«اردوغان» براي کريدور رقيب ايران دندان تيز کرد

اين پروژه با هدف تسهيل تجارت و حمل‌ونقل در شرايط متغير جهاني و تحولات شتابان ژئوپليتيکي، به ويژه در پي تنش‌هاي تجاري چين و آمريکا، به عنوان يک رقيب جدي براي کريدورهاي موجود ايران مطرح شده است.

در دسامبر 2022، عراق به عنوان يک بازيگر جديد در عرصه ترانزيت کالا، راه‌گذر راه توسعه عراق را معرفي کرد. اين کريدور به عنوان يک دروازه جديد براي ورود به بازار اروپا توصيف شده و تلاش مي‌کند تا در رقابت با کريدورهاي موجود، به ويژه کريدور شمال-جنوب که از ايران عبور مي‌کند، موقعيت خود را تثبيت کند.

اين کريدور که شامل تکميل و توسعه بندر فاو و ايجاد اتصال ريلي و جاده‌اي به مرز فيش‌خابور ترکيه است، به طول تقريبي 1600 کيلومتر و با هزينه‌اي حدود 17 ميليارد دلار برنامه‌ريزي شده است.

عراق اميدوار است با اين پروژه، ظرفيت ترانزيت خود را به 3.5 ميليون TEU و 22 ميليون تن کالا در سال افزايش دهد و همچنين به حدود 15 ميليون مسافر خدمات‌رساني کند. در اين راستا، وزارت حمل‌ونقل عراق اعلام کرده که مراحل نهايي مطالعات اين کريدور هنوز در حال انجام است و به زودي آغاز خواهد شد.

در همين حال، ترکيه به شدت به دنبال تقويت روابط اقتصادي خود با عراق است. وزير خارجه عراق و همتاي بلغاري‌اش چندي پيش به تبادل نظر درباره پروژه جاده توسعه پرداخته بودند و بر آمادگي بلغارستان براي مشارکت در اين پروژه تأکيد کرده‌اند.

همچنين، بندر فاو به عنوان يک نقطه کليدي براي شراکت‌هاي اقتصادي جديد معرفي شده و چندين شرکت اروپايي نيز براي توسعه خطوط ريلي در عراق وارد عمل شده‌اند.

اين تحولات در حالي رخ مي‌دهد که روابط ترکيه و عراق به رغم برخي تنش‌ها در زمينه مسائل آبي، همچنان در حال تقويت است. در تاريخ 8 آوريل 2025، بغداد ميزبان امضاي يک يادداشت تفاهم مهم ميان صندوق توسعه عراق و صندوق ثروت ملي ترکيه بود. اين توافق نشان‌دهنده عزم دو کشور براي همکاري‌هاي بلندمدت و سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي زيرساختي است.

به تازگي نيز عراق وام 930 ميليون دلاري از بانک جهاني دريافت کرده تا بخشي از پروژه توسعه و نوسازي راه‌آهن عراق (IREM) را جلو ببرد.

پيش‌بيني مي‌شود راه‌آهن ام‌القصر-موصل تا سال 2037، 6.3 ميليون تن بار داخلي و 1.1 ميليون تن واردات و صادرات را جابه‌جا کند.

مهدي باقري، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزيت، عنوان کرد که ايران بايد اهداف کريدوري خود را به روشني تعريف کند تا بتواند در رقابت با کريدورهاي جديد به تحليل‌هاي بهتري دست يابد.

در نهايت، اين تغييرات در نظام ترانزيتي منطقه مي‌تواند بر سياست‌هاي اقتصادي و تجاري ايران تأثيرگذار باشد و نيازمند واکنش‌هاي هوشمندانه در زمينه راهبُردهاي کريدوري است.

به گفته باقري، با درک درست از مفهوم کريدور به‌عنوان يک همبندي سياسي، اقتصادي و فرهنگي، ايران مي‌تواند با بهره‌گيري از فرصت‌ها، در نظم نوين جهاني موقعيت خود را تقويت کند.