انقلاب اسلامی ایران در آینه روایات(105)

يمن(5)

دوران اموي

اواخر دوره بني اميه که دعوت عباسيان آشکار شد، شيعيان يمن از عباسيان حمايت کردند و در سال 129 ه‍.ق. ابوحمزه و عبدالله بن يحيي که ملقب به طالب الحق بود، در يمن دستارهاي سياه بر سر بسته، جامه‌هاي سياه پوشيده و پرچم‌هاي سياه برافراشتند و مخالفت خود را با مروان حِمار اموي اعلام کردند. آن‌ها «صنعا» را به تصرف خود درآورند. طالب الحق مقر خود را در «صنعا» مستحکم کرد و ابوحمزه به «مکه» رفت و موفق شد والي مکه را از آن شهر بيرون کند. او بعد از مدتي «مدينه» را نيز به تصرف خود درآورد. سپاهيان او در جنگي سخت در حوالي مدينه از لشکريان اموي شکست خوردند و ابوحمزه نيز کشته شد. بعد از پايان کار ابوحمزه، امويان به سوي صنعا لشکر کشيده، و طالب الحق را به قتل رسانده و مجدداً صنعا را به متصرفات اموي بر گردانند.(خواندمير ، 1380: 197).

دوران عباسي

يمن در قرن نخست پيدايش حکومت عباسي تحت حاکميت عباسيان بود تا اين که هادي يحيي بن حسين بن قاسم رسّي، متولد 245 ق، در سال 280 در يمن پايه‌گذار حکومتي مستقل به نام شيعيان زيديه شد. از آن پس تا دوران معاصر، يمن و به‌ويژه بخشهاي شمالي آن به پايگاه سنتي زيديه تبديل شد و امامان و شخصيت‌ها و جريانات فکري بسياري در آن منطقه ظهور کردند.

حکومت زيديه

حکومت زيديه در يمن هرچند فراز و فرودهايي داشت و‌گاه قدرت از دست حاکمان زيدي خارج مي‌شد با اين حال زيديان توانستند حدود 11 قرن قدرت را در اختيار داشته باشند. جدول زير گزارشي از حاکمان زيديه را ارائه مي‌دهد.

اماميه

حضور علامه بدرالدين الحوثي از علماي زيدي صعده در ايران در زمان جنگ‌هاي داخلي دهه 1990 يمن، در گرايش به تفکر تشيع اثني عشري در ميان جوانان يمني تاثير داشته است. سازمان وحدت شيعيان جزيره در يمن، فعاليت‌هاي شيعيان زيدي و اثني عشري را پوشش مي‌دهد.(سلطاني ، 1391).

شيعيان امامي در دو شهر عدن و صنعاء و هم‌چنين در جوف، مأرب، ذمار، رداع و برخي از نقاط ديگر يمن به صورت پراکنده زندگي مي‌کنند و فعاليت آنان نيز زير نظر سازماني به نام رابطة الشيعة الجعفرية في اليمن قرار دارد. جمعيت شيعيان اثناعشري يمن 2 تا 8 درصد تخمين زده شده است.

زيديه

زيديان حدود 35 درصد جمعيت يمن را تشکيل مي‌دهند. استان‌هاي صَعده، تَعِز، الجوف، صغاء و سپس استان‌هاي اِب، ذمار، عمران، مأرب، حجه، محويت و حُديده مراکز سکونت زيديان است. دو قبيله بزرگ يمن با نام‌هاي حاشد و بکيل، زيدي مذهب هستند. قبيله حاشد و قبيله بَکيل نقش مهمي در تحولات سياسي يمن در سال‌هاي پس از تشکيل حکومت جمهوري در يمن داشته‌اند.

بدرالدين الحوثي

او از عالمان مشهور يمن در منطقه صَعده بود. او کتابي را با نام الزيدية في اليمن نگاشت و در آن وجوه تشابه و قرابت زيديه و اماميه را شرح داد. بدرالدين در دهه 1990 ميلادي به ايران آمد و پس از شهادت فرزندش حسين الحوثي در مبارزه با حکومت، رهبري اين جريان را برعهده گرفت. وي در سال 2010 درگذشت.

منابع:

 خواندمير، غياث الدين بن همام الدين(1380) تاريخ حبيب السير في اخبار افراد بشر ج2، مصحح محمد دبيرسياقي، چاپ چهارم، تهران نشر خيام

سلطاني، مصيب(1391) بررسي وضعيت سياسي اجتماعي شيعيان يمن 3، http://mosayebsoltani.blogfa.com/post/41