انجمن فرخ - 1

در نبش خيابان جهانباني و كنار كوچه اي نزديك به سه راه جم مشهد منزل استاد سيد محمود فرخ، شاعر نامدارِخراساني قرار دارد. اين جا به يقين اولين مجمع عالي ادباي معاصر در شمال شرق ايران بوده است . بزرگترين شاعران و اديبان خراسان و  ايران در آن بارها حضور يافته و شاعران چند نسل، بيش و كم از خرمن دانشي مردان ميهمان و اعضاي پيش كسوت و دانشمند آن خوشه چيني كرده اند. صاحب اين خانه محمود فرخ، فرزند سيد احمد جواهري است كه در سال 1276تولد يافته و به سال 1360 درگذشته است.  

او مقدمات زبان هاي فارسي و عربي را در مدارس قديم آموخته و علوم و فنون ادبي را نزد شيخ محمد حسين سبزواري و پدر فاضلش سيد احمد جواهري«دانا» فرا گرفته بوده است. فرخ قبل از بي توجهي شاه به او، سال ها تصدي امور آستان قدس رضوي را به عهده داشته و مدتي كفيل استانداري خراسان شده و بعد ازآن مسووليت مدير عاملي شركت نساجي و نخريسي خسروي را داشته است. تصحيح و انتشار كتاب سه جلدي مجمل فصيحي از فصيحي خوافي ،روضه خلد،كتاب دو جلدي سفينه فرخ و چند مقاله در مجله هاي آينده، يغما، نشريه فرهنگ خراسان و يادگار، از كارهاي اوست. در سال 1344شمسي كتابي موسوم به هفتاد سالگي فرخ به پايمردي استاد مجتبي مينوي منتشر شده كه هنوز شناختنامه مهم و معتبر محمود فرخ و منبع موجود از زندگي او به حساب مي آيد.رک:1/1به بعدو13/424. ديوان خطي اشعارِ به جا مانده از فرخ، به كوشش جلال قيامي مير حسيني، شاعر وکارشناس ادبيات فارسي متولد 1345در دست تصحيح است.

نگارنده اين سطور كه خود از(1346) نوزده و بيست سالگي در اين انجمن شركت مي جُسته، مي كوشد تا با كمكِ ديده ها و شنيده ها و خوانده هاي خود و نقل قول ها ي ديگران و ذکر منابع و مآخذ و اسامي، به قصدِ واقع نگاري، اين انجمن ادبي را به مددِ كلمات تصوير كند.

از ساعت هشت و نيم به بعدِ صبح هاي جمعه هر عابري كه از جلو اين منزل عبور مي كند درِ بزرگ آهنيِ خانه فرخ را مي بيند كه لاي آن كمي باز است و درختان سبز و باغچه هاي سرشار از گل هاي رنگارنگ آن ديده مي شود .

اگر كه قصد شركت در انجمن ادبي فرخ را داشته باشي آهسته درِ حياط را فشار مي دهي و وقتي داخل شدي، در را پشت سرت مثل قبل، به اندازه دو وجبي باز مي گذاري. وارد حياط مي شوي و در هر فصلي كه از سال باشد باغچه هاي منزل را تر و تازه و گل ها و درختان كهنسال و جوان را شاداب و با طراوت مي بيني. حتي در زمستان هم كم و بيش پرندگاني در گوشه و كنار جست وخيز مي كنند و درخت هاي كاج برايت دست تكان مي دهند و در راهت برف مي پاشند.

سراسر باغچه هاي چشم اندازت، پر از گل و گياه است. به سمت راست كه مي پيچي يك ساختمان آجري جا دار را، مشاهده مي كني كه رو به آفتاب و با معماري مرسوم در عصر پهلوي اول ساخته شده و با ايواني رو به باغچه ها در شمال آن خانه بزرگ قرار گرفته و اتاق هايش به طرف حياط و كوچه پشت آن، پنجره دارد اين عمارت برجسته تر از زمين بنا شده است.

در سمت راست بنا، دو سه پلّه سنگي و درِ ورودي پيداست. از چند پلّه ي روبرويت بالا مي روي و در را باز مي كني و داخل راهروي كوچك مي شوي. دو سوي آن راهرو، دو در وجود دارد كه درِ سمت راستي، همان درِ ورود به انجمن ادبي محمود فرخ  است.

درِ انجمن را كه باز مي كني، انگار دلت باز مي شود. اگر ديرتر رسيده باشي شاعران و اديبان بسياري را گرداگرد انجمن نشسته مي بيني. سلام مي كني و از جمع حاضر صداهاي كوتاه و بلند «عليك السلام» را مي شنوي. سالنِ معطر، گويي از مُشك و عنبر خوشبو شده و آفتاب از پنجره ها به درون انجمن تابيده و فضاي آن را روشن ساخته است. استاد محمود فرخ از پشت ميزش كه در طرف راست سالن و نزديك درِ ورودي قرار دارد، به احترامت برمي خيزد و خوشامد گويان تو را با اشاره به بالاي مجلس هدايت مي كند. حاضران پير و جوان به اقتضاي سن و سالشان گاهي جلو پايت بلند و گاه يا الله گويان نيم خيز مي شوند. دورتا دورِ هر دو اتاق بزرگ و تو درتوي انجمن فرخ، درون قفسه هاي چسبيده به ديوار، كتاب هاي خطي و چاپي گوناگون و دوره هاي مختلف مجلات ادبيِ جلد شده با نظمي خاص صف کشيده، و چند تايي تابلو نقاشي و يک تمثال از جواني استاد فرخ بر ديوارهاي انجمن نصب شده است. مبل ها و صندلي هاي محفل، براي حدود چهل و پنج نفر جا دارد. همين كه بنشيني، خدمتكاري مودب و آراسته، مي آيد و استكان چاي خوشرنگ و خوشبو را با سيني در مقابلت مي گيرد. آقاي جواهري برادر محمود فرخ كه لبخندي شيرين بر لب دارد، جلو مي آيد و با خوشرويي و مهرباني تمام و گفتن سلام به تو نقل مغز بادامي يا سوهان و بيسكويت تعارف مي كند. محمود فرخ با جلال و جاذبه يك استاد واقعي، پشت ميزش، مُشرِف به اهلِ محفل نشسته است. او به توصيف موجَزِ دكترغلامحسين يوسفي:« قدي بلند، چهره اي روشن و دلپذير، مويي سپيد و حشمت افزاي، نگاهي نوازشگر و مهربان، همراه با متانتي در رفتار و تانّي و ملايمتي در گفتار» دارد.