اهميت تسبيحات حضرت زهرا(س)، عبادتي بسيار کوتاه با تاثيرات بزرگ

آموختن تسبيحات به حضرت زهرا

بر اساس روايتي که از زبان اميرالمؤمنين در منابع شيعي ثبت شده است، اين ذکر را پيامبر به حضرت زهرا(س) آموزش داد. طبق اين روايت، حضرت زهرا که از زيادي کارهاي روزانه به سختي افتاده بود، قصد داشت از پدرش خادمي براي خانه بخواهد، اما پيامبر در پاسخ به درخواست وي، اين تسبيح را به ايشان آموخت و آن را از هر خادمي بالاتر دانست و حضرت زهرا از آموختن اين تسبيح خرسند شد.[1]

گفته شده چون فاطمه(س) سبب تشريع اين تسبيح بود، اين تسبيح به حضرت زهرا(س) منسوب شد.[2]

شرايط و احکام تسبيحات

تسبيحات حضرت زهرا پس از هر نماز (واجب يا مستحب) مستحب است اما ذکر آن پس از نماز صبح مستحب مؤکد است.[3] چنان‌که از متون روايي شيعه بر مي‌آيد گفتن تسبيحات حضرت زهرا سلام الله عليها شرايطي دارد:

حفظ و رعايت ترتيب اذکار و تعداد هر ذکر؛ (اول الله‌اکبر 34 بار، الحمدلله 33 بار و بعد سبحان‌الله 33 مرتبه)؛ جايز است ذکر سبحان الله جلوتر از ذکر الحمد لله گفته مي‌شود، ولي بهتر آن است که ذکر الحمد لله جلوتر گفته شود.

حضور قلب و توجه معنوي در هنگام تسبيح؛

آغاز کردن ذکر تسبيح بلافاصله پس از پايان نماز و بدون برهم زدن حالت نماز و انجام کاري ديگر؛

رعايت موالات بين اجزاي تسبيح به معناي فاصله نيانداختن بين اذکار و قطع نکردن تسبيح با کاري ديگر.[4]

اهميت تسبيحات در روايات

در منابع حديثي، روايات متعددي در باب اهميت تسبيحات حضرت زهرا نقل شده است:

ابو هارون مکفوف مي‌گويد: امام صادق(ع) به من فرمود: اي ابو هارون، ما کودکان خود را همان‌گونه که به نماز فرمان مي‌دهيم به تسبيح حضرت زهرا(س) نيز امر مي‌کنيم. پس بر اين ذکر مداومت کن. زيرا هر بنده‌اي بر آن مداومت کند، تيره‌بخت نمي‌شود.[5]

امام باقر(ع) فرمود: هر کس تسبيح حضرت زهرا(ع) را بگويد سپس طلب آمرزش کند آمرزيده خواهد شد. اين تسبيح به زبان يک صد مرتبه است ولي در ميزان عمل يک هزار تسبيح به‌شمار مي‌رود، و شيطان را دور مي‌کند، و خداوند رحمان را خشنود مي‌سازد.[6]

از امام باقر(ع) روايت شده است: از جهت حمد و ذکر، خدا با چيزي بهتر از تسبيح حضرت فاطمه زهرا(س) عبادت نشده است. اگر عملي بهتر از آن بود، پيامبر خدا آن را به زهرا(س) عطا مي‌کرد.»[7]

از امام صادق(ع) روايت شده است: هر کس پس از نماز واجب، با تسبيح فاطمه(س) صد بار به تسبيح خدا بپردازد، و به دنبال آن يک بار «لا اِلهَ اِلَّا الله» بگويد، آمرزيده مي‌شود.»[8]

در حديث ديگري از آن حضرت روايت شده است: تسبيح فاطمه زهرا(س) هر روز بعد از هر نماز، از هزار رکعت نماز در هر روز، نزد خدا محبوب‌تر است.»[9]

از امام صادق(ع) روايت شده است: هر کس بعد از نماز واجب، پيش از آنکه پاهاي خود را جفت کند (قبل از به هم خوردن حالت جلوس تشهد و سلام )، تسبيح فاطمه زهرا(س) بگويد، خداوند او را مي‌آمرزد.»[10]

محمد بن مسلم ثقفي کوفي نقل کرده است که امام باقر(ع) فرمود: تسبيح حضرت فاطمه (س) مصداق همان ذکر کثير است که خداي متعال در قرآن به آن، فرمان داده است تا او را فراوان ياد کنيم.[11]

تسبيحات و تربت شهيد

نقل شده است که حضرت فاطمه(س) بعد از آنکه دستور تسبيحات معروف را از رسول اکرم(ص) دريافت کرد، در ابتدا، رشته اي از پشم تابيده آماده کرد و به عدد تسبيحات به آن گره زد و با دست خويش آن را مي‌چرخاند و تکبير و تسبيح و تحميد مي‌گفت تا اينکه عمويش حمزة بن عبدالمطلب شهيد شد، پس حضرت فاطمه از تربت قبر او خاک برداشت و تسبيح ساخت و با آن تسبيح مي‌گفت، و مردم نيز چنان کردند و چون سيدالشهداء شهيد شد، مردم از تربت او -که فضيلت بيشتري دارد- تسبيح ساختند و با آن به ذکر پرداختند.[12]مرتضي مطهري بعد از ذکر اين واقعه تاريخي ميگويد اين عملکرد حضرت فاطمه(س) معنادار است يعني بر ارزش و اهميت شهيد دلالت مي‌کند.[13]

پانويس:

1- صدوق، من لايحضره الفقيه، 1413ق، ج1، ص320.

 2- محقق حلي، المعتبر في شرح المختصر، 1407ق، ج2، ص248؛ علامه حلي، تذکرة الفقهاء، مؤسسه آل البيت(ع)، ج3،ص265.

3-  اکبري، «احکام و نکته‌هايي درباره حضرت زهرا»، ص41.

4-  اکبري، «احکام و نکته‌هايي درباره حضرت زهرا»، ص41.

 5- صدوق، ثواب الاعمال، 1382ش، ص315.

6- صدوق، ثواب الاعمال، 1382ش، ص315.

7- حر عاملي، وسائل الشيعة، 1403ق، ابواب تعقيب، باب 9، ح1، ج4، ص1024.

8- حر عاملي، وسائل الشيعة، 1403ق، ابواب تعقيب، باب7، حديث3، ج4، ص1021.

 9-حر عاملي، وسائل الشيعة، 1403ق، ابواب تعقيب، باب 9، حديث2، ج4، ص1024.

 10-حر عاملي، وسائل الشيعة، 1403ق، ابواب تعقيب، باب 7، حديث4، ج4، ص1022.

11- «تَسبيحُ فاطِمَةَ مِن ذِکرِ اللهِ الکَثيرِ الَّذي قالَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: اذْکُرُوا اللهَ ذِکْراً کَثِيراً.» سوره احزاب، 41. نوري، مستدرک الوسائل: ج 5 ص 36 ح 5305.

12- ان فاطمة عليها السلام کانت مسبحتها من خيط من صوف مفتل معقود عليه عدد التکبيرات، فکانت بيدها عليها السلام تديرها، تکبر وتسبح إلي أن قتل حمزة بن عبد المطلب عليه السلام، فاستعملت تربته وعملت التسابيح فاستعملها الناس. فلما قتل الحسين عليه السلام وجدد علي قاتله العذاب عدل بالامر عليه، فاستعملوا تربته لما فيها من الفضل والمزية.الشيخ المفيد، المزار، ج1، ص150. کتابخانه مدرسه فقاهت

 13- مطهري، شهيد(قيام و انقلاب مهدي (ع) مجموعه آثار استاد شهيد مطهري، ج24، ص474.

منابع:

-اکبري، محمود، «احکام و نکته‌هايي درباره حضرت زهرا»، مجله مبلغان، شماره 44، شهريور 1382ش.

- حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، تحقيق وتصحيح عبدالرحيم رباني شيرازي، بيروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ پنجم، 1403ق-1983م.

- شيخ مفيد، محمد بن محمد بن نعمان، المزار، سايت کتابخانه مدرسه فقاهت.

- صدوق، محمد بن علي، من لا يحضره الفقيه، محقق علي اکبر غفاري، قم، دفتر انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، چاپ دوم، 1413ق.

- صدوق، محمد بن علي، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه محمد رضا انصاري محلاتي، قم، نشرنسيم کوثر، چاپ اول، 1382ش.

- علامه حلّي، حسن بن يوسف بن مطهر، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسه آل البيت(ع)، چاپ اول، بي‌تا.

- محقق حلّي، نجم الدين جعفر بن حسن، المعتبر في شرح المختصر، قم، مؤسسه سيد الشهداء(ع)، چاپ اول، 1407ق.

- مطهري، مرتضي، مجموعه آثار استاد شهيد مطهري، تهران، انتشارات صدرا، 1390ش.

- نوري، حسين، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل البيت(ع).