اربعين؛ تعميق تمدن نوين اسلامي

از جمله مهم‌ترين الزامات عملي آن در دوره جديد، مشارکت و همراهي و حضور مردم و نخبگان و وجود پشتيباني‌هاي مختلف از سوي دولت‌ها و نهادهاي رسمياست.

در اين ميان افزون بر توجه به ابعاد نظري، فلسفي و ديني اين واقعه، داشتن تشکل و سازمان، واجد اهميت بسياري است. در واقعه پياده‌روي اربعين بيشتر تشکل‌هاي موجود، تشکل‌هاي مردمي است و اساساً خلق حرکت اربعين يک حرکت مردمي است و تداوم و استمرار آن نيز با وجود و حضور مردم ممکن خواهد شد.

حضور هيأت‌هاي عزاداري مردمي به معناي وجود سنخ خاصي از تشکل‌هاي مردمي است که به تمهيد پياده‌روي اربعين پرداخته و نيازهاي موجود را با وجود و حضور مردم و ايثار و فداکاري عاشقانه و خالصانه مردم تأمين مي‌کنند. اين تشکل‌ها بايد تقويت شده و بدون وابستگي به سازمان‌هاي دولتي همچنان با قوت به فعاليت بپردازند. دولت‌ها بويژه دولت عراق و ايران با حضور در کنار مردم، بايد موانع را از سر راه بردارند.

چند کار در اينجا اتفاق مي‌افتد که قابل اهميت است و بايد به صورت جدي محافظت شود و تداوم يابد:

نخست مردمي بودن اين تشکل‌هاست. اين تشکل‌ها که در مسير پياده‌روي اربعين حضور دارند و به زائران خدمت مي‌دهند از متن مردم جوشيده و سربرآورده‌اند. از اين رو، همچنان بايد به گونه‌اي عمل شود که اين وجه مردمي حفظ، تقويت و محافظت شود. آفت و آسيب مهم پياده‌روي اربعين، دولتي‌سازي آن و تهي ساختن آن از تشکل‌هاي مردمي و حضور داوطلبانه مردم است.

دوم اينکه نيازها و مايحتاج پياده‌روندگان توسط همين تشکل‌ها از ميان مردم برطرف مي‌شود که اين وجه نيز بايد همچنان حفظ و تداوم يابد. دولت‌ها نمي‌توانند مايحتاج چندين ميليون زائر اربعين را فراهم آورند و به اين خيل ميليوني زائران خدمات بدهند. بايد از تشکل‌هاي مردمي محافظت شود تا همچنان حضور مؤثري داشته باشند و نقش اول را در پياده‌روي اربعين برعهده داشته باشند.

سوم برنامه‌ريزي براي فعاليت‌هاي فرهنگي توسط اين تشکل‌هاي مردمي بايد انجام شود که البته نيازمند تقويت اين بخش توسط مراکز علمي حوزوي، دانشگاهي و نخبگان علمي، فکري و فرهنگي است.

چهارم، عطف به مطلب سوم، بُعد فرهنگ و مدنيت که به تعبير امام موسي صدر زمينه‌ساز خلق تمدن است در پياده‌روي سالانه اربعين بايد افزايش يابد، بنابراين از يک سو، وجود نظم، نظافت، تأمين بهداشت، سلامت و امنيت زائران و محيط پياده‌روي و حمل و نقل زائران بايد تأمين شود و از سوي ديگر انديشه و تفکر درباره مسائل مختلف جهان اسلام و مسلمانان در اين واقعه بايد مورد توجهباشد.

پنجم، برگزاري همايش‌هاي تخصصي و عمومي به منظور تعميق فرهنگي و فکري زائران بايد افزايش يابد و مورد توجه موکب‌هاي بسيار متنوع مسير پياده‌روي اربعين قرار گيرد. اين همايش‌ها، نشست‌ها، گعده‌هاي علمي تخصصي و ترويجي بايد بر وجه فلسفي و نياز نظري پياده‌روي اربعين تأکيد کنند و عمق فکري اربعين را هم در کنار وجه احساسي و عاطفي اربعين افزايش دهند. در واقع، اين رويداد بسيار مهم، بايد محل تشکيل نشست‌ها و همايش‌هاي سالانه در موضوعات مختلف مسلمانان و ارائه راهکار براي حل مسائل و معضلات جوامع مسلمان باشد.

ششم، تعاملات و تبادلات فرهنگي بين‌المللي تشکل‌هاي مردمي در ايام اربعين بايد افزون شود. ارتباطات بين‌المللي زائران بايد افزايش يابد. نبايد موکب‌هاي کشورهاي مختلف به صورت جزيره‌اي فعاليت کنند بلکه بايد همکاري و تعامل ميان موکب‌هاي مختلف وجود داشته باشد. حرمت ميزبان بايد حفظ و رعايت شود. در واقع اهالي عراق، فضل تقدمي در پياده‌روي اربعين دارند و در طول سال‌ها اين واقعه را زنده نگاه داشتند و بايد اين فضل تقدم با حرمت نهادن به ميهمان‌نوازي آنان محافظت شود.