ارتباط مصرف الکل با بروز 3 سرطان

دکتر جعفر جندقي در گفت‌وگو با ايسنا،  در ارتباط با عوامل خطر مرتبط با سرطان اظهار کرد: تغييرات سرطاني، نتيجه تعامل بين عوامل ژنتيکي فرد و سه دسته از عوامل خارجي است که اين عوامل خارجي شامل «مواد سرطان‌زاي فيزيکي مانند اشعه ماوراء بنفش و يونيزان»، «مواد سرطان‌زاي شيميايي مانند اجزاي دود تنباکو، الکل، آرسنيک و آلاينده‌هاي هوا» و «سرطان‌هاي بيولوژيکي مانند عفونت‌هاي ناشي از برخي ويروس‌ها، باکتري‌ها و انگل‌ها» مي‌شود.  

نقش عوامل بيروني بر بروز برخي سرطان‌ها

وي ادامه داد: قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض آلاينده‌هاي هوا مانند ذرات معلق، دي‌اکسيد نيتروژن و بنزن ( نوعي هيدروکربن حلقوي است که سرگروه آروماتيک‌ها نيز است) مي‌تواند خطر ابتلا به سرطان ريه و دستگاه‌هاي تنفسي را افزايش دهد. همچنين فلزات سنگين و مواد شيميايي که در صنايع کاربرد دارند مانند آزبست در صنعت ساختمان‌سازي و خودروسازي، هيدروکربن‌هاي آروماتيک در صنايع پتروشيمي در ايجاد سرطان ريه، خون و مغز استخوان نقش دارند. مواجهه با آفت‌کش‌ها نيز با انواعي از سرطان‌ها مانند کليه و پروستات مرتبط هستند. همچنين مواجهه بيش از حد با نور خورشيد يا استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم نيز خطر ابتلا به سرطان پوست را افزايش مي‌دهد. 

ارتباط افزايش اميد به زندگي و بروز سرطان

جندقي درباره افزايش اميد به زندگي و افزايش بروز سرطان‌ها گفت: بروز سرطان با افزايش سن به طور چشمگيري افزايش مي‌يابد که اغلب به دليل ارتباط بين افزايش سن با تضعيف مکانيسم ترميم سلولي است. 

نقش تغذيه در بروز سرطان‌هاي گوارشي

مديرکل مرکز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت با بيان اينکه عادات زندگي صحيح به طور معمول مورد غفلت قرار مي‌گيرد، توضيح داد: مصرف غذاهاي پرچرب، شور، فرآوري شده و کم فيبر با افزايش خطر سرطان‌هاي گوارشي همراه هستند و اين در حالي است که بسياري از افراد طي بيش از نيمي از هفته از غذاهاي ناسالم تغذيه مي‌کنند.  نتايج برخي تحقيقات بيانگر اين است افرادي که رژيم غذايي پرچرب مصرف مي‌کنند در مقايسه با افرادي که از چنين رژيم‌هايي اجتناب مي‌کنند، 98 درصد بيشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و مقعد قرار دارند. در مقابل، پيروي از سبک زندگي سالم شامل تغذيه مناسب، فعاليت بدني منظم و پرهيز از رفتارهاي پرخطر به کاهش احتمال بروز سرطان کمک مي‌کند.

ارتباط مصرف الکل و سرطان‌هاي کبد، دهان و مري

وي درباره تاثير دخانيات و نوشيدني‌هاي الکلي بر افزايش سرطان اظهار کرد: سيگار مي‌تواند احتمال ابتلا به سرطان ريه را بيش از 10 برابر افزايش دهد. همچنين مصرف الکل مي‌تواند احتمال سرطان‌هاي دهان، کبد و مري را 4 برابر افزايش دهد.

5 تا 10 درصد سرطان‌ها به دليل جهش‌هاي ژنتيکي

جندقي با بيان اينکه عوامل ارثي و ژنتيکي نقش مهمي در بروز سرطان‌ها ايفا مي‌کنند، توضيح داد: به طور کلي، حدود 5 تا 10 درصد از موارد سرطان‌ها به دليل جهش‌هاي ژنتيکي ارثي يا خانوادگي رخ مي‌دهند. اين جهش‌ها مي‌توانند در ژن‌هاي سرکوب‌کننده تومور يا ژن‌هاي ترميم DNA باشند که در صورت اختلال، منجر به رشد غيرطبيعي سلول‌ها و در نهايت سرطان مي‌شوند. افرادي که حامل جهش‌هاي بيماري‌زا در اين ژن‌ها هستند نسبت به افراد فاقد اين جهش، خطر ابتلاي 5 تا 10 برابري دارند. تشخيص سرطان‌هاي ارثي از انواع تک‌گير به شناسايي بهتر روند بيماري و چگونگي مقابله و پيشگيري آن کمک مي‌کند. در اين راستا، مشاوره ژنتيک و انجام آزمايش‌هاي مرتبط مي‌توانند به شناسايي افراد در معرض خطر کمک کنند و زمينه اقدامات پيشگيرانه يا درماني مناسب را فراهم کنند.

پيشگيري 30 تا 50 درصدي سرطان‌ها با غربالگري

مديرکل مرکز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت درباره مزاياي تشخيص زودهنگام سرطان‌ها گفت: بار سرطان مي‌تواند از طريق تشخيص زودهنگام سرطان و درمان و مراقبت از بيماران مبتلا به سرطان، کاهش يابد. بسياري از سرطان‌ها در صورت تشخيص زودهنگام و درمان مناسب شانس درماني بالايي دارند. حدود 30 تا 50 درصد سرطان‌ها با انجام غربالگري و آزمايش مناسب قابل پيشگيري هستند. در ارتباط با سرطان روده بزرگ، انجام آزمايش خون مخفي در مدفوع و کولونوسکوپي مي‌تواند خطر مرگ ناشي از اين سرطان را تا 70 درصد کاهش دهد. 

نقش ماموگرافي در شناسايي سرطان پستان زنان بالاي 50 سال

وي با بيان اينکه سرطان پستان از سرطان‌هاي شايع در ميان زنان است، تصريح کرد: ماموگرافي به عنوان يک روش غربالگري رايج مي‌تواند نرخ مرگ‌ومير ناشي از سرطان پستان به ويژه در زنان بالاي 50 سال را 25 تا 30 درصد کاهش دهد. آزمايش پاپ‌اسمير مي‌تواند به طور چشمگيري خطر پيشرفت به مراحل پيشرفته سرطان را کاهش دهند و 80 درصد در پيشگيري و کاهش مرگ‌ومير سرطان دهانه رحم موثر باشد. 

جندقي درباره غربالگري با سي‌تي اسکن نيز گفت: غربالگري با سي‌تي اسکن در افراد پرخطر مانند افراد سيگاري مي‌تواند مرگ و مير ناشي از سرطان ريه را تا 20 درصد کاهش دهد. غربالگري و تشخيص زودهنگام، شانس درمان بيماري را افزايش مي‌دهد؛ در مراحل اوليه، بسياري از سرطان‌ها با درمان‌هاي کم‌تهاجمي‌تر و اثربخش‌تر قابل کنترل هستند. بازهم تاکيد مي‌کنم، غربالگري و تشخيص زودهنگام، هزينه‌هاي درماني را کاهش مي‌دهد و اين در  حالي است که درمان سرطان در مراحل پيشرفته نيازمند روش‌هاي پيچيده و پرهزينه است.

مديرکل مرکز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت با بيان اينکه تشخيص زودهنگام شامل سه جز «آگاهي از علائم انواع مختلف سرطان و اهميت مشاوره پزشکي در هنگام مشاهده يافته‌هاي غيرطبيعي»، «دسترسي به خدمات ارزيابي باليني و تشخيصي» و «ارجاع به موقع به خدمات درماني» مي‌شود، گفت: تشخيص زودهنگام سرطان‌هاي علامت‌دار به همه شرايط و اکثر سرطان‌ها مرتبط است. برنامه‌ها بايد به نحوي طراحي شود که تاخير و موانع تشخيص، درمان‌ و مراقبت‌هاي حمايتي را کاهش دهند. 

وي درباره اهداف غربالگري سرطان‌ها توضيح داد: هدف از غربالگري، شناسايي افراد داراي شواهد حاکي از سرطان يا پيش‌سرطان خاص، قبل از بروز علائم است. هنگامي که ناهنجاري‌ها در طول غربالگري شناسايي مي‌شوند، آزمايش‌هاي بيشتري براي تشخيص قطعي بايد انجام شود. همچنين در صورت اثبات وجود سرطان، بيمار بايد براي درمان ارجاع داده شود. 

جندقي گفت: علاوه بر درمان بيماران، مراقبت تسکيني درماني براي تسکين علائم و رنج ناشي از سرطان و بهبود کيفيت زندگي بيماران و خانواده‌هاي آنها بسيار مهم است. مراقبت تسکيني مي‌تواند به افراد کمک کند تا راحت‌تر زندگي کنند. رهايي از مشکلات جسمي، بازگرداندن سلامت رواني، اجتماعي و معنوي از طريق مراقبت‌هاي تسکيني براي بيش از 90 درصد بيماران مبتلا به مراحل پيشرفته سرطان امکان‌پذير است. استراتژي‌هاي موثر بهداشت عمومي، شامل مراقبت‌هاي جامعه و خانه‌محور براي تسکين درد و مراقبت‌هاي تسکيني بيماران و خانواده‌هاي آنها ضروري است.