، فرمانده سابق ارتش اوکراين، در اواخر سال 2023 به ناچار اعتراف کرد که جنگ وارد «فاز ايستايي» شده است و بن‌بست پيش‌روي اين جنگ، تنها توسط مذاکره با پوتين باز مي‌شود.

 وزير خارجه روسيه، سرگئي لاوروف، ديروز در مصاحبه‌اي با روزنامه کامرسانت گفت: «رسيدن به توافق با ايالات متحده بر روي مولفه‌هاي يک توافق صلح‌آميز براي پايان دادن به جنگ در اوکراين ممکن نيست و روسيه هرگز دوباره اجازه نخواهد داد که از نظر اقتصادي به غرب وابسته شود».

لاوروف با اشاره بر اينکه روسيه دست بالاتر را در ميدان دارد، افزود: « در حال حاضر، روسيه تقريبا يک پنجم اوکراين را تحت کنترل دارد، از جمله کريمه، که در سال 2014 توسط روسيه ضميمه شد. به همراه بخش‌هايي از چهار منطقه ديگر که مسکو اکنون آنها را بخشي از روسيه مي‌داند».

با اين اوصاف، جنگ در اوکراين وارد مرحله‌‌ي تعيين‌کننده‌اي شده است. در حالي که توجه جهاني به مسائل ديگري مانند بحران در غزه و يمن معطوف شده است، نيروهاي روسيه در حال پيشروي در جبهه شرقي هستند و اوکراين با چالش‌هاي فزاينده‌اي روبرو است. کمبود نيرو و تجهيزات، تاکتيک‌هاي جديد و مؤثر روسيه و تاخير در دريافت کمک‌هاي غربي، همگي دست به دست هم داده‌اند تا اوکراين را در موقعيتي شکننده قرار دهند.

 به گزارش فايننشال تايمز، چند ماه قبل، ارتش اوکراين تصميم گرفت در يک حمله‌ي غافل‌گيرانه به شهر کورسک، تمرکز نيروهاي روسيه را از ميدان نبرد منحرف کند. حمله اوکراين به منطقه‌ي کورسک روسيه، اکنون به عنوان يک اشتباه استراتژيک مورد انتقاد قرار مي‌گيرد. اوکراين اميدوار بود که اين عمليات جسورانه، کرملين را مجبور به استقرار مجدد نيروها در دونتسک کند؛ اما اين اتفاق نيفتاد. انحراف نيروها به کورسک، جبهه شرقي را تضعيف کرد و به روسيه اجازه داد تا چندين شهر را تصرف کند و به سمت مراکز لجستيکي کليدي پوکروفسک و ميرنوهراد پيشروي کند.

اهميت استراتژيک پوکروفسک و ميرنوهراد را نمي‌توان دست‌کم گرفت. سقوط اين شهرها نه تنها ضربه‌اي روحي به ارتش اوکراين وارد مي‌کند، بلکه مي‌تواند کل خط دفاعي اوکراين در شرق را در معرض خطر قرار دهد. اين دو شهر به عنوان دروازه‌اي به شهرهاي بزرگتر کوستيانتينيوکا، دروژکيوکا، کراماتورسک و اسلاويانسک عمل مي‌کنند و از دست دادن آنها مي‌تواند به روسيه اجازه دهد تا کنترل بيشتري بر منطقه دونتسک به دست آورد.

نيروهاي روسي از اشتباهات گذشته‌ي خود درس گرفته‌اند و تاکتيک‌هاي خود را براي مقابله با دفاع اوکراين تطبيق داده‌اند. آنها ديگر به حملات بزرگ با تانک‌ها و خودروهاي زرهي تکيه نمي‌کنند؛ بلکه از واحدهاي کوچکتر و سريع‌تر استفاده مي‌کنند تا از چندين جهت به طور همزمان حمله مي‌کنند. اين تاکتيک‌ها که از استراتژي‌هاي گروه واگنر الهام گرفته شده‌اند، هدف قراردادن نيروها را براي ارتش اوکراين دشوارتر کرده و به روسيه اجازه داده‌است تا پيشروي‌هاي قابل توجهي داشته باشد.

استراتژي روسيه از آغاز جنگ در سال 2022 تا کنون ثابت مانده است: غلبه بر نيروهاي اوکرايني از طريق قدرت و مزيت در منابع. گويي که عدم تمايل غرب به حمايت از اوکراين و انزواي اين کشور، سال‌ها پيش توسط روس‌ها پيشبيني شده است. فرماندهان اوکرايني اذعان مي کنند که نيروهايشان اغلب از نظر تعداد و تجهيزات با کمبود مواجه هستند و روس ها 10 برابر بيشتر از آنها گلوله شليک مي کنند. کمبود تجهيزات و تاخير در تحويل کمک‌هاي غربي، توانايي اوکراين براي دفاع از خود را به شدت محدود کرده است.

 در اين حين، نيروهاي اوکرايني از نظر تعداد و تجهيزات از دشمن عقب هستند و نمي‌توانند به طور موثر در برابر حملات هوايي و بمب‌هاي سُرشي روسيه مقاومت کنند. اين کمبودها باعث شده است که سربازان اوکرايني ماه‌ها بدون استراحت بجنگند. با اين تفاصيل، فرسايشي‌شدن جنگ، منجر به خستگي و کاهش روحيه آنها مي‌شود. چنين تزلزلي در کمک‌رساني به اوکراين، باعث مي‌شود که ناتو و اتحاديه اروپا به عنوان نهادهايي که متعهد به حمايت از امنيت و ثبات در اروپا هستند، اعتبار خود را از دست بدهند. اين موضوع مي‌تواند اتحاد بين کشورهاي عضو آن‌ها را تضعيف کند و باعث ايجاد شکاف در سياست‌هاي امنيتي مشترک شود.

 وضعيت در جبهه شرقي اوکراين، به سود روسيه است. تاخير در ارسال تسليحات وعده داده شده و عدم وجود پدافند هوايي مناسب، نيروهاي اوکرايني را در برابر حملات هوايي روسيه آسيب‌پذير کرده است. اگر غرب به وعده‌هاي خود عمل نکند و کمک‌هاي لازم را در اسرع وقت در اختيار اوکراين قرار ندهد، سقوط شهرهاي کليدي اجتناب‌ناپذير خواهد بود و توازن قوا در منطقه به طور قابل توجهي به نفع روسيه تغيير خواهد کرد.

 در مقام نتيجه‌گيري، مي‌توان دريافت که انتخاب پيش‌روي اوکراين، بين جنگ و سازش نيست؛ بلکه ميان شکست و پيروزي است. مسيري که غرب آن را با بي‌ميلي به اوکراين سپري مي‌کند، شانس شکست اوکراين در ميدان نبرد را افزايش مي‌دهد. نمونه‌ي اين بي‌ميلي‌ها، همين صحبت‌هاي چند هفته‌ي اخير است که ترامپ در حضور رسانه‌ها به زلنسکي گوش‌زد کرده بود: «تو در حال باختن هستي». موضع غرب در برابر اوکراين روشن است: «جنگ بايد متوقف شود». هر ماه ادامه‌ي اين درگيري، اوکراين را در موقعيت بدتري قرار مي‌دهد. به نظر مي‌رسد کي‌اف بايد با کاغذپاره‌هاي باقي‌مانده‌اش، به دنبال صلحي پايدار اما ذلت‌وار باشد.