اهانت الهام علي‌اف به آذري‌هاي ايران: آنها به زبان کوچه بازاري حرف مي‌زنند!

اخيرا الهام علي‌اف در آکادمي علوم باکو دربارة زبان آذربايجاني سخناني گفته که به نوعي اهانت به آذربايجاني‌هاي ايران به‌ويژه اهل قلم و شاعران و نويسندگان تلقي مي‌شود. البته سخنان او نهايت بي‌اطلاعي او را دربارة زبان‌شناسي و زبان آذري نمايان کرده است.

الهام علي‌اف گفته است:

«زبان آذربايجاني در بيرون از جمهوري آذربايجان در حد زبان کوچه و بازار است و تنها در جمهوري آذربايجان با زبان ادبي تکلم مي‌شود!»

« زبان آذربايجاني، زبان مادري 50 ميليون نفر در جهان است!»

در پاسخ به الهام علي‌اف نکات زير گفتني است:

1- الهام علي‌اف فردي غيرادبي است. او دانش ادبي و خلاقيت ادبي ندارد و از علم زبان‌شناسي نيز آگاه نيست. بنابراين روشن  است که سخنان او، عوامانه و غيرعلمي است. ولي بيچارگي اهل علم را در باکو ببينيد که علي‌اف در آکادمي علوم براي اهل علم تعيين تکليف مي‌کند!

2- لهجه و ساختاري از زبان آذري که امروز در ادبيات رسمي جمهوري آذربايجان رايج است، پس از حاکميت کمونيسم (1917) و تغيير الفباي کهن و تاريخي به الفباي روسي و ممنوعيت روابط آذري‌هاي قفقاز با ايران و آذري‌هاي ايراني تا زمان فروپاشي شوروي، به تدريج شکل گرفته و از زبان تاريخي آذري‌هاي قفقاز و ايران متمايز است. در حالي که در طول تاريخ، زبان ادبي تبريز و آذربايجان ايران، زبان معيار نويسندگان و شاعران آذري‌گوي و پارسي سراي قفقاز بوده
است.

3- زبان معيار ادبي آذري طي سده‌ها، زبان آفرينش ادبي بزرگاني مانند نسيمي، ملامحمد فضولي، راجي، سيدعظيم شرواني، صراف، شهريار و...بوده است. در حالي که ساختار و بافت زبان ادبي امروز جمهوري آذربايجان با آثار آن بزرگان متفاوت است. زبان ادبي رايج باکو به علت تغيير الفبا و عدم ارتباط با آثار و منابع پيشين و پيشينيان، ظرفيت آفرينش آثاري شبيه آثار بزرگاني مانند نظامي، خاقاني، شهريار و...را ندارد. از اين رو با اينکه زبان آذربايجاني، زبان رسمي جمهوري آذربايجان است ولي هرگز در اين خطه آثاري مانند حيدر بابايه سلام و سهنديه و...خلق نشده است.

حيدربابايه سلام و سهنديه با زبان ادبي آذري ايراني سروده شده است و اکنون بسياري از مردم جمهوري آذربايجان هم آن را ازبر
دارند!

4- زبان ترکي پس از ورود به ايران با زبان آذري قديم و زبان فارسي درآميخته و به صورت زبان آذربايجاني (آذري امروز) درآمده است. اين زبان هويت ايراني دارد و کانون اصلي آن تبريز و آذربايجان ايران است. در عصر حاضر نيز پرچم آفرينش ادبي زبان آذربايجاني بر دوش شاعري از تبريز (استاد شهريار) بوده است نه بر دوش حيدر و الهام
علي‌اف!

5-به طور رسمي جمهوري آذربايجان 10 ميليون جمعيت دارد که 2 تا 3 ميليون آن در روسيه‌ هستند. بيش از 600 هزار نفر نيز به کشورهاي مختلف مهاجرت کرده‌اند. حدود 2 ميليون نفر نيز زبان مادري‌شان تالشي، لزگي، روسي، فارسي، کردي، ارمني و...است. حالا با اين وضعيت، الهام علي‌اف براي آذري‌هاي ايراني زبان ادبي تعيين مي‌کند!

حالا اگر از علي‌اف بپرسيد که اين 50 ميليون آذري تخيلي در کجا هستند، لابد پاسخ مي‌دهد که 40 ميليون در ايران!

اگر به نشريات و کتابهاي دهه‌هاي قبل پانترک‌ها و دولت باکو رجوع کنيد، مي‌بينيد که از 40 ميليون آذري در ايران سخن گفته‌اند! ايلچي‌بيگ در 1992 از 40 ميليون آذري ايران حرف مي‌زد و الهام در 2025 هم همين 40 ميليون را تکرار مي‌کند!

يعني طي 40 سال، رقم 40 ميليون آذري ايراني در آمار آنها ثابت مانده است! در حالي که جمعيت چهار استان آذربايجان شرقي و غربي و اردبيل و زنجان حدود 10 ميليون نفر است!

6- الهام علي‌اف، مثل هميشه در سخنراني خود در آکادمي علوم باکو نيز واژة «آذربايجان» را نه مانند آذري‌هاي ايران و قفقاز، بلکه با لهجة خاصي که ناشي از تاثير زبان‌هاي روسي و انگليسي است، «آذيربايجان!« تلفظ کرد! کسي که حتي واژة آذربايجان را نمي‌تواند درست تلفظ کند، آيا حق دارد دربارة زبان آذربايجاني نطر بدهد و به مردم آذربايجان ايران اهانت کند؟

روشن است کساني که در آکادمي علوم باکو، پاي صحبت‌هاي الهام علي‌اف بودند نميتوانستند به او اعتراض کنند، زيرا به سرنوشت آکادميسين‌هايي مثل نوروزعلي ممداف و راميز مهدي‌اف (رئيس پيشين آکادمي ملي علوم جمهوري آذربايجان) دچار مي‌شدند، آيا وزارت خارجة جمهوري اسلامي هم نمي‌تواند به علي‌اف، به خاطر اهانت به آذري‌هاي ايراني اعتراض کند؟

* حسنيه حکيم‌قشلاقي، ارشد زبان‌شناسي