از پولپاشي ترکيه تا نفوذ آمريکا ميان شيعيان

به گزارش الخنادق، منابع نزديک به کميسيون عالي انتخابات تأکيد مي‌کنند که «پول خارجي ديگر در عراق صرفاً کمک انتخاباتي نيست، بلکه ابزار نفوذ و فشار سياسي شده است». اين منابع مي‌گويند: «رأي‌دهنده عراقي امروز با فهرست‌هايي روبه‌روست که بيشتر بازتاب‌دهنده منافع بازيگران منطقه‌اي هستند تا خواست واقعي مردم.»

ترکيه؛ از ترکمان‌ها تا جريان‌هاي سني

تحليلگران در بغداد مي‌گويند آنکارا همچنان نفوذ خود را از طريق «جبهه ترکمان‌هاي عراق» حفظ کرده و از آن به عنوان اهرمي براي تأمين منافع امنيتي و اقتصادي خود در شمال کشور استفاده مي‌کند. يک منبع ترکماني در کرکوک به الخنادق گفت: «ترکيه ما را حامي خود مي‌خواند، اما وقتي منافعش با خواسته‌هاي ما در تضاد باشد، منافع خودش را ترجيح مي‌دهد.»

به گفته اين منبع، «جبهه ترکمان‌هاي عراق» از حمايت مستقيم سياسي و اقتصادي آنکارا برخوردار است، اما در واقع وابستگي آن به ترکيه موجب شده تصميماتش از بغداد و اربيل مستقل نباشد.

هم‌زمان، گزارش‌ها از تلاش ترکيه براي نفوذ در ميان جريان‌هاي سني حکايت دارد. يک فعال سياسي در استان نينوا گفت: «ترکيه از طريق پروژه‌هاي خدماتي و برنامه‌هاي توسعه‌اي «آژانس همکاري و هماهنگي ترکيه (تيکا)» نفوذ خود را در مناطق سني‌نشين تقويت مي‌کند. اين پروژه‌ها در ظاهر عمراني هستند اما در واقع اهداف انتخاباتي را دنبال
مي‌کنند.»

بازگشت فعال کشورهاي عربي خليج فارس به صحنه عراق

منابع آگاه در بغداد تأکيد مي‌کنند که کشورهاي عربي خليج فارس، به‌ويژه عربستان سعودي و امارات، با هدف «بازتعريف نفوذ خود در عراق» حمايت گسترده‌اي از برخي ائتلاف‌هاي سني آغاز کرده‌اند.

يک منبع نزديک به ائتلاف «تقدم» گفت: «بخش عمده هزينه‌هاي تبليغاتي برخي نامزدها از طريق نهادهاي خيريه يا شرکت‌هاي اقتصادي وابسته به خليج فارس تأمين مي‌شود، اما اين حمايت‌ها در واقع به دنبال تضمين نفوذ سياسي در پارلمان آينده است.»

اين منبع افزود: «هدف آشکار کشورهاي خليجي ايجاد تعادل در برابر نقش ايران در بغداد است، هرچند اين اقدام عملاً نفعي براي مردم سني يا شيعه
ندارد.»

در همين حال، قطر مسير متفاوتي در پيش گرفته است. به گزارش الخنادق، دوحه به جاي تزريق پول مستقيم، تمرکز خود را بر رسانه‌ها و نهادهايي گذاشته که از گفتمان موسوم به «هويت سني معتدل» حمايت مي‌کنند. ناظران مي‌گويند اين راهبرد نيز بخشي از تلاش براي بازسازي صحنه سياسي عراق بر اساس ديدگاه‌هاي کشورهاي عربي است.

نفوذ آمريکا در ميان جريان‌هاي مدني شيعه

منابع سياسي به الخنادق گفته‌اند که در حالي‌که رقابت ترکيه و کشورهاي خليج فارس عمدتاً بر حوزه سني متمرکز است، واشنگتن در فضاي شيعي فعال شده و با حمايت از چهره‌هاي مستقل و جريان‌هاي مدني به دنبال ايجاد شکاف در ميان نيروهاي وابسته به محور مقاومت است.

يک تحليلگر سياسي در نجف تأکيد کرد: «آمريکا از طريق پروژه‌هاي ظاهراً توسعه‌اي و برنامه‌هاي دموکراسي، در پي پرورش نسل جديدي از سياستمداران شيعه است که به غرب نزديک‌تر باشند و از خط مقاومت فاصله بگيرند.»

به گفته او، «اين اقدامات تنها در سطح مالي باقي نمي‌ماند بلکه با نفوذ فرهنگي و رسانه‌اي در ارزش‌هاي اجتماعي شيعيان همراه است.»

فزوني احزاب و پول سياسي

کارشناسان سياسي مي‌گويند نتيجه اين حمايت‌هاي چندگانه، تبديل صحنه انتخاباتي عراق به «بازاري از احزاب وابسته» است. بر اساس داده‌هاي رسمي که به دست الخنادق رسيده، بيش از 250 حزب سياسي در آستانه انتخابات ثبت شده‌اند که بسياري از آن‌ها فاقد پايگاه اجتماعي و برنامه مشخص هستند.

يک ناظر انتخاباتي در بغداد گفت: «پول خارجي باعث شده هر گروهي براي خود حزبي بسازد تا از منابع بيروني بهره‌مند شود. اين امر موجب تکرار انشعابات و ظهور نامزدهاي تازه در هر دوره انتخاباتي شده است.»

اهداف مشترک ترکيه و خليج فارس

ترکيه و کشورهاي خليج فارس سه هدف اساسي را از اين تأمين مالي دنبال مي‌کنند:

1. ساخت شبکه‌اي از متحدان سياسي در پارلمان براي تضمين مواضع همسو در مسائل منطقه‌اي.

2. بهره‌برداري اقتصادي از پروژه‌هاي عمراني و قراردادهاي کلان در شمال و غرب عراق.

3. مهار نقش ايران و جلوگيري از تبديل عراق به عمق راهبردي محور مقاومت.

به نوشته الخنادق، تمامي اين روندها در مجموع نشان مي‌دهد که انتخابات پيش‌روي عراق بيش از هر زمان ديگري در معرض رقابت قدرت‌هاي خارجي قرار گرفته است؛ رقابتي که آينده سياسي بغداد را رقم خواهد زد.