افزايش 17 درصدي دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل

اين بخشي از نتيجه‌گيري گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس است و نشان مي‌دهد دست بسياري از کودکان و نوجوانان به حق تحصيل نمي‌رسد.

به گزارش خبرآنلاين، آن‌طورکه در تعاريف آمده کودکان بازمانده از تحصيل کودکاني هستند که به دليل تبعيض طبقاتي، تبعيض جنسيتي، فقر فرهنگي و ساير محدوديت‌ها و محروميت‌ها از تحصيل بازمانده‌اند؛ کودکاني با گروه سني 6 تا 18 سال که با وجود اينکه نيازمند رفتن به مدرسه هستند، اما به‌دلايل مختلفي در هيچ يک از مقاطع تحصيلي مشغول به تحصيل نيستند.

اواخر ماه گذشته بود که معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش در نشست خبري خود اعلام کرد: «ابتداي سال تحصيلي جاري آمار متولدين شش تا 11 سال از سوي سازمان ثبت احوال اعلام شد و سامانه سيدا نيز تعداد دانش آموزان ثبت‌نام شده در مدارس را اعلام کرد و آمارها حاکي از آن بود که 204 هزار و 312 نفر بازمانده از تحصيل هستند.»

به‌گفته معصومه نجفي پازوکي «20 دليل براي عدم حضور دانش‌آموزان در مدارس مشخص شده که فوت کودک، تحصيل در منطقه ديگر، ابتلا به بيماري صعب العلاج يا فقر خانواده از اين جمله است. به عنوان مثال 96 نفر ازدواج کرده‌اند که نمي‌توانند به مدرسه بروند، ولي ما مي‌توانيم نزد آنها رفته و بسته آموزشي ارائه کنيم. البته سن دانش‌آموزان ازدواج کرده بالاي 12 سال است.»

 با اين وجود آماري که معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده صرفاً براي کودکان تا 11 سال است. اين درحالي‌ست که در گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس با محاسبه تمام رده‌هاي سني تا آموزش متوسطه دوم ، تعداد 911 هزارو 272 دانش‌آموز در سال تحصيلي 1400-1401 از تحصيل بازمانده‌اند؛ در تصوير زير تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل در سال‌هاي گذشته آمده است.

اگرچه هميشه تلاش‌هايي براي بازگشت به تحصيل دانش‌آموزان وجود دارد، اما آمارها نشان مي‌دهد اين تلاش چندان موفقيت‌آميز نبوده است. در گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس آمده که از سال تحصيلي 1394-1395 تا سال تحصيلي 1398-1399 تنها 178 هزارو 238 دانش‌آموز به چرخه تحصيل برگشته‌اند که اين آمار کمتر از 5 درصد کل دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل در اين بازه زماني است.

درحالي آمارها نشان مي‌دهد تعداد دانش‌آموزان زيادي از تحصيل بازمانده‌اند که در اين ميان تعداد ديگري ترک تحصيل کرده‌اند. در گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس آمده که تعداد دانش‌آموزان ترک تحصيلي در سال تحصيلي 1394-1393 برابر با 347هزارو 203 نفر بوده که با کاهش 22درصدي در سال تحصيلي 1399-1398 به عدد 270 هزارو 555 نفر رسيده است. اين کاهش 22درصدي مربوط به دوره دوم متوسطه است که در همين بازه زماني مذکور از 199 هزار نفر به 45 هزار نفر کاهش يافته اما در سوي ديگر، آمار دانش‌آموزان ترک‌تحصيل دوره ابتدايي و متوسطه اول در بازه زماني پيشگفته رو به رشد بوده به‌نحوي که در دوره ابتدايي شاخص مذکور از 78 هزار نفر به 99 هزار نفر و دو دوره متوسطه اول از 60 هزار نفر به 124 هزار نفر افزايش يافته است. درحال حاضر در سال تحصيلي 1400-1401 آمار تارکان تحصيل با رشد 3درصدي به 279 هزارو 19 نفر رسيده است.

آنطورکه به نظر مي‌رسد تلاش‌هاي سال‌هاي گذشته براي جلوگيري از ترک تحصيل دانش‌آموزان يا جلوگيري از بازماندن آن‌ها از تحصيل نتوانسته انتظارات را برآورده کند. گزارش «بررسي روند ترک تحصيل و بازماندگي از تحصيل درآموزش و پرورش» بين سال‌هاي 1393-1401 که توسط مرکز پژوهش‌هاي مجلس تهيه شده نشان مي‌دهد «عليرغم سياســتگذاري مکرر در قبــل و بعد از انقلاب اســلامي درخصوص پوشــش کامل تحصيلي و جذب همه کودکان بازمانده از تحصيل، اين اهداف تحقق نيافته و تعــداد 911 هزارو 272 کودک لازم‌التعليم در ســال تحصيلي 1401-1400 از تحصيل بازمانده‌اند و تعداد 279 هزارو 19 دانش‌آموز در ســال تحصيلي 1401-1400 ترک تحصيل کرده‌اند.»

در نتايج اين گزارش آمده که «آمار بازماندگان از تحصيل همســو با سياســتگذاري‌ها و در جهت کاهش و در نهايت به صفر رســيدن نيســت، بلکه اين نرخ در ســال تحصيلي 1401-1400 نسبت به ســال تحصيلي 1395-1394 به ميزان 17.15 درصد افزايش يافته است.» بر اساس اين آمار درواقع طي 6 سال تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل بيشتر از 17 درصد افزايش پيدا کرده‌اند.

 نويسندگان اين گزارش به اين نتيجه رسيده‌اند: «نرخ جذب بســيار ناچيز کودکان بازمانده از تحصيل در کنار تعداد بالاي ترک‌تحصيل ســاليانه (از 347 هزار نفر تا 270 هزار نفر) سبب شده روند بازماندگي از تحصيل در نظام آموزش و پرورش روبه رشد باشد. متأســفانه جمعيت ترک‌تحصيل در دوره ابتدايي و متوسطه اول (دوره آموزش و پرورش عمومي) از ســال تحصيلي 1394-1393 تا سال تحصيلي 1399-1398 رو به افزايش نهاده است.»

 با اين وجود تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل در برخي استان‌ها نرخ بيشتري دارد، آن‌طور که در گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس آمده «پنج استان سيستان و بلوچستان، آذربايجان‌غربي، خراسان رضوي، خراسان شمالي و گلستان در سال تحصيلي 1395-1394 بيشترين فراواني نســبي بازماندگان از تحصيل را داشــته‌اند که در همين پنج استان در ســال تحصيلي 1401-1400 نيز داراي بيشترين فراواني نسبي هستند. از ميان همه اســتان‌هاي کشور، استان سيســتان و بلوچستان در دو شــاخص بازماندگي از تحصيــل و ترک‌ تحصيل وضعيت بســيار نامناسب‌تري دارد به‌نحوي که در سال تحصيلي 1401-1400 تعداد 145 هزارو 340 نفر معادل بيش از 18.2 درصد از جمعيت دانش‌آموزي اين استان بازمانده از تحصيل هســتند و در سال تحصيلي 1401-1400 بيش از 4 درصد از جمعيــت دانش‌آموزي آن اســتان ترک تحصيل کرده‌اند.»

اين گزارش به اين نتيجه رسيده که «به‌طور کلي مي‌توان گفت که بازماندگي ازتحصيل با وضعيت رفاه خانوار مرتبط است.»